سرنوشت پروانه‌های زرین

به گزارش «سدید»؛ سی و سومین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان در وضعیت کرونایی برگزار شد و به‌تازگی با معرفی برگزیدگان به کار خود پایان داد. همان طور که انتظار می‌رفت فیلم خورشید به کارگردانی مجید مجیدی که پیشتر در جشنواره فیلم فجر هم درخشیده بود، در این رویداد سینمایی هم موفق ظاهر شد و پروانه زرین بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر را به خود اختصاص داد. با پایان جشنواره، سوالی همیشگی درباره سرنوشت فیلم‌های این رویداد پیش می‌آید و این‌که آثار به نمایش درآمده در آن به چه شکل و در چه زمانی اکران می‌شوند؟ معمولا فیلم‌های کودکان و نوجوانان، در میان خیل فیلم‌های مرتبط با بزرگسالان و آثار تجاری و مرسوم سینمای ایران، فضای مناسبی برای اکران پیدا نمی‌کنند و پخش‌کننده‌ها و سینماداران، چندان اعتنایی به آن‌ها ندارند، مگراین‌که فیلم‌ها جذابیت و ظرفیت بالقوه‌ای برای فروش بالا داشته باشند. این بی‌میلی تعیین‌کننده فضای اکران به سینمای کودک و نوجوان را با وضعیت کرونایی این روز‌ها و بلاتکلیفی کلی سینما ترکیب کنید تا بیشتر به پیچیدگی سرنوشت فیلم‌های جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان در اکران پی ببرید. در ادامه نگاهی داریم به وضعیت فیلم‌های برگزیده پنج دوره قبلی این جشنواره در اکران عمومی که می‌تواند برآیندی از سرنوشت آثار این رویداد در اکران و گیشه باشد.

۱۳۹۳ پروانه زرین بهترین فیلم بلند این دوره که در اصفهان برگزار شد به فیلم قول به کارگردانی محمدعلی طالبی رسید. اما فیلم به رغم درخشش در جشنواره و حضور در بخش سودای سیمرغ جشنواره فیلم فجر، راهی به اکران پیدا نکرد. آثار طالبی در سال‌های اخیر یا اکران نشده یا اکران مناسبی نداشته‌اند، موردی که باعث مصاحبه‌های گلایه‌آمیز این فیلمساز هم شده است.

 

او یک بار در مصاحبه‌ای گفت: اکران در اختیار افراد خاص است. این درحالی است که طالبی یکی از پرمخاطب‌ترین و پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ایران را کارگردانی کرده (به طور مشترک با مرضیه برومند): شهر موشها. شاید علت اصلی این بی‌اعتنایی به آثار متاخر طالبی در اکران، تغییر رویکرد او باشد که در سال‌های اخیر بیشتر ترجیح داده به جای فیلم‌هایی «برای کودکان و نوجوانان»، آثاری «درباره کودکان و نوجوانان» بسازد.

 

تفاوت این دو عبارت که سال‌ها ورد زبان کارشناسان سینمای کودک بود، در وجه سرگرمی و تمایل به رعایت نکات جذاب برای ارتباط بیشتر با مخاطبان کودک و نوجوان است که در «فیلم‌هایی برای کودکان و نوجوانان» نمود بیشتری دارد و منجر به فروش بیشتر در گیشه می‌شود. در عوض فیلم‌هایی درباره کودکان و نوجوانان بیشتر خوشایند منتقدان و داوران جشنواره‌ها و تماشاگران بزرگسال است.

عجیب این‌که فیلم‌های برگزیده دیگر این دوره، مثل «فرار از قلعه رودخان» ساخته غلامرضا رمضانی که پروانه زرین بهترین کارگردانی را هم دریافت کرد هم سرنوشت چندان بهتری در اکران پیدا نکرد و فاصله میان ساخت فیلم و اکران آن منجر به اعتراض رمضانی هم شد و او در مصاحبه‌ای نسبت به از دست رفتن فرصت‌های اکران این فیلم گلایه کرده بود. او گفته بود: «سینما‌ها به نمایش فیلم‌های کودک و نوجوان تمایلی نشان نمی‌دهند به همین دلیل فعالان این حوزه باید آثارشان را به صورت تک سئانس به نمایش بگذارند.»

دوره بیست و نهم، ۱۳۹۴
سرنوشت بهترین فیلم این دوره جشنواره که در همدان برگزار شد هم چندان بهتر از دوره قبلی نبود و فیلم پرشور و ماجراجویانه «پینوکیو، عاموسردار و رئیسعلی» به کارگردانی سیدرضا صافی که در جشنواره، مخاطبان کودک و نوجوان را به وجد آورده بود، دو سالی طول کشید تا رنگ پرده را در اکران ببیند. سازندگان فیلم در مصاحبه‌هایی از ترافیک شدید اکران گلایه کرده بودند.

