به گزارش فرهنگ سدید، نشر کتاب در ايران يکي از مهم‌ترین واصلی‌ترین ارکان صنعت فرهنگي است. مطالعه و کتاب‌خوانی از عوامل آگاه‌سازی و جریان سازی در کشور محسوب می‌شوند که در این میان جریان انقلابی کشور با حضور در این عرصه می‌تواند حیات و دوام انقلاب اسلامی را تضمین و مانع از انحراف آن از ریل اصلی شود. برای بررسی وضعیت حوزه نشر، «فرهنگ سدید» با سعید مکرمی، مدیر نشر اسم و مدیر ترنجستان سروش گفت وگو کرده است که در ادامه می‌آید:
اگر بخواهیم نگاه کلی به وضعیت چند دهه نشر در کشور داشته باشیم کارنامه آن را خصوصا در حوزه نشر جریان انقلاب چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در سال‌های اخیر باید میان ناشران دولتی و خصوصی تفاوت قائل شد، ما ناشران دولتی بسیار خوبی مانند سوره مهر داشته‌ایم که علمدار جریان نشر در یک دوره بودند، اما تمام تلاش‌ها و خدماتی که توسط ناشران دولتی و حکومتی صورت می‌گیرد، با یک نقص روبرو بود که با خروج یک مدیر متوقف می‌شد و در این زمینه نمونه‌های بسیاری داریم.
تمام آنچه را که امروز به دست آورده‌ایم ناشی از تلاش ناشران دولتی بوده است لذا بنای تخریب آنها را ندارم اما از ابتدای انقلاب، تلاشی صورت نگرفت که نهالی کاشته شود تا قریب 100 سال بار و میوه دهد و همواره سنگرهایی که ساخته‌شده؛ ایذایی بوده و توام با نگاه دولتی و حاکمیتی بوده است. طبیعتا تا زمانی که مدیر دولتی خوبی در آن حضور داشت، ثمرات خوبی را شاهد بودیم و به‌محض جابجایی آن مدیر به دلیل تمام اختلاف‌سلیقه‌ها و منش‌ها و همچنین تهدید و فرصت‌هایی که زمانه حاکم می‌کرد، موجب تغییر عملکردها می‌شد به همین دلیل در میان ناشران دولتی شاهد فراز و نشیب‌هایی همواره بودیم.
یعنی در نشر خصوصی شاهد ثبات بیشتری هستیم؟
نگاه به ناشران خصوصی نیز با این رویکرد که همیشه می‌ماند و تغییری نخواهد کرد، نبوده است و همواره نگاه سودجویی به آنها داشتیم و این نقطه‌ضعف بچه‌های انقلابی است که کار اقتصادی را از فضای کار فرهنگی مجزا دانسته و این امر را زشت و بی‌ادبی قلمداد می‌کردند کما اینکه بنده نیز در ابتدای امر معتقد بودم که بناست کار فرهنگی داشته باشیم و رویکرد اقتصادی نداریم.
اگر بزرگان این عرصه در ابتدا به این نکته توجه می‌کردند تا مانند درخت گردو یک‌پایه گذاری در عرصه نشر صورت گیرد و سالیان سال بماند و ثمرات مفید بدهد آنوقت اکنون چندین جبهه قدرتمند داشتیم. لازمه تحقق این این جبهه قدرتمند، حمایت سالیانه از حداقل پنج نشر خصوصی بود.
شما چرا نشر خصوصی را به حضور در یک نشر دولتی ترجیح دادید؟
منظور از نشر خصوصی فضایی است که یک نفر آنجا را حفظ کرده و به بیان مقام معظم رهبری بناست سالیان سال برای انقلاب بماند. اگر نظر بنده به نشر خصوصی جلب شد ناشی از نامه‌ای است که آقای صفارهرندی وزیر وقت فرهنگ و ارشاد به مقام معظم رهبری نوشت و ایشان در جواب طی یادداشتی حدود 12 نکته را به بدنه فرهنگی بیت و نیروهای انقلابی ابلاغ نمودند که جمع‌بندی آن کمک و حمایت از ناشران خصوصی بود.
مقام معظم رهبری بنا داشتند سنگرهایی ایجاد شود تا با تغییر مدیران و مسئولان خللی در آن ایجاد نشود و برای انقلاب باقی بماند و در این زمینه بخش خصوصی می‌تواند موفق باشد؛ خب در اوایل دهه 90 این مهم مغفول بود و بدنه انقلابی کشور اراده‌ای برای حمایت از نشر خصوصی نداشت، درحالی‌که در دوره اول دولت آقای خاتمی به ناشران بخش خصوصی متبوع دولت توجه می‌شد و حمایت‌های لازم صورت گرفت البته این حجم حمایت‌های صورت گرفته از سال 76 تا 84 دولت آقای خاتمی از ناشران روشنفکر به حدی بود که امروز آنان بسیار قدرت گرفته‌اند و در همان دوران دارای دفتر و فروشگاه شدند اما جریان انقلاب هنوز به درک لازم در این زمینه نرسیده است و برخی به مجموعه‌های خصوصی مانند کسی نگاه می‌کنند که در حال کاسبی و پر کردن جیب خود است. دو سال پیش به سردار نجات معاون فرهنگی وقت سپاه گفتم بسیاری از مجموعه‌های خصوصی رزمندگانی هستند که بسیار فراتر از خط مقدم در حال نبرد هستند که انتظار آب و غذا هم ندارند و با زبان تشنه در حال جهاد هستند و دغدغه انقلابی دارند اما ستادهای پشتیبان باید از آنان حمایت کنند. این ضرورت باید برای مدیران روشن شود که امروز نیازمند سنگرهای ثابتی هستیم که اگر ما حتی از دنیا رفتیم، آنان سنگر را حفظ کنند که این مهم تنها در بخش خصوصی محقق خواهد شد.
به عبارتی معتقدید که همه این موضوعات باعث شده که برخی از نشرهای دولتی به مصرف گرایی صرف بدون توجه به خودکفایی عادت کرده باشند؟
بله ببینید امروز باید از نشرهای دولتی مانند امیرکبیر این سؤال مطرح شود که بعد از این همه‌سال دارا بودن دفتر و فروشگاه رایگان، نباید خودکفا شده باشد؟ خب ناشر خصوصی که مانند آنها ناشر خصوصی چاپخانه، فروشگاه و ... ندارد و برای تبلیغات باید هزینه دهد و خودگردان است. لذا اگر همین منابع محدود به‌جای حمایت از ناشران دولتی به سمت حمایت از ناشران خصوصی که امتحان خود را پس داده‌اند و در جبهه انقلاب گام برمی‌دارند، سوق پیدا کند، بسیار ثمربخش‌تر خواهد بود.
باید از ناشران دولتی پرسید چرا باوجود این همه حمایت‌ها بعد از گذشته سالیان سال از فعالیت، همچنان بودجه‌گیر هستند؟ معتقدم اگر بناست کاری در حوزه نشر صورت گیرد، با توجه به اینکه نگاه ناشران دولتی معطوف به پایان دوره مسئولیت است، باید به سمت نشر خصوصی سوق پیدا کند زیرا انتشارات مانند توپخانه است و زمانی که ناشر به دلیل آنکه یک ماه تا پایان مسئولیت او مانده است، آثار خوب را دپو می‌کند، نمی‌تواند پاسخگوی نیاز جبهه انقلاب باشد.
در زمان حضور حجت‌الاسلام حاج علی‌اکبری در سازمان ملی جوانان، انتشارات این سازمان رشد و پیشرفت یافت اما بعد از خروج وی، این انتشارات منحل شد و آثار تولیدشده، بلوکه شد و بعد از تبدیل‌شدن سازمان به وزارت، تمامی این آثار از بین رفت درحالی‌که حجت‌الاسلام علی‌اکبری درزمینه خانواده و تربیت بسیار انرژی گذاشته بود و اندیشمندان و اساتید بسیاری زحمت‌کشیده بودند اما تمام آن آثار از بین رفت، درحالی‌که اگر این تولیدات توسط یک انتشارات خصوصی صورت گرفته بود، ماندگار بود.
میلیون‌ها تومان بودجه صرف شد تا آثار متنوعی در حوزه خانواده، تربیت، سبک زندگی و زناشویی تولید شودکه امروز در بازار وجود ندارد و این غصه دارد که هنوز هم بر طبل حمایت از ناشران دولتی زده می‌شود و این انتشارات هم طلبکار هستند.
راهکار پیشنهادی شما برای تقویت حوزه نشر انقلابی چیست؟
اگر قرارگاه عملیاتی، آتش پشتیبانی از ناشران دولتی را بردارد و بر اساس تاکید مقام معظم رهبری در سال 90 پشتیبانی را به‌منظور عملیات‌های مستمر به سمت ناشران خصوصی هدایت کند؛ بی شک پنج سال دیگر رنگ بازار کتاب و نشر تغییر خواهد کرد.
در بازار میدان انقلاب دو کتاب‌فروشی پرکار داریم که یکی ترنجستان سروش با مدیریت بنده و دیگری کیهان است و حضور این دو مجموعه موجب تغییر رنگ کتاب‌ها در این راسته شده است و کتاب‌فروشی‌های توده‌ای با موضع چپ را مجبور به‌قرار دادن کتاب با عکس حاج قاسم سلیمانی یا زندگینامه مقام معظم رهبری در ویترین کرده است.
اگر در حوزه نشر و تولید محتوا قشر جوان را وارد عرصه کنیم، بسیار ثمربخش خواهد بود زیرا افراد پیر و کهن‌سال هر میزان توانی که تا امروز داشته است، در میدان گذاشته است لذا باید ناشران جوان و انقلابی را دعوت و حمایت کنیم تا توپخانه جدیدی در جبهه انقلاب اسلامی به وجود آورند و می‌توان از طریق آنان برنامه‌های متنوعی را پیش ببرند و این مجموعه‌ها حتی تا 20 سال آینده خود صاحب برنامه و توان برای پیشبرد اهداف خواهند شد.
افق پیش روی بخش خصوصی انتشارات را چطور توصیف می‌کنید؟
این افق بسیار روشن است و هم‌اکنون ناشران خصوصی انقلابی بسیار سخت در حال فعالیت هستند اما همین مجموعه‌ها امروز شمارگان کتاب‌هایشان بیشتر از انتشارت روشنفکر قدیمی است و درحالی‌که آنان کتاب‌ها را در شمارگان 200 الی 300 منتشر می‌کنند ، کتاب‌های انتشارات ما به چاپ سوم می‌رسد. امروز انتشارات ما کتاب‌های خوبی درزمینه امام زمان (عج)، اقدامات داعش و ... به چاپ رسانده است و بر اساس بیان مقام معظم رهبری که فرموده بودند اگر بنا دارید آمریکا را بشناسید، کتاب‌های هاوارد فاست را مطالعه کنید که ما این کتاب‌ها را ویرایش کرده و به چاپ رساندیم. این تلاش‌های ما بدون حمایت با استقبال بازار مواجه شده است و جبهه رقیب را نیز به مقابله واداشته است. اگر این آتش تهیه حمایت و پشتیبانی جدی شود، انتشار محصولات به لحاظ کمی و کیفی رشد قابل توجهی خواهد کرد و موجب می‌شود سرعت عملیات بیشتر شود و تعداد کتاب‌های انتشاری نیز افزایش یابد و حتی در این زمینه تربیت نیروی انسانی نیز صورت گیرد.
