تعداد اخبار:۱۶
بررسی چالش های زیسته افغانستانی ها در ایران
تأثیر تصویر منفی بر رابطه دو ملت
جمهوری اسلامی ایران تاکنون خدمات بسیار زیادی داده است اما با برخی از کج‌سلیقگی‌ها که قابل مدیریت نیز بوده، همه زحمات خود را از بین برده است. شما این را بدانید که ملت افغانستان ملت قدرشناسی است. اگر قصه ضروریات ابتدایی زندگی حل شود، ملت افغانستان برای ایران فداکاری نیز می‌کنند.
موقتی بودن مهم‌ترین معضل اتباع است
ابر معنایی بازگشت چنان بر سیاست‌گذاری‌های ما سایه افکنده که همه سیاست‌های ما موقتی شده است. حتی نخبگان مهاجر نیز باید سالیانه اقامت خود را تمدید کنند. همه مجوزها، کارت‌ها، تشکل‌ها و... همه سالیانه است. همه چیز در اینجا برای مهاجر موقتی است؛ لذا این پیام کاملاً به اتباع ابلاغ‌شده که شما اینجا همیشه مهمان بوده و شهروند این جامعه نیستید.
ایران و افغانستان، ملتی با سرنوشت واحد اما گرفتار جنگ شناختی!
امروز انگلیسی‌ها به‌صراحت چنین سخنی را مطرح می‌کنند که افغانستان را باید با ایران درگیر کرد. البته این دفعه می‌خواستند در این منطقه جنگ نیابتی درست کنند چرا که دفعه قبل با وجود حضور بیش از شصت کشور، شکستی مفتضحانه را متحمل شدند. الآن می‌خواهند با کمک جریان نفوذ جنگ نیابتی راه بیندازند تا کشور ما را درگیر کنند و منطقه را به هم بریزند. آن‌ها می‌دانند که اگر افغانستان بی‌ثبات باشد چقدر بر روی منطقه و ایران تأثیر خواهد گذاشت. ما باید این هم سرنوشتی خود با مردم افغانستان را درک کنیم.
انسداد گفتگوی فرهنگی با ناامنی مرز‌های جغرافیایی
نگاه ما از مستضعفین جهان به سمت مسلمانان تغییر کرد و در مرحله بعد از آن هم عدول کرده و به سمت شیعه حرکت کردیم. هم اکنون نیز تنها به شیعیان ایران توجه داریم. امروز نه فقط در میان عموم مردم بلکه حتی در میان نیرو‌های مذهبی و انقلابی شاهد فقدان هر نوع آگاهی عمیق نسبت به جهان اسلام هستیم. تقویت نگاه‌های ضد آرمانی و توسعه‌گرا عواملی بوده‌اند که روابط فرهنگی ما با کشورهای همسایه و به تبع آن با مهاجرین از آن کشور‌ها مخدوش شود.
کلیشه‌های ذهنی مانع از همگرایی جامعه ایرانی با مردم افغانستان
تا زمانی که افغانستان مشکل قومی، مذهبی، اقتصادی و... دارد شاهد حضور مهاجرین در ایران هستیم. برخی از کارشناسان می‌گویند ما در ایران نباید به مهاجر غیرقانونی خدمات بدهیم، حالا فارغ از اینکه این حرفی غیرانسانی است، شرعی و دینی هم نیست؛ اما بحث آن است که شما می‌توانید در ایران برق به مهاجر ندهید؟ یا آسفالت، آب و گاز ندهید؟ از طرف دیگر می‌توان پیرامون سیاست‌های ما در خصوص جامعه میزبان هم نکاتی را ذکر کرد. مثلاً ما هیچ‌گاه تلاش نکردیم جامعه میزبان را نسبت به مهاجرین سازگار کنیم.
مهاجرت از مسئله تا فرصت
مهاجرت فردی گاه انتخابی است، بدین معنا که شخص مهاجر خودآگاهانه دست به مهاجرت زده است، اما گاه هدفمند است بدین معنا که کشور مبدأ خود با هدف قبلی اقدام به جذب شخص مهاجر کرده است. اما گاهی مهاجرت‌ها توده است. مهاجرت‌های توده‌ای به شیوه مهاجرتی اطلاق می‌شود که افراد به خاطر مسائلی نظیر قحطی، جنگ، زلزله و... به ناچار و صرفاً برای زنده ماندن ترک وطن می‌کند. برای مثال مهاجرت افغانی‌ها به ایران به این دلیل که از روی اضطرار و ناچاری است، نه مهاجرت فردی و گروهی، بلکه مهاجرت توده‌ای است.
فقدان طبقه‌بندی مهاجران، ایران را به سکوی پرتاب نخبگان اتباع تبدیل کرده است
ما در ترکیه و آلمان سازمانی داریم به نام مهاجرت که وقتی یک اتباع وارد کشورشان می‌شود آن‌ها را طبقه‌بندی کرده و بر اساس سال‌های حضور آنان در کشور و خدماتی که ارائه می‌کنند به آن‌ها سطوحی از دسترسی‌ها را ارائه می‌کنند. بالاخره شخصی که مفید است یا شخصی که ماندگارتر است با مهاجری که نه مفید است و نه ماندگار نباید یکسان باشند. در چنین شرایطی که ساختار زمینه آن را فراهم می‌کند جامعه هم می‌تواند خدمات آن‌ها را ملموس‌تر دیده و نگاه خود به آنان را تغییر دهد.
مجوزهای مختلف اقامتی برای مهاجران افغانستانی در ایران
«کارت آمایش»، «کارت هویت»، «برگ تردد بین‌شهری»، «دفترچه اقامت»، «برگ سرشماری»، «مجوز کار» و... برای افغانستانی‌هایی که در ایران اقامت دارند، عناوین آشنایی است. هر افغانستانی برای حضور در ایران باید برای دریافت هر یک از مجوزهای ذکرشده اقدام کند. اما یکی از موضوعات پربحث این روزهای فضای رسانه‌ای کشور، تکثر مدارک دریافتی و رفتار سلیقه‌ای در اعطای امتیازهای شهروندی مانند افتتاح حساب و یا دریافت سیم‌کارت است.
شاید پٌلی برای رسیدن...
من متولد مشهد و ایرانم. خانواده‌ام سال‌های اول انقلاب از افغانستان به ایران آمده‌اند. اعضای خانواده‌ام همه اقامت امریکا دارند و فقط من در این میان معلق مانده و مدارک هویتی یا اقامتی درست ندارم. هنوز نمی‌دانم که قرار است آینده من چطور رقم بخورد، آیا می‌توانم اقامت بگیرم یا نه! یادم هست که بخاطر یک پرونده اقامتی در دادگاه بودم. قاضی با تشر و عصبانیت رو به یکی از هموطنان من کرد و گفت: اصلا چه کسی به شما اجازه داده که روی پاسپورت اقامت یک ساله بگیرید؟
پلکان امید، ایده‌ای برای زیست مترقی اتباع افغانستان در ایران
ایده ما چیزی است به نام پلکان امید. ما معتقد هستیم که دولت باید مهاجرین را در یک مسیر و مسابقه قرار دهد که هم به نفع کشور است و هم به نفع خود آن‌ها. باید پلکانی را تعریف کرده و متناسب با هر پلکان، حقوق و در عین حال تکالیفی را برای آن‌ها تعریف کنیم. چنانچه کسی در پله‌ای که بود تکالیف خود را به‌خوبی انجام داد، او را به پلکان بالاتر ببریم. لازمه این رویکرد نخست دسته‌بندی این مهاجرین است.
ورود توده‌ای پناهنده، نظام مهاجرتی کشور را فلج می‌کند
من با چشمان خود در ترکیه دیده‌ام که پلیس به سمت جمعیتی از مهاجرین غیرقانونی، سگ‌های آموزش‌دیده را رها کرد. ساعت‌ها مهاجر غیرقانونی را در شرایط وخیم ضدانسانی، بدون آب و غذا نگاه‌داشته‌اند تا درس عبرت شده و دیگر وارد نشود؛ این مسائل البته در ایران دیده نمی‌شود. مسئله آنجاست که وقتی ایران، آرمان امت واحده و دفاع از مظلوم را مطرح می‌کند، تکالیف مضاعفی را بر خود حمل می‌کند.
رسانه و تصویر مهاجرِ مطرود
هر پدیده اجتماعی می‌تواند جنبه‌هایی از ظرفیت‌سازی و تهدیدزایی را به‌صورت هم‌زمان داشته باشد؛ لذا مهم آن است که در فرایند مدیریت، چگونه پدیده‌ها را به سمت ظرفیت‌هایشان سوق دهید. به نظر می‌رسد بخش‌های تهدیدزای مهاجرت به عدم یکپارچگی در مدیریت پدیده باز می‌گردد و بخش‌های ظرفیت‌ساز آن عمدتاً در فضاهای غیررسمی و مبتنی بر ارتباطات مردمی حاکم بوده و این نکته مطلوبی نیست.
رجایی و بیان هم سرنوشتی مردم ایران و افغانستان
من وقتی هدف ایشان از نگارش کتاب را پرسیدم، ایشان هدف خود را چنین مطرح کردند که می‌خواهم بی‌پرده و از زبان نخبگان جامعه مهاجر با ایرانیان سخن بگویم تا شاید تأثیری بر تصمیم‌گیران بگذارد. ایشان معتقد بود بیان مطلب از ناحیه نخبگان به واسطه شبکه روابط و دوستی‌های آنان بسیار نتیجه‌بخش‌تر خواهد بود.
آکادمی ایرانی در تولید هویت منطقه‌ای ناتوان بوده است
ما با فرهنگ‌هایی که خود را هم‌تراز و یا بالاتر از آن‌ها می‌دانیم، ارتباط می‌گیریم، اما نسبت به فرهنگ‌هایی که آن را پایین‌تر از خود می‌دانیم پذیرش سخت‌تری داریم. جلال آل‌احمد در کتاب غرب‌زدگی خود می‌گوید ما که در یک سرزمین فلاحتی زندگی می‌کردیم همواره چشمانمان به سمت ابر‌هایی بوده که از غرب می‌آمده‌اند، یعنی گویا نعمت از آن سمت برای ما می‌آید.
سیاست‌گذاری مهاجرت، یک معضل جهانی است
امروز یک پدیده پیچیده‌تر پیرامون نسل دوم و سوم مهاجرین در کشورهای مختلف دنیا در حال رخ‌دادن است و آن هم طردشدن فرزندان متولدشده در کشور مقصد و فرزندانی که در آنجا بزرگ می‌شوند، به‌واسطه شمایل ظاهری خود از جامعه مقصد است.
مهاجر مهمان نیست!
مسئله کلونی‌گزینی و تعلیق اجتماعی در مهاجران افغانستانی و نحوه تأثیرگذاری آن بر هویت فردی و جمعی مهاجران از دیگر مسائل این حیطه است که می‌توان با ارائه خدمات فرهنگی، اجتماعی و شهری به کلونی‌های مهاجرین برای برقراری ارتباط پایدار با جامعه میزبان، آن را بهبود بخشید. سیاست‌گذاران به علت فقدان یک دسته‌بندی دقیق از وضعیت مهاجرین، مسائل مهاجرت و امکان بازگشت، ناتوان از طراحی یک نظریه کارآمد برای مهاجرت بوده‌اند و به نظر می‌رسد که اگرچه رویکرد «مهاجر مهمان است» همواره مورداستفاده قرار گرفته، اما نیاز به یک دسته‌بندی دقیق‌تر و منسجم‌تر در زمینه مهاجرت وجود دارد.