دوره سی‌ام، ۱۳۹۶
وضعیت فیلم‌های برگزیده این دوره در اکران، بهتر و امیدوارکننده‌تر از دو دوره قبلی بود، به ویژه فیلم دزد و پری به کارگردانی حسین قناعت که پروانه زرین بهترین فیلم کودک را به دست آورد، در اکران هم حال و روز خوبی داشت. فیلم تقریبا با فاصله کمی از ساخت و جشنواره فیلم کودک راهی اکران عمومی شد و یک میلیارد فروخت و حتی استقبال خوب بچه‌ها باعث شد کار به ساخت قسمت دوم فیلم هم برسد. حسین قناعت که در سال‌های اخیر حضور مستمر و موثری در سینمای کودک و نوجوان دارد، راه ارتباطی با این قشر را بلد است و فیلم‌های تقریبا پرمخاطبی می‌سازد. فیلم اسکی‌باز به کارگردانی فریدون نجفی هم که پروانه زرین بهترین فیلم نوجوان را به دست آورد، رنگ اکران را دید. فیلم ۲۱ روز بعد به کارگردانی محمدرضا خردمندان هم که چند جایزه در این دوره دریافت کرد، اکران موفقی داشت و موردپسند مخاطبان نوجوان و بزرگسال قرار گرفت و بیش از یک میلیارد در گیشه فروخت.

دوره سی و یکم، ۱۳۹۷
دو فیلم برگزیده این دوره که در اصفهان برگزار شد هم خوش‌اقبال بودند که اکران شدند و به ویژه یکی از آن‌ها سرنوشت خوبی هم در گیشه پیدا کرد. پاستاریونی به کارگردانی سهیل موفق که پروانه زرین بهترین فیلم کودک را به دست آورد، قصه جذاب و بازیگران چهره‌ای داشت و بیش از ۲/۵ میلیارد تومان در گیشه فروخت. فیلم ضربه فنی به کارگردانی غلامرضا رمضانی هم که بهترین فیلم نوجوان این رویداد بود، در فاصله کمی بعد از جشنواره کودک اکران شد، هرچند فروش خوبی در گیشه نداشت. آخرین داستان به کارگردانی اشکان رهگذر هم که جایزه بهترین کارگردانی پویانمایی و جایزه ویژه هیات داوران را به دست آورده بود، سال بعد از جشنواره اکران شد و حدود ۵۰۰ میلیون تومان در گیشه فروش کرد.

دوره سی و دوم، ۱۳۹۸
سرنوشت فیلم‌های برگزیده این دوره که در اصفهان برگزار شد هم امیدوارکننده بود. ۲۳ نفر به کارگردانی مهدی جعفری که پروانه زرین بهترین فیلم این دوره را به دست آورد، دو میلیارد تومان در گیشه فروخت. منطقه پرواز ممنوع به کارگردانی امیر داسارگر که جایزه بخش رونق اکران و ترغیب مخاطبان را دریافت کرد، از خوب‌های اکران سال ۹۸ بود و حدود ۶ میلیارد تومان در گیشه فروخت. انیمیشن بنیامین به کارگردانی محسن عنایتی هم که عنوان بهترین اثر پویانمایی را کسب کرده بود، گیشه موفقی داشت و بیش از پنج میلیارد تومان فروش کرد.

دوره سی و سوم، ۱۳۹۹
نام و اعتبار و سابقه درخشان مجید مجیدی باعث می‌شود چندان نتوانیم فیلم خورشید او را با دیگر برگزیده‌های سال‌های اخیر جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان مقایسه کنیم، چراکه او جایگاهی جهانی دارد و به خوبی راه ارتباط با مخاطبان را بلد است. به همین دلیل تصور نوبت اکران مناسب برای این فیلم و فروش قابل انتظار خورشید، ربط چندانی به جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان پیدا نمی‌کند.

 

اما درباره برگزیده‌های دیگر، می‌توان تا حدودی به موفقیت آن‌ها در این جشنواره و کیفیت و جذابیت خود آثار امیدوار بود و انتظار اکران مناسبی برای آن‌ها داشت. به ویژه سلفی با رستم به کارگردانی حسین قناعت که جایزه ویژه دبیر برای حضور مداوم و مستمر در سینمای کودک ایران و تلاش برای پیوند میان میراث فرهنگی ایران و سینمای روز جهان را در این دوره کسب کرد و می‌توان به فروش قابل قبول آن دلخوش بود. همین طور فیلم مهران به کارگردانی رقیه توکلی که جوایزی، چون جایزه بهنام محمدی (به دلیل نگاه قدرشناسانه به مدافعانِ سال‌های دفاع مقدس) و جایزه ویژه دبیر برای توجه به فرهنگ مقاومت و برداشت ملموس مردمی و قابل فهم برای نسل امروز ایران اسلامی را به دست آورد و درصورت اکران مناسب می‌تواند رضایت مخاطبان را در پی داشته باشد. این اتفاق می‌تواند برای فیلم بچه گرگ‌های سیب‌دره به کارگردانی فریدون نجفی و بعد از اتفاق به کارگردانی پوریا حیدری اوره و تهیه‌کنندگی شهاب حسینی هم رخ دهد.

 

انتهای پیام/