فرهنگ سدید- گروه وحدت: در سالهای اخیر، جریانهای نوپدید عرفانی و مشربهای معناگرای سکولار گسترش پیداکردهاند. براین اساس به نظر میرسد مواجهه علمی و مبتنی بر تحلیل دادههای اصلی این جریانها، بهترین راه علاج در برخورد با آنها است.
یکی از فرقههای نوپدید، «اشو» است. درزمینهٔ فرقه اشو تاکنون آثار مختلفی منتشرشده است، یکی از این آثار، کتاب «اُشو؛ از واقعیت تا خلسه» نوشته «هادی وکیلی» و «آزاده مدنی» است که از سوی کانون اندیشه جوان منتشرشده است. این کتاب از چهارفصل تشکیلشده؛ فصل نخستِ کتاب به زندگینامه و شالوده فکری اشو، فصل دوم به الهیات اشو، فصل سوم دیدگاههای دیگر اشو و فصل چهارم به نگرش انتقادی پرداخته است.
در این کتاب عناوینی چون تناسخ، مراقبه، آزادی، عقل، شریعت، پلورالیسم، لذتگرایی و دینداری که شاکلههای اصلی اندیشههای اشو را تشکیل میدهد، در بوته نقد و بررسی قرارگرفته است.
اشو(سرکرده فرقه انحرافی اشو)
اشو کیست؟
اشو در 11 دسامبر 1931 در شهر «کوج وادا» در ایالت «مادیاپرادش» هندوستان متولد شد و در 1953، در 21 سالگی ادعای خود را مطرح کرد. او در کنار نقد تند جامعه و قانون و اخلاق سنتی به انتقاد از بسیاری افراد دیگر اعم از فیلسوف، متاله، روانشناس و... میپردازد. شناخت انتقادهای او در کنار تاییدات او از افراد، وجوهی دیگر از شخصیت اشو را آشکار میکند. اشو، گاه به کسانی که از آنان نکتههای بسیاری نیز آموخته است، میتازد؛ درواقع او یک ناقد همیشگی است.
اشو بهشدت با علم اکتسابی مخالفت میکند؛ او بیشتر شاعران را افرادی معمولی و کور میداند که گاهی قوه تخیلشان را به پرواز درمیآورند. درباره موسیقیدانان نیز قضاوت بهتری نداشته است، هرچند خود به شعر و موسیقی علاقهمند بود و خوش داشت او را شاعر بدانند.
اوشو مبلغ مسائل جنسی
مسائل جنسی یکی از مهمترین مسائلی است که اشو به آن میپردازد. زندگی در نظر او از نیروی جنسی مایه میگیرد و به درون انرژی جنسی عقبگرد میکند. تمام چرخه مرگ و تولد در اندیشه اشو در عمل جنسی خلاصه میشود.
اشو به اسم آزادی مفاهیمی را به مخاطبان عرضه میکند که سرچشمه هرگونه اسارت و بردگی است. آزادی مدنظر اشو بر پایه شهوات و هوسها شکل میگیرد و مبتنی بر بعد حیوانی وجود آدمی است. درحالیکه در نگرش اسلامی ریشه تمامی رذایل اخلاقی و سرچشمه آنها هوای نفس و پیروی از آن است؛ درواقع بندگی شهوت اسارت ابدی به همراه میآورد که آزادی در آن راه ندارد.
اشو مروج تناسخ
یکی از آموزههای مهمی که اشو بر آن تأکید دارد، مقوله تناسخ است. این عقیده در بیشتر ادیان ساختگی وجود دارد و ادیان الهی این مسئله را نپذیرفتهاند.
حدومرز آزادی
اشو به مخاطبان خود توصیه میکند از هرگونه چارچوب، اعم از چارچوبهای شرعی، عرفی، اخلاقی، اجتماعی و ذهنی، کناره بگیرند و به هیچ حدومرزی تن ندهند؛ چراکه همه این چارچوبها در حکم زندانهایی هستند که ما را در خود اسیر میکنند. به همین دلیل او قدیسان را بزرگترین بردگان روی زمین میداند. آزادی اشویی مانند آزادی موردنظر «پائولوکوئیلو» مبتنی بر گرایشهای فردگرایانه و سودجویانه است.
خدا در اندیشه اشو
اشو از مخالفان سرسخت عقل و منطق است. ازنظر وی منطق همیشه میتواند انسان را فریب دهد. چراکه یک نوع هماهنگی را القا میکند و ذهن منطقی، ذهنی بیهودهگو است. اوشو به مخاطبان خود توصیه میکند که از استدلال و اندیشه دستبردارند؛ زیرا در نظر او همه اندیشهها آلودهاند؛ حتی اندیشه خدا. اوشو معتقد است که هر کس به جستجوی دلیل برای اثبات خداوند برود درنهایت به این نتیجه میرسد که خدا وجود ندارد.
شریعت گریزی
اشو از مخالفان سرسخت شریعت است و در سخنان خود بهطور دائم به این مسئله اشاره میکند. توصیههای اشو به این حد محدود نمیشود و او با رویکرد اومانیستی مدعی میشود هیچکس حتی خدا هم نمیتواند برای انسان مسیری را مشخص کند و این تنها خود انسان است که باید تصمیم بگیرد کجا برود و چهکاری انجام دهد.
ترویج نسبیگرایی و پلورالیسم
اشو در سخنان خود به ترویج پلورالیسم و نوعی عدم قطعیت میپردازد. ازنظر او هیچچیز قطعیای درباره هیچچیز نمیتوان گفت. این نسبیت در همهچیز وجود دارد؛ بهطوریکه اشو معتقد است واقعیت چیزی است که ما را تحت تأثیر قرار میدهد و معیار دیگری برای آن وجود ندارد. ازاینرو، این ما هستیم که معیار واقعیت هستیم و همهچیز به وضعیت انسان بستگی دارد. بر اساس این تفکر اشو، هیچچیز درست و غلطی وجود ندارد.
افکار اشو بیشتر ترویج کنندهی یک هرجومرج اخلاقی است. بر این اساس هرچه از دیدگاه عقل و شرع ادیان الهی ممنوع و ضد اخلاق فرض شده، در نظرگاه اشو، نهتنها فعل غیراخلاقی نیست، بلکه با پرداختن مفرط به آن میتوان نیاز را برآورده کرد و در پی حل آن برآمد.
بنابراین لزوم روشنگری و آگاهی بخشی در مقابله با فرق و نحلههای نوظهور که هدف و غایتشان دور ساختن انسان از ادیان توحیدی و الهی است، امری گریزناپذیر میکند. امروزه دشمنان نظام اسلامی با ترویج افکار منحط از همه توان خود استفاده میکنند تا جوانان مؤمن و انقلابی را از صراط مستقیم دور کند. بر این اساس انتشار آثار مختلف درباره پشت پرده فرقهها و واقعیات درونی آنها میتواند به تنویر افکار عمومی و بهویژه جوانان بیانجامد.
بنده شخصا اوشو را نه تایید میکنم و نه رد.
ولی تمام مطالب فوق، صرفا نظر شخص نویسنده است (و نه بیشتر) و نه واقعیت شخصیت و افکار اوشو.
پس بهتر بود در جایی از مطلب عنوان میشد که این اظهار نظر شخصی است و نه مطالعه ای جامع.
سپاس
بدرود