به گزارش گروه وحدت فرهنگ سدید، در طول تاریخ، وحدت همیشه به عنوان یکی از مهمترین ارزشهای انسانی و معیاری برای سنجش میزان غنای فرهنگی و تکامل اجتماعی جوامع و اقوام گوناگون شناخته شده است. امروزه نیز با آثار خونبار توسعه سلاح های کشتار جمعی و...، وحدت گرایی و تنش زدایی به عنوان بالاترین ارزش مطرح شده است. ادوار مختلف تاریخ ایران شاهد گسست همبستگی اجتماعی بین اقوام و ایلات گوناگون بواسطه عدم وحدت مرکزی بوده است. در عصر پهلوی، گرچه نسبت به مساله وحدت در راستای تثبیت حکومت شاهنشاهی پهلوی با شعار مضحک "خدا، شاه، میهن" اهتمام ورزیده می شد، اما در عمل از آزادی های مذهبی کمتری برخوردار بوده و پیروان اقوام و مذاهب از برخی حقوق مشروع خود محروم بودند. پس از پیروزی انقلاب، جمهوری اسلامی به عنوان نظام سیاسی ایدئولوژیک، با شعار آزادی عقیده و وحدت فرق اسلامی، به پیروان آنها آزادی های فراوانی را بخشید. از آن زمره می توان به افزایش تعداد مساجد و حوزه های علمیه اهل تسنن و... اشاره نمود. در این میان ممکن است برخی از برادران اهل سنت و یا هم میهنان اهل تشیع، از روی ناآگاهی و یا متعمدانه، به تحرکات وحدت شکن مبادرت نمایند.از این رو در این مقوله برآنیم تا به برخی از انگیزه های دشمنان از فتنه انگیزی میان شیعه و سنی اشاره نماییم:
1- به نظر می رسد برخی از اینگونه اقدامات با هدف تجزیه طلبی از طریق برخی اقوام یا مذاهب انجام شود. یعنی تفرقه ها و واگرایی های قومی با چاشنی تنش های فرقه ای.
2- ممکن است که عناصر تفرقه انگیز در پی تخریب چهره اهل سنت باشند. در این صورت می شود چنین تصور کرد که احتمالاً برخی از تحرکات از سوی اشخاص فریب خورده تفرقه طلب انجام شده باشد.
3- احتمال دیگر، تلاش در جهت تخریب وجهه نخبگان و علمای اهل سنت باشد که احتمال می رود از سوی اهل سنت افراطی و یا تجزیه طلبان قومی انجام شود. زیرا که تلاش های آنها بیشتر در جهت وحدت سو گرفته است. برخی افراد نیز بر این باورند که وجود علما و نخبگان صاحب نفوذ در میان اهل سنت، باعث تقویت جبهه آنها در برابر تشیع و یا همسویی با منافع کشورهای معاند می شود. این تحلیل خطاست؛ زیرا:
اولاً: وجود برادران اهل سنت و همزیستی با آنها که دارای سابقه ای طولانی از صدر اسلام بوده و طرح آن به عنوان یک الگو در منطقه و جهان حاوی مواهب ارزشمندی مانند تالیف قلوب میان شیعه و سنی می شود.
ثانیا‍ً ً: وجود رهبرانی همسو با اهداف نظام، بستر تعامل میان مسئولان نظام با شهروندان اهل سنت و هم افزایی ملی را فراهم می نمایند.
ثالثاً: مشابهت برخی از هم میهنانمان با برخی ملیّت های همجوار در تبعیت از فرقه مذهبی، با وجود عامل ملیت گرایی و میهن دوستی، حتی رشد و توسعه کشور را بواسطه گستردگی فرهنگ جامعه در پذیرش و جذب انواع افکار، باورها و مسلکها و بهره گیری از آموزه های هریک می تواند فراهم آورد. مانند بهره گیری گاندی از شیوه مبارزه امام حسین (ع) با ظلم، بواسطه قرابت با مسلمانان در هند.
4- پاره ای از تحرکات وحدت شکن، متاسفانه با اهداف ایدئولوژیک، با تخریب مبانی، آموزه ها و حتی پیشوایان سایر فرقه ها به منظور مقابله با گسترش پیروان آنها و اثبات حقانیت فرقه مذهبی خود صورت می گیرد. بدیهی است که در هر دو مذهب تشیع و تسنن، چنین عناصری با فرق دیگر و حتی نخبگان تقریب محور کیش مذهبی خود نیز دچار اختلال در روابط و پراکندگی در رای و رویه می شوند و مجبور به تقریب با غیر هم کیشان خود، به منظور ترمیم خلاءهای پیش روی و جلب حمایت های مورد نیاز خود می کنند! مانند رویکرد برخی علما مانند سیدصادق شیرازی در تشیع و گرگیج و دکتر ملازاده در میان اهل تسنن.
5- برخی تحرکات سیاسی نیز از سوی سران کشورهای اسلامی است که نه تنها وحدت شیعه و سنی، که وحدت میان کل مسلمانان را در جهت منافع قدرت های استکباری مخدوش می کند؛ مانند جنگ افروزی عربستان در یمن و نیز ملاقات شیخ خلیفه، پادشاه بحرین با مقامات رژیم صهیونیستی در قدس اشغالی و... .
انواع فعالیت های وحدت شکن از حیث میزان تاثیرگذاری و یا عوارض و پیامدها:
الف: برخی از آنها صرفاً درگیری های منطقه ای هستند که امکان دارد بازخورد عام و یا پوشش رسانه ای نیز نیابند.
ب: بعضی نیز با روش های سنتی (سخنرانی و کتاب و...) سعی در تخریب وحدت دارند که رصد و کنترل آن ساده تر و اثرگذاری آن محدود است.
ج: برخی در سطح نرم به تخریب فضای روانی پیروان فرقه های مذهبی و مشوش ساختن رویه آنها مبادرت می کنند. این سطح از تخریب ها متناسب با شرایط روز دنیا و اقتضائات و نیازهای مردم به ویژه در شهرهای بزرگ طراحی شده و اثرگذاری بالائی دارد.
د: برخی دیگر متناسب با نوع مطلوب برقراری ارتباط در عمده کشورهای خاورمیانه با برقراری ارتباطات گرم و نزدیک، به تبلیغ آراء و اندیشه های مسموم سلفی- تکفیری می پردازند که رصد و کنترل آنرا دشوار می سازد.
ه: دسته آخر نیز همانطور که پیشتر ذکر آن رفت به کنش های سیاسی نیروها و حکام سیاسی کشورها تعلق دارد.
نتیجه گیری:
هرچند هوشمندی علما و شهروندان اهل تسنن و تشیع کشور در پرهیز از واکنش های خودسر و انتقام جویانه، بسیاری از عوارض فعالیت های وحدت شکن را فروکاسته است؛ اما این مهم در حوزه سیاست های بلند مدت وحدت گرایی، تقویت روحیه و غرور ملی و حب الوطن[1]، بسیار با اهمیت به نظر می رسد. زیرا فعالیت های مخرب وحدت، نه از سر رافت به جامعه اهل سنت و نه اقوام کرد و بلوچ، و نه از روی خیرخواهی برای نظام جمهوری اسلامی و ملت مسلمان و شیعه کشور انجام می شود، بلکه بیشتر از سوی برخی عناصر افراطی دو مذهب و یا دشمنان رنجور از همزیستی صلح آمیز اهل سنت و تشیع در ایران طرح ریزی شده است.
