گروه اجتماعی فرهنگ سدید - مهدیه شهرابی فراهانی: همواره از سفر به عنوان ملزومات و نیازهای بشر، جهت تجربه و مسیر کسب مهارتها یاد شده است. اگرچه امروز سفر، سیر و سیاحت را در مفهوم صنعتی آن، به عنوان گردشگری بیان کرده اند، با این حال ماهیت و فلسفه سفر، تحقق اهداف رشد، تعالی و کسب کمال انسانی است.
گردشگری از جمله تجربیات زندگی صنعتی است که آوردههای بسیاری برای بشر به همراه داشته است. درآمدهای اقتصادی سطح کلان تا بهبود کیفیت زندگی فردی از جمله دستاوردهای گردشگری برای بشر است؛ لذا در سالهای اخیر شاهد توجه بیشتر به سفر در میان جوامع هستیم که رویکردهای متفاوتی را به سفر اتخاذ کرده اند، در این باره میتوان به یارانه سفر و یا بستههای سفر ویژه افراد میانسال اشاره کرد که با هر شیوهای مردم جامعه خویش را به سفر ترغیب میکنند؛ زیرا در فراسوی تجربه سفر، نتایج بسیار با اهمیت تری برای انسان در زندگی مشاهده شده است که میتواند نقش بسزایی در سلامت جسم و روان داشته باشد. با این حال ذکر این نکته ضروری است که این دستاوردها پایدار و مانا نخواهند بود، مگر اینکه به ماهیت معنوی سفر توجه شود.
اهمیت سفر و گردشگری به گونهای است که در سالهای اخیر شاهد افزایش سفرها هم در سطح خانواده و هم سفرهای علمی و دانشجویی هستیم. دانشجویان در هر مقطع و رشته تحصیلی، همراه با اساتید و همکلاسیهای خود، سفرهای گروهی را تجربه میکنند. گاه این سفرها هدف علمی داشته و مرتبط با رشته تحصیلی بوده گاه نیز صرفا به جهت تجدید قوا و تفریح رخ میدهند. هدف سفر هر چه باشد، توجه به زوایای معنوی آن ضرورت مییابد تا بتواند اهداف مد نظر را تحقق بخشد.
بعد معنوی سفر، در عنوانی به نام «گردشگری و معنویت» بیان میشود. بدین مفهوم که ماهیت اصلی گردشگری چیزی جز اصالت معنوی آن نیست؛ بُعد غیرمادی که در سیر و حرکت، همراه با زوایای روحانی وجود انسانی و جهان هستی همراه شده، کمال و تعالی را برای گردشگر به همراه خواهد داشت. معنویت در گردشگری، امور غیر مادی، روحانی و معنوی سفر است که همراه عناصر مادی ترکیب شده و در نهایت هدف سفر محقق میشود.
همانگونه که در کتب مذهبی، شعر و نثر ادبیات فارسی بیان شده است؛ سفر، اقدام و فعالیت انسانی است که در آیات و روایات اسلامی بدان تاکید شده و ارتباط تنیده و در هم پیوستهای با روح و روان انسانی دارد. سفر امری فراتر از لذتهای مادی است که میتواند با ماهیت اصلی وجود فرد گره خورده و هدف حیات را برایش به ارمغان آورد. به ویژه در سفرهای دانشجویی که با اهداف تخصصی و غیر تخصصی در رشتههای دانشگاهی برگزار میشود، این نکته حائز اهمیت است که دانشجو در مسیر علم و کسب دانش پیش برود و بتواند به بهترین شکل از سفرهای دوره دانشجویی بهره برده و از آن در راستای کسب معرفت استفاده کند و این امر در اولین گام از طریق تغییر نگرش و دیدگاه به سفر رخ میدهد. بدین مفهوم که سفر؛ ماهیتی فراتر از صرف لذتهای ظاهری، در جهت رشد و معرفت اندوزی هست.
این امر اتفاق نمیافتد مگر اینکه برنامه ریزیهای سفرهای دانشجویی دقیقتر و منسجمتر در جهت کسب علم و معنویت باشد. به همین جهت نیازمند تغییر نگرش و دیدگاه در دو سوی مختلف هستیم، هم دانشجو و هم دانشگاه. اهمیت این دیدگاه در میان دانشجویان رشته گردشگری در تمامی مقاطع ضروروت بیشتری دارد، هم به جهت اهمیت موضوع در مطالعات علمی و دانشگاهی و هم پیاده سازی آن در سفرهایی که برای آنان تدارک میبینند؛ لذا امید آن میرود که دانشجویان رشته گردشگری مفهوم معنویت در سفر و گردشگری را مورد توجه قرار داده و در تحقیقات و مطالعات علمی خویش این رویکرد را اتخاذ کنند تا شاهد ایجاد نگرش همه جانبه و عملکرد یکپارچه از سوی نهادهای علمی و دانشگاهی در این زمینه باشیم.
از طرفی میتوان در همکاری با سایر دانشگاههای جهان، زمینه ورود دانشجویان خارجی به کشور را در قالب تورهای گردشگری علمی فراهم آورد. نوسانات ارزی اخیر و ارزان شدن سفر به ایران هم فرصت خوبی است تا دانشجویان خارجی بهویژه در رشته علوم گردشگری را با گردشگری و معنویت آشنا سازیم تا از این ظرفیت مغفول مانده به بهترین شکل ممکن بهرهبرداری کنیم.
با توجه به اهمیت مضامین معنوی در سفر و ارائه مفهوم «گردشگری و معنویت» از سوی دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ، امید است در جامعه امروز، خصوصا جامعه دانشگاهی ایران، شاهد تغییر دیدگاهها و نگرشها در زمینه سفر بوده و آنچنان که شایسته و بایسته است در مسیر تحقق اهداف تعالی گردشگری گام برداریم.
مطالبی جالبی را عنوان فرمودید.متاسفانه به مقوله مدیریت گردشگری کم اهمیت داده می شود.امیدوارم شما موفق باشید