جای خالی توجه به ناباروری در رقابت‌های انتخاباتی؛
متأسفانه مطالعه دقیق و جامع کشوری درخصوص نرخ شیوع ناباروری انجام نشده اسـت، اما براساس آمار‌هایی که از مراجعه زوج‌ها به مراکز درمان ناباروری داریم، حدود ۱۰ میلیون نفر (پنج میلیون زوج) از مشکل ناباروری در کشور رنج می‌برند که براساس مشاهدات ما، درصد شیوع ناباروری در کشور کمی از میانگین جهانی شیوع ناباروری که ۱۵ درصد جمعیت است، بالاتر بوده و احتمالا حدود ۲۰ درصد جمعیت کشور را درگیر کرده است.
به گزارش «سدید»؛ تا همین چند دهه پیش، ناباروری از معضلات حل‌نشدنی خانواده‌ها و از عوامل جدی اختلافات زناشویی و حتی جدایی زوجین به‌شمار می‌رفت. خوشبختانه با ورود به‌موقع محققان و پزشکان کشور به حوزه تحقیقات درمان ناباروری و با اختلاف کمی نسبت به سایر کشور‌های پیشرو، امروزه نه‌تن‌ها درمان ناباروری در کشور رویا نیست، بلکه نام ایران به‌عنوان یکی از کشور‌های برتر در حوزه درمان ناباروری در دهه‌های اخیر در مجامع علمی مطرح شده است. با این‌حال برآورد‌های کارشناسی حاکی از آن است که نزدیک به ۲۰ درصد زوج‌های کشور با مسأله ناباروری در اشکال مختلف دست به گریبان هستند؛ موضوعی که بی‌ارتباط با پایین آمدن نرخ تولد در کشور نیست. این در حالی است که متوسط این آمار در دنیا به اندازه ۱۵ درصد جمعیت کشور‌ها را درگیر می‌کند. با توجه به افزایش میانگین سنی جمعیت و به‌صدا درآمدن زنگ خطر پیر شدن جمعیت کشور در سال‌های پیش رو، درمان مسأله ناباروری برای میلیون‌ها نفر به ابرچالش بزرگ، اما قابل حلی تبدیل شده است. موضوع مهمی که این روز‌ها به نظر می‌رسد در مناظرات انتخاباتی و اعلام برنامه‌های نامزد‌های ریاست جمهوری باید هرچه بیشتر به آن پرداخته شود. در حوزه درمان ناباروری، پژوهشگاه رویان، نامی آشنا و از اولین مراکز تحقیقاتی این حوزه در کشور است که در چند دهه گذشته به عنوان بزرگ‌ترین مرکز درمان ناباروری کشور و منطقه، خدمات گسترده‌ای را در جهت درمان زوج‌های نابارور کشور و حتی زوج‌هایی که از سایر کشور‌ها به امید درمان در این مرکز به کشور ما آمده‌اند، ارائه کرده است. در گرماگرم رقابت‌های انتخاباتی در گفتگو با دکتر احمد وثوق، یکی از بنیانگذاران و همین‌طور معاون درمان و خدمات تخصصی پژوهشگاه رویان، راهکار‌های حل ابرچالش درمان ناباروری را در کشور جویا شده‌ایم.
در سال‌های پایانی دهه ۶۰ و ابتدای دهه ۷۰، نیاز جدی به توسعه درمان ناباروری در کشور احساس می‌شد و زوج‌ها باید برای درمان مشکل‌شان حتما به خارج از کشور سفر می‌کردند. همین عامل موجب شد موسسه رویان به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از جهاد دانشگاهی به‌منظور تحقیقات و توسعه روش‌های درمانی ناباروری در کشور، فعالیت خود را آغاز کند.
در سال‌های پایانی دهه ۶۰ و ابتدای دهه ۷۰، نیاز جدی به توسعه درمان ناباروری در کشور احساس می‌شد و زوج‌ها باید برای درمان مشکل‌شان حتما به خارج از کشور سفر می‌کردند. همین عامل موجب شد موسسه رویان به‌عنوان زیرمجموعه‌ای از جهاد دانشگاهی به‌منظور تحقیقات و توسعه روش‌های درمانی ناباروری در کشور، فعالیت خود را آغاز کند.
معاون درمان و خدمات تخصصی پژوهشگاه رویان با اشاره به معکوس شدن جریان سفر برای درمان ناباروری به جام‌جم می‌گوید: «طی سه دهه تلاش‌هایی که در کشور صورت گرفت، به‌گونه‌ای در حوزه درمان ناباروری عمل کرده‌ایم که مراکز درمان ناباروری کشور نه‌تن‌ها قادر به تأمین نیاز درمانی زوج‌های داخل کشورند، بلکه این مراکز پذیرای زوج‌های نابارور از خارج از کشور نیز هستند؛ بخشی از آن‌ها زوج‌های ایرانی ساکن خارج از کشور و بخشی زوج‌های خارجی از کشور‌های مختلف اروپا، آمریکا، آفریقا و استرالیا هستند که به‌دلیل درصد بالای موفقیت ما در روش‌های مختلف درمانی، برای درمان به ایران می‌آیند.»
دکتر احمد وثوق در ادامه می‌افزاید: «با وجود این در حال حاضر با توجه به بالارفتن سن جمعیت و افزایش سن ازدواج و فرزندآوری، توجه به تسهیل فرآیند درمان ناباروری، باید در اولویت‌های نظام سلامت کشور قرار بگیرد.»
ضرورت نگاه جامع به درمان ناباروری در کشور
گرچه درمان ناباروری در سال‌های اخیر پیشرفت‌های خوبی را شاهد بوده و تقریبا بیشتر زوج‌های نابارور امروز با روش‌های درمانی مختلف می‌توانند صاحب فرزند شوند، همچنان معضل ناباروری در کشور، معضلی جدی و رو به افزایش است. دکتر وثوق درخصوص نرخ ابتلا به ناباروری در کشور می‌گوید: «متأسفانه مطالعه دقیق و جامع کشوری درخصوص نرخ شیوع ناباروری انجام نشده اسـت، اما براساس آمار‌هایی که از مراجعه زوج‌ها به مراکز درمان ناباروری داریم، حدود ۱۰ میلیون نفر (پنج میلیون زوج) از مشکل ناباروری در کشور رنج می‌برند که براساس مشاهدات ما، درصد شیوع ناباروری در کشور کمی از میانگین جهانی شیوع ناباروری که ۱۵ درصد جمعیت است، بالاتر بوده و احتمالا حدود ۲۰ درصد جمعیت کشور را درگیر کرده است. این موضوع بیانگر اهمیت توجه ویژه و بررسی فوری معضل درمان ناباروری به‌عنوان یکی از مشکلات جدی سلامت و جمعیت کشور است.»
به گفته معاون درمان و خدمات تخصصی پژوهشگاه رویان عوامل مختلفی در افزایش نرخ ناباروری دخیل هستند که از میان آن‌ها بالارفتن سن ازدواج، بالارفتن زمان اقدام برای فرزندآوری، مشکلات اقتصادی، تغییر سبک زندگی و کیفیت سطح سلامت از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در شکل‌گیری وضع کنونی است.
دکتر وثوق با اشاره به برنامه‌های فرزندآوری در کشور تصریح می‌کند: «در شرایط کنونی که با معضل پیری جمعیت در سال‌های پیشرو مواجه هستیم، باید در کنار اقدامات گوناگون و برنامه‌های مختلفی که در مجلس در حال بررسی است، به درمان ناباروری نیز نگاه ویژه‌تری اعمال شود. وقتی بتوانیم مشکل ۲۰ درصد زوج‌های کشور را برطرف کنیم، در واقع ۲۰ درصد امکان فرزندآوری را در کشور بالا برده‌ایم.»
وی درخصوص راهکار برون‌رفت از این مشکل به جام‌جم می‌گوید: «لازمه این کار برنامه‌ریزی کلان و بلندمدت در بخش‌های قانون‌گذاری و اجرایی کشور است. راه‌حل‌های مقطعی و اختصاص بودجه‌های موقت و جسته‌گریخته برای رفع این چالش، کارآمدی لازم را نخواهد داشت.»
افزایش درصد موفقیت درمان‌ناباروری از مسیر پوشش بیمه‌ای
معاون درمان و خدمات تخصصی پژوهشگاه رویان با اشاره به اهمیت تأمین مالی زوجین برای درمان معضل ناباروری خاطرنشان می‌کند: «یکی از اصلی‌ترین مواردی که باید هرچه زودتر به آن توجه شود، قرارگیری هزینه درمان ناباروری در پوشش‌های درمانی و بیمه‌ای کشور است.»
دکتر وثوق می‌افزاید: «در حال حاضر بخشی از دارو‌های مورد استفاده در درمان ناباروری که نمونه داخلی دارد، در پوشش بیمه‌ای وارد شده‌اند، اما متأسفانه خدمات تشخیصی برای زوجین و همین‌طور اصل فرآیند درمانی مورد استفاده برای درمان ناباروری پیشرفته، هیچ‌کدام تحت پوشش بیمه قرار ندارد؛ مگر در مورد برخی از بیمه‌های سازمانی که پوشش بیمه‌ای منحصر به خودشان را دارند. در حالی که درمان ناباروری عمل‌جراحی لوکس و غیرضروری نیست و باید آن را به چشم یکی از معضلات مهم کشور نگاه کرد.»
وی درخصوص روند رایج چرخه درمان ناباروری توضیح می‌دهد: «روند درمان ناباروری در هر زوج متفاوت است. معضل ناباروری ممکن است در برخی موارد با یک مشاوره ساده و آموزش‌های مورد نیاز به زوجین، بدون هیچ‌اقدام مداخله‌گری حل شود. در برخی موارد این مشکل با بررسی عفونت‌ها، سطح هورمون‌ها و تداخلات ساده دارویی برای رفع آن‌ها برطرف می‌شود و شاید هزینه بالایی را به مراجعان تحمیل نکند. در برخی افراد باید از روش‌های ساده مانند شست‌وشوی اسپرم‌ها و تلقیح اسپرم‌های سالم و با کیفیت (روش آی‌یوآی) تا روش‌های درمانی پیچیده که به لقاح آزمایشگاهی نیاز است، استفