پرورش و تربیت چنین نیروهایی برای هر کشوری یکی از سخت ترین کارهایی است که باید در بهترین شکل آن انجام شود تا در حین اجرای عملیات، کمترین خطای ممکن صورت پذیرد.
دنیای هنر به خصوص سینما و تلویزیون در همه جای دنیا در خدمت این امر آمده تا قهرمان های ناشناخته خود را برای همه معرفی کند و قدرت امنیتی و اطلاعاتی کشور خود را به رخ همگان بکشد و جای هیچ تعجبی باقی نمی ماند که هالیوود پیشتاز این صنعت، با ساخت فیلم های جاسوسی اطلاعاتی تمام تلاش خود را معطوف این کار کرده تا همیشه دست برتر نیروهای اطلاعاتی آمریکا (سازمان سیا) را در فیلم های خود نشان داده و آن ها را قهرمان هایی فداکار برای امنیت آمریکا معرفی کند.
صدا و سیما با تهیه و ساخت چنین سریال هایی نه تنها از تلاش شبانه روزی نیروهای اطلاعاتی و عملیاتی معروف به سربازان گمنام امام زمان(عج) تقدیر می کند بلکه با زبان هنر قهرمانان خاموش، گمنام و واقعی این مرز و بوم را به عنوان الگو برای فرزندان این مرز و خاک معرفی کرده تا آن ها نیز قدردان روزها و شبهای امن این کشور باشند.
به بهانه پخش سریال «خانه امن» که این شب ها از شبکه اول سیما، مخاطبان فراوانی را پای تلویزیون نشانده، به سریال ها و فیلم های سینمایی مهمی که در این خصوص ساخته شده اشاره کرده ایم. بدون شک در این خصوص لیست بلند بالایی می توان به نگارش درآورد ولی در این گزارش سعی کردیم به مهم ترین آن ها اشاره کنیم.
سریال ایرانی ترور خاموش
«ترور خاموش» به کارگردانی احمد معظمی که این شب ها «خانه امن» او در حال نمایش است، فعالیت کشورهای غربی برای رسیدن به تئوری «اروپای پاک و خاورمیانه آلوده» را به تصویر کشید و نشان داد نیروهای امنیتی چگونه به مقابله با این تئوری برخاسته اند. در این سریال، چگونگی آلوده شدن دانش آموزان و دانشجویان به مواد مخدر نشان داده شد و مبنای قصه های سریال ، پرونده های واقعی و نیز تخیل نویسنده ها بود.
گاندو
پیش از پخش «خانه امن» که به صورت مستقیم به عملیات های اطلاعاتی امنیتی پرداخته، بدون شک سریال «گاندو» به کارگردانی جواد افشار نمایش جذابی از عملیات های جاسوسی و اطلاعاتی را به تصویر کشید و توانست با باز کردن پرونده جاسوسی به نام جیسون رضاییان و حواشی حضور او در ایران، سر و صدای زیادی به پا کند تا با فشار برخی مسئولین دولتی، بارها و بارها بخشی از سریال به سانسور کشیده شد.
سارق روح
باز هم نام احمد معظمی در مقام کارگردان و سریالی دیگر با موضوع عملیات های نیروهای اطلاعاتی و این بار با موضوع گروه های شبه عرفانی و حلقه های نوظهور شبه دینی که برخی از مردم را گرفتار دروغ های خود کرده بودند. قصه هایی که در سریال مطرح می شدند، حاصل تحقیقات شخصیتی به نام نادر عابدی استاد دانشگاه و بازنشسته وزارت اطلاعات بود. نقش عابدی را دانیال حکیمی بازی می کرد و هر بار سرنوشت یکی از شخصیت ها در قصه باز می شد.
تعبیر وارونه یک رویا
خط کلی سریال «تعبیر وارونه یک رویا» ترور دانشمندان هسته ای است. فریدون جیرانی به عنوان کارگردان در این سریال تلاش ماموران برای محافظت از دانشمندان را به تصویر می کشد. علاوه بر این ، «تعبیر وارونه یک رویا» پروژه نفوذ جاسوسان از طریق مختلف به کشورمان را به نمایش می گذارد. جیرانی قصه اش را با جذابیت تعریف کرد و بخاطر ورود یک خط عشقی، توانست مخاطب بیشتری را پای سریالش بنشاند.
روز صفر
اولین ساخته بلند سینمایی سعید ملکان که به دلیل کرونا، هنوز رنگ اکران به خود ندیده، درباره دستگیری «عبدالمالک ریگی» تروریست معروفی است که به شکلی ماهرانه توسط نیرهای امنیتی دستگیر می شود و با وجود دانستن همه ماجرا، مهارت ملکان در کارگردانی این فیلم و بازی زیبای امیر جدیدی در نقش سرتیم نیروهای عملیاتی، سینمایی جذابی برای مخاطبان به تصویر کشیده است.
ماجرای نیمروز
دومین ساخته محمدحسین مهدویان یکی دیگر از فیلمهایی است که به مساله امنیت ورود میکند، اما از نگاه تاریخی؛ ترورهای سال ۱۳۶۰ به دست گروه مجاهدین دستمایه اصلی این فیلم است. در ماجرای نیمروز مهدویان ارتباط بین ماموران اطلاعات، کمیته و منافقان را با پرداختی منطقی برای مخاطب دلنشین میکند. شخصیتهای باورپذیر و دوستداشتنی خلق میکند و مخاطب همراه با این کاراکترها تا انتهای فیلم پیش میرود. بازی های متفاوت جواد عزتی، احمد مهران فر و هادی حجازی فر در این فیلم تحسین بسیاری از منتقدین را به همراه داشته است.
قلاده های طلا
ابوالقاسم طالبی که سال۷۴ و در اولین فیلم سینماییاش «ویرانگر»، به ماجراهای درگیری ماموران موساد و وزارت اطلاعات ایران پرداخته بود و یک اثر حادثهای – اکشن را به این بهانه به سینماها فرستاده بود، در آخرین فیلمش هم باز سراغ ماموران امنیتی رفت. قلادههای طلا که بهزعم سازندهاش قرار بود به حوادث پس از انتخابات سال ۸۸ بپردازد، ماجرای تلاش نیروهای اطلاعات ایران برای برخورد با عواملی بود که از آمریکا، انگلیس و رژیم صهیونیستی و سایر دولتهای غربی برای اغتشاش به ایران آمده بودند. در قلادههای طلا که قرار بود به سبک و سیاق فیلمهای غربی، یک ماجرای جاسوسی را روایت کند، برای اولین بار برخی فعالیتهای امنیتی ماموران وزارت اطلاعات ایران مانند اتاق مانیتورینگ شهری به تصویر کشیده شد. در این فیلم برای نخستینبار حتی برخی ماموران اطلاعات ایران خائن نشان داده شده بودند.
روباه
بهروز افخمی بعد از فیلم «روز شیطان» و گذشت 21 سال از ساخت آن، با فیلم «روباه» به ژانر جاسوسی بازگشت. این فیلم داستان جاسوسی به نام یوهان نتانیاهو را روایت میکرد که یکی از برادران بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی بود. روباه را بهطور دقیقتر میتوان مرتبط با مسائل امنیتی و جاسوسی در حوزه انرژی هستهای دانست. برادر نتانیاهو (جلال فاطمی) برای انجام یک عملیات تروریستی جدید علیه دانشمندان هستهای به ایران میآید. این مامور حرفهای در ایران برای رسیدن به اهداف خود از یک راننده ساده (حمید گودرزی) سوءاستفاده کرده و او را وارد برنامه عملیاتی خودش میکند.
به رنگ ارغوان
توقیفی و دردسرساز؛ این دو صفت را میتوان به «بهرنگ ارغوان» ابراهیم حاتمیکیا که سال ۱۳۸۳ ساخته شد و پنج سال بعد نمایش داده شد، اطلاق کرد. روایت داستانی یک مامور اطلاعات که مطلع میشود یک معترض سیاسی اول انقلاب تصمیم به بازگشت به ایران گرفته است و ماموریتش آغاز میشود. یک رابطه عاشقانه و درگیری با جوانانی که حرفهای متفاوت با حاکمیت میزنند در ادامه داستان، فیلم را به یک اثر جذاب بدل میکند.
معرفی فداکاری های دستگاه های اطلاعات و عملیات کشور مختص به ایران نیست و هالیوود و کشورهای غربی خیلی زودتر از ما دست به کار شده اند و بر اساس عملیات های پر رمز و راز، اطلاعاتی و پر استرسی که قطعا برای هر بیننده ای می تواند جذاب باشد، فیلم و سریال های فراوانی ساخته اند که در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره ای داشته ایم.
سریال خارجی 24
در روزهای پس از واقعه یازدهم سپتامبر آمریکا و حمله تروریستی گروه القاعده به برجهای تجارت جهانی، بحث هایی چون امنیت ملی و مبارزه با تروریسم از طریق دریافت اطلاعات برپایه یک سیستم جاسوسی منظم و حساب شده، همواره در میان مردم و مسئولین سیاسی آمریکایی شنیده میشد. بزرگترین فاجعه تروریستی سالهای اخیر در حالی به وقوع پیوسته بود که بسیاری از کارشناسان ضعف اطلاعاتی سیستمهای امنیتی آمریکا و نفوذ نیروهای القاعده در ارکان قدرت را، دلیل عمدهای بر وقوع این اتفاق هولناک میدانستند. سریال۲۴ که با تهیه کنتدگی کیفر ساترلند و بازی او در نقش جک بائر بعنوان قهرمان مصمم و زخم خورده داستان که در هر فصل با کشف طرح و توطئه تروریست ها، آمریکا را از یک فاجعه بزرگ نجات میداد، از آن دست آثار تلویزیونی پر طرفداری به شمار میآمد که بیشتر اعتبار و محبوبیت خود را مدیون جسارت در فیلمنامه دقیق و هوشمندانهای است که حتی از نمایش بازیهای قدرت در بالاترین سطح و خیانت یک رئیس جمهور به کشور خودش نیز ابایی ندارد
طراحی و گردآوری تعدادی از زبدهترین متخصصین آی تی و تحلیل اطلاعات در واحدی به نام سی تی یو (واحد مبارزه با تروریسم) و درگیریهای کاری و خانوادگی آنها با یکدیگر چنان کشمکشی را در سریال به وجود میآورد که شاید نفس گیرترین قسمت آن را در بتوان در بازی عشق و خیانت جک بائر و نینا مایرز دانست که مسیر داستان را به یکی از پیچیدهترین و پیش بینی ناپذیرترین واکنشها و رفتار شخصیتها وارد می کند.
میهن (Homeland)
اگر جک بائر در سریال ۲۴ با اتکا نیروی نظامی تحت اختیارش و اطلاعاتی که از واحد جاسوسی به دست میآورد، اقدام به دفع حملات تروریستی در خاک آمریکا میکرد، این بار کلیر دنس در نقش کری متیسون و بعنوان یک افسر عملیاتی سیا (سازمان جاسوسی آمریکا) با اتکا به شگردهای خاص خودش در جمع آوری اطلاعات میکوشد سایه سنگین تروریسم و نفوذ به سیستم سیاسی آمریکا را از این کشور دور سازد. کری متیسون با استفاده از خبرچینهایی که در مناطق مختلف دنیا به استخدام خود درآوده است، گاه با تکیه بر شنود مخفیانه و غیر قانونی و گاه با استفاده از جذابیتهای زنانه اش، شمایلی از یک کاراکتر نمایشی جذاب را ارائه میدهد که مهمترین جلوه اش را میتوان در از هم گسیختگی زندگی خصوصی و خانوادگی او دانست. جایی که تولید کنندگان سریال با نزدیک شدن به ابعاد مختلف شخصیت یک جاسوس مونث که کار و شغلش را به همه چیز ترجیح داده است، از دست رفتن امنیت خانواده را بهایی برای به دست آوردن امنیت ملی کشور میدانند
بی پروایی کری متیسون در نزدیک شدن به دنیای تروریستها، در کنار نمایش همکاری و معاملاتی که نیروهای اطلاعاتی کشورهای مختلف به شکلی محرمانه با یکدیگر در حال انجام آن هستند با اتکا به ارجاعاتی که سریال به وقایع سیاسی روز ارائه میدهد، همه و همه باعث شد که سریال هوملند یکی از پر مخاطبترین سریالهای جاسوسی در این سالها باشد
مدیر شیف شب (Night manager)
مینی سریال «مدیر شیفت شب» که سال۲۰۱۶ از شبکه بی بی سی پخش شد، یکی از هیجان انگیزتزین سریالهای جاسوسی تاریخ تلویزیون است که توسط سوزان بیر (کارگردان فیلم قفس پرنده با بازی ساندرا بولاک) کارگردانی شده است. داستان سریال اقتباسی است از روی یکی از رمانهای جان لوکاره نویسنده بریتانیایی که او هم خود زمانی جاسوس سازمان امآی۶ (سازمان اطلاعات و امنیت بریتانیا) بوده و سالها بعد به نوشتن رمان از روی خاطرات و وقایعی که در آن دخیل بوده و یا پیگیری میکرده است میپردازد.
در این سریال شش قسمتی، «جاناتان پاین» مدیر شیفت شب یک هتل لوکس در قاهره است که به شکلی ناخواسته و با اسنادی که یکی از مسافران زن هتل درباره یک معامله غیر قانونی اسلحه به او میدهد، پایش به جاسوسی و افشای اسناد این گروه مرموز باز میشود. ماجرا وقتی پیچیده میشود که یکی از شاخههای سازمان جاسوسی بریتانیا از او میخواهد برای دریافت اطلاعات بیشتر، به درون این شبکه قاچاق اسلحه نفوذ کند. شبکهای که ریاست آن را یکی از باهوشترین و بی رحمترین دلالان اسلحه به اسم «ریچارد روپر» به عهده دارد. «هیو لوری» (که پیشتر او را در نقش اصلی سریال دکتر هاوس دیده بودیم) یکی از درخشانترین بازیها را در نقش دلال اسلحه (ریچارد لوپر) به نمایش گذاشته و «الیزابت دبیکی» هم بعد از نقش آفرینی اش در فیلم «گتسبی بزرگ» به همراه لئوناردو دی کاپریو، با آن نگاههای نافذش، شمایل تاثیر گذاری از معشوق اغواگر زخم خورده را پیش روی تماشاگر میگشاید.
بندزن خیاط سرباز جاسوس Tinker Tailor Soldier Spy))
فیلم سینمایی «بندزن خیاط سرباز جاسوس» به کارگردانی توماس آلفردسن در سال ۲۰۱۱ ساخته شد. این فیلم اقتباسی است از رمانی با همین نام نوشته جان لوکاره.
در روزهای تاریک جنگ سرد در سال ۱۹۷۳ سرویس اطلاعات جاسوسی بریتانیا جاسوسی کهنهکار را به نام جورج اسمایلی (با بازی گری اولدمن) که در دوران بازنشستگی به سر میبرد برای افشای هویت یک جاسوس روس در این سازمان به کار میگمارد.
کنترل (با بازی جان هرت) یکی از افراد ارشد سازمان جاسوسی بریتانیاست که به دلیل شکست در یک عملیات جاسوسی و کشته شدن یکی از جاسوسهایی که به مجارستان فرستاده بود از کار برکنار میشود. در پی این شکست و در خطر قرار گرفتن موقعیت سازمان است که جورج اسمایلی بار دیگر به سازمان برمیگردد.
منتقدان زیادی بازی اولدمن را در این اثر سینمایی تحسین کردند و آن را یکی از بهترین نقشآفرینیهای وی دانستند.
پل جاسوسها (Bridge of Spies)
روایت فیلم سینمایی «پل جاسوسها» اثر استیون اسپیلبرگ در دوران جنگ سرد میگذرد. فیلم بیانگر داستان جیمز داناوان وکیل و مذاکرهکننده سیاسی آمریکایی است که مسئول مذاکره تبادل جاسوس میان کشورها از جمله تبادل جاسوسهای شوروی و آمریکا است. او برای آزادی فرانسیس گری پاورز خلبان آمریکایی مذاکره میکند که در استخدام سازمان سیا بود و در یک مأموریت شناسایی بعد از سرنگونی هواپیمایش توسط نیروهای شوروی دستگیر شد و قرار بود با رادولف ایبل جاسوس شوروی که در آمریکا زندانی بود معاوضه شود.
پل جاسوسها که تقریبا ۴ برابر هزینه تولید خود فروش داشت یک موفقیت تجاری برای اسپیلبرگ بود و همچنین بخاطر فیلمنامه و کیفیت عملکرد بازیگران توسط منتقدین مورد توجه قرار گرفت.
دشمن ملت (Enemy of the State)
فیلمنامه «دشمن ملت» را دیوید مارکونی در ژانر درام، اکشن و دلهره به نگارش درآورده و تونی اسکات کارگردانی کرده است. فیلم درباره یک شبکه جاسوسی به نام «اشلون» است که در سال ۱۹۴۷ توسط آمریکا و انگلیس ساخته شده است و میتواند تمام مکالمات تلفنی افراد را کنترل و در حریم خصوصی آنها وارد شود؛ در این فیلم نشان داده میشود که چگونه سازمان امنیت آمریکا، استفاده خود را در زمان جنگ سرد از این شبکه میبرد.
جاسوس بازی (Spy Game)
فیلمی دیگر از تونی اسکات که در این فیلم رابرت ردفورد نقش یک افسر سیآیای به نام ناتان مویر را بازی میکند که در دوران پایانی خدمت خودش است. این فیلم روایتگر ماجرایی در آخرین ۲۴ ساعت کاری او پیش از بازنشستگیاش است. تام بیشاپ، با بازی براد پیت، یک کارمند جوان سیآیاِی است که در آستانهٔ اعدام در یک زندان در چین است. مشخص است که سران سیآیای قصد ندارند مانع مرگ او شوند اما مویر، بر خلاف تصمیمات گذشتهاش، این بار تصمیم میگیرد بیشاپ را نجات دهد.
مامور بازنشته سی آی ای، «ناتان مویر» (رابرت ردفورد)، به یاد می آورد تمریناتی را که به «تام بی شاپ» (برد پیت) برای آزادی از اسارت چینیها در زمان مخالفت وی با سیاست های سرویس امنیتی انجام داده است.
انتهای پیام/