جامعه و اقتصاد - ساختارها و نهادها

این جنگ نشان داد همچنان مؤلفه‌های اصلی هویت ایرانیان اعم از عرق به سرزمین و هم‌راستایی با نظام سیاسی برای حفظ تمامیت ارضی در آنان وجود دارد. به طوری که گروه‌های مختلف سیاسی و اجتماعی، با رویکرد‌ها و سیاست‌های حفظ سرزمینی و هویتی نظام سیاسی نیز همراه هستند.

ما عملاً این حکمرانی سایبری را پذیرفته‌ایم و با آن تعامل می‌کنیم. وقتی این حکمرانی را پذیرفته‌ایم، شاید اندیشیدن به حکمرانی دیگری چندان صحیح نباشد. امروز بخش زیادی از حمل‌ونقل ما توسط شرکت‌هایی مانند «اسنپ»، «تپسی» و «ماکسیم» انجام می‌شود. اگر این سیستم متوقف شود، بخش عمده‌ای از حمل‌ونقل عمومی دچار مشکل می‌شود. همین وضعیت در بسیاری از حوزه‌های دیگر مانند VODها نیز وجود دارد. پس ما خواه‌ناخواه این مدل از حکمرانی را در عمل پذیرفته‌ایم.

باید روایتی از سیر تاریخی توسعه در ایران معاصر داشته باشیم و مبتنی بر آن روایت، مسیر توسعه و بومی‌شدن در حوزه فناوری اطلاعات را ترسیم کنیم. این کار چندان ساده نیست. یکی از مهم‌ترین سختی‌های آن فقدان تاریخ‌نگاری درست در مورد اجزای مرتبط با این موضوع است. دست ما در این زمینه خالی است و برای ارائه روایتی درست، نیازمند کار مهم تاریخ‌نگاری هستیم.

تصمیم می‌گیریم، قرارگاه‌های سایبری و سازمان‌های متعدد هم داریم و اقداماتی را در این عرصه انجام می‌دهیم، اما در حقیقت هنوز نتوانسته‌ایم در آن نظامات حقوقی برای خودمان مقرراتی تعریف کنیم. اگر کشور ما بخواهد وارد این مقررات بین‌المللی شود، آن الزامات حقوقی و ملاحظات حقوقی ما چیست که من بتوانم در عرصه بین‌الملل طبق آنها عمل کنم؟

در اساسنامه و در وب‌سایت دانشگاه‌های کشور، همه فقط به دنبال پیشرفت‌های کمی، بالارفتن رنکینگ، انجام فعالیت‌های مهم در حوزه فناوری، داشتن رتبه دانشگاهی در منطقه خاورمیانه، افزایش تعداد مقالات یا نوشتارهای بین‌المللی و... هستند.

مسئله‌ای که در ایام جنگ مطرح شد این بود که با آینده جوانان چه کنیم؟ عده‌ای به جبهه می‌روند و باز می‌گردند، عده‌ای هم اصلاً نمی‌روند. ابتکاری برای پاسخ به این سؤال به خرج دادند که منافع و مضرات خاص خودش را داشت؛ ایجاد دانشگاه آزاد اسلامی!

 در دانشگاه تهران که جزء دانشگاه‌های خوب کشور است، هنوز سیستم آموزش‌محور، متمرکز، دولتی و دیوان‌سالار مبتنی بر امتحان پابرجاست. در چنین سیستمی، هدف از تأسیس دانشگاه، تربیت انسان بوروکرات و فرد پشت‌میزنشین است و همه ما در چنین نظام و ساختار علمی رشد کرده‌ایم.

آقای حداد در مورد مدارس غیرانتفاعی اسلامی گفته بود که منطقش، منطق مدارس اسلامی قبل از انقلاب است. خب پس جمهوری اسلامی را برای چه درست کردید؟ یعنی حوزه تعلیم تربیت ما محدود است. اگرچه ساختار سیاسی را عوض می‌کنم، ولی کل مدارس ایران را نمی‌توانیم اداره‌اش کنیم. به نظر من همان حرف خانم دکتر ماهروزاده در شبکه چهار درست است. مجری پرسید که خانم این حرف‌هایی که شما می‌زنید معنایش این است که جمهوری اسلامی در تعلیم‌وتربیت شکست‌خورده است؟ بله قطعاً این‌طور است. بلاتردید.

اگر آموزش‌وپرورش را از دست بدهیم، دیگر نابرابری، ساختاری می‌شود؛ یعنی تداوم نسلی پیدا می‌کند. یعنی یک کارگرزاده اراده و توانایی و انگیزه‌ای ندارد که بتواند از این فضا عبور کند. این نتیجه سیاست‌گذاری است که در خلأ تئوری نوشته می‌شود و این وضعیت فاجعه‌بار پیش می‌آید.

دانشگاه فکر می‌سازد؛ از جمله فکر سیاسی و مأموریتش این است که محل خلاقیت و تولید اندیشه باشد. این تولید اندیشه در دوره جدید به اندیشه‌های کاربردی و تکنولوژی هم رسیده و از خودآگاهی آغاز می‌شود. از سؤال «ما که هستیم»؟ و «هویتمان چیست؟»