ضرورت توجه به امور تربیتی در دوران خدمت مقدس سربازی/ ظرفیت نیروهای مسلح، بسترساز تحقق اهداف و راهبردهای کلان رشد و تعالی

امور جاری بخش زیادی از بدنه نیرو‌های مسلح توسط نیرو‌های وظیفه اداره می‌شود و مراکز نیرو‌های مسلح تعداد زیادی از جوانان ذکور را در قالب نیروی سرباز در اختیار دارند؛ و این مراکز با وظایف و ماموریت‌های خاص خود بسترساز تحقق اهداف، راهبردها، رویکردها، و رکن اصلی پیاده سازی و عملیاتی نمودن برنامه‌های رشد و تعالی کارکنان اعم از فرماندهان، مدیران و کارکنان است.

گروه تعلیم و تربیت فرهنگ سدید - علی فلاح: همواره تربیت و آموزش در همه ارگان‌ها و نهاد‌ها از اهمیت والایی برخوردار بوده و از پایه‌های رشد و تعالی سرمایه‌های انسانی در کشور به شمار می‌رود. نظام تعلیم و تربیت در کشور شامل بخش‌ها و پایه‌های متعددی مانند مهد‌های کودک، آموزش و پرورش، آموزش عالی، مساجد و کانون‌های فرهنگی هنری، پایگاه‌های بسیج، آموزشگاه‌های قرآنی، پادگان‌های آموزشی و مراکز نیرو‌های مسلح و دیگر مراکز تربیتی است، که در مجموع عملکرد همه این دستگاه‌ها خروجی نظام تربیتی در کشور را رقم خواهد زد.

بر اساس فرمایشات رهبر معظم انقلاب «موضوع فرهنگ و تعلیم و تربیت مساله اول در نظام ما است. در بلند مدت هیچ چیز به اندازه تعلیم و تربیت اهمیت ندارد.» تربیت در اصطلاح خاص چیزی غیر از تعلیم است و تعلیم به معنای یادگرفتن است. اما تربیت به معنای شدن و به شکل درامدن و یک هویت است و با دوره‌های آموزشی و دوره‌های تحصیلی تفاوت دارد. منظور از دوره‌های آموزشی دوره‌های تحصیلی، مواد درسی و اهداف تحصیلی است. اما نظام تربیتی شامل تربیت اخلاقی و روحی و تحول فکری و روحی به یک اندیشه اسلامی و متعهدانه نسبت به آرمان‌های کشور و انقلاب اسلامی است.

یکی از آسیب‌های موجود که گریبان گیر مسئولان فرهنگی و تربیتی ما است، خلط دو مفهوم تربیت و آموزش و یکسان پنداشتن این دو حوزه است. موضوع آموزش و تربیت دو مساله مهم در نظام تعلیم و تربیت کشور است که بکارگیری همزمان این دو واژه موجب شده است تا ضرورت پرداختن به موضوع مهم تربیت مورد کم توجهی قرار گیرد و عمده توجه به مساله آموزش محدود شود.

مراکز آموزشی و تربیتی در نیرو‌های مسلح نیز بنا به ضرورت همین مساله نباید از موضوع مهم تربیت غفلت داشته باشند چرا که در اسناد بالادستی نیرو‌های مسلح نیز به این موضوع مهم اشاره شده است، در فرمایشات رهبر معظم انقلاب با موضوع خدمت وظیفه عمومی نیز بررسی‌ها نشان می‌دهد، عمده تدابیر و تاکیدات ایشان اختصاص به تبیین ضرورت‌های تعلیم و تربیت در دوران خدمت وظیفه عمومی دارد ولیکن علی رغم تاکید زیادی که بر مساله آموزش صورت گرفته کمتر به موضوع تربیت پرداخته شده است و یا اینکه برایند اقدامات تربیتی انجام شده در این دوران محسوس نیست و نیاز به بازاندیشی در برنامه ریزی‌های احساس می‌شود.

امور جاری بخش زیادی از بدنه نیرو‌های مسلح توسط نیرو‌های وظیفه اداره می‌شود و مراکز نیرو‌های مسلح تعداد زیادی از جوانان ذکور را در قالب نیروی سرباز در اختیار دارند؛ و این مراکز با وظایف و ماموریت‌های خاص خود بسترساز تحقق اهداف، راهبردها، رویکردها، و رکن اصلی پیاده سازی و عملیاتی کردن برنامه‌های رشد و تعالی کارکنان اعم از فرماندهان، مدیران و کارکنان است. مراکز آموزشی که مسئولیت اصلی تربیت و آموزش سرمایه انسانی را بر عهده دارند، بر اساس نیاز‌ها و شرایط گذشته شکل گرفته و لازم است تا مبتنی بر تغییر و تحول در نیاز‌های سازمانی و شرایط محیطی بهینه و متحول شوند؛ از این رو برنامه ریزی برای موضوع امور تربیتی سرباز و استفاده بهینه از این فرصتی که در اختیار نیرو‌های مسلح است از فرصت‌های مهم نظام به شمار می‌رود.

در حال حاضر کارکنان وظیفه قشر عظیمی از جمعیت نیرو‌های مسلح را شامل می‌شوند که اهمیت دادن به این قشر مهم به عنوان نمادی از ظلم ستیزی، شجاعت، شهامت، ایثار و کیفیت رفتاری این قشر در نیرو‌های مسلح جز دغدغه‌های اصلی متولیان و مسئولان نظام در هر شرایطی بوده است. با توجه به اینکه نیرو‌های وظیفه به عنوان بخش مهمی از جوانی و دوره رشد و شکوفایی جوانی خود را در مراکز و سازمان‌های نظامی سپری می‌نمایند بر مسئولان و فرماندهان عالی رتبه و دستگاه‌ها و سازمان‌های متولی مهم است که با شناخت هر چه بیشتر نیاز‌های مذهبی، معرفتی، تربیتی و بصیرتی به دغدغه‌های جوانان امروزی که مورد هجوم همه جانبه جنگ نرم و تهاجم فرهنگی قرار گرفته اند پاسخی درخور و مناسب دهند. در حال حاضر برایند نظام تربیتی سربازان در مراکز آموزشی و پادگان‌ها و در حین خدمت جوابگوی احتیاجات و برطرف کننده نیاز‌های روحی و روانی سربازان نیست. سازمان‌های مربوطه عمدتا در امور مادی مانند حقوق، معیشت، تجهیزات، الزامات، قوانین، دستورالعمل‌های متفاوتی را در دستور کار خود برای رفع مشکلات و تنگنا‌های مساله سربازی در پیش گرفته اند و تمامی سازوکار‌ها و اسباب و ابزار‌های موجود در راه حل ملاحظات مادی در نظر گرفته شده، ولی نسبت به امور تربیتی که پیش نیاز اساسی و زیر بنای ضروری خدمت در نظام جمهوری اسلامی ایران است غفلت شده و جا دارد در این حوزه یعنی امور تربیتی بیش از گذشته برنامه ریزی تحول زا صورت گیرد تا نیرو‌های وظیفه بتوانند در طول دوران خدمت خود در نیرو‌های مسلح به عنوان یکی از مهمترین عوامل موثر در عزت و اقتدار ملی مطرح باشند و همزمان به رشد و شکوفایی، استعداد‌ها پرداخته و و نقش اساسی و تعیین کننده‌ای در آینده جامعه ایفا کنند.

باید در نظر داشت، خدمت سربازی یک دوران گذار بسیار مهم برای ورود به فضای واقعی جامعه و پذیرفتن نقش‌های اجتماعی متنوع مانند تشکیل خانواده است. با توجه به این موضوع نیرو‌های مسلح که همواره نشان داده اند در مقایسه با سایر دستگاه‌های اجرایی درکشور همواره عملکرد مطلوبی را به نمایش گذاشته و بهترین موفقیت‌ها را کسب کرده‌اند، تغییر نگاه‌ها و رویکرد‌ها به خدمت سربازی از حیث امور تربیتی، با توجه به فرصت ۲ ساله‌ای که در اختیار است ضروری بوده و این دوران بهترین فرصت برای آماده سازی جوانان به منظور آماده سازی برای مقابله با انواع آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی و آسیب‌های متوجه نهاد خانوداه است. برابر اعلام آمار‌های رسمی میل به ازدواج در جوانان کاهش چشمگیری پیدا کرده و متوسط سن ازدواج رو به افزایش است، همچنین عمده طلاق‌های ثبت شده در سال‌های نخست ازدواج صورت می‌گیرد و یکی از علت‌های مهم این موضوع عدم آمادگی جوانان برای قبول نقش‌های رسمی در جامعه است. باتوجه به فرمایش رهبر معظم انقلاب در مورد پادگان‌های آموزشی مبنی بر اینکه ورودی و خروجی پادگان‌های آموزشی بیش از دانشگاه‌ها است و باید از این فرصت بهره برداری بهینه‌ای صورت گیرد، ضرورت دارد با توجه به اصول معرفتی و با استفاده از روش‌های ارتقاء روحیه و بصیرت سربازان و پیش بینی طرح‌ها و برنامه‌های لازم برای جوانانی که مدت ۲ سال از بهترین سال‌های عمر خود را در خدمت وظیفه عمومی طی می‌کنند برنامه ریزی مطلوبی صورت گیرد تا پس از دوران خدمت بسیار کارامدتر و توانمند‌تر در نظام اسلامی متصدی نقش‌های اجتماعی باشند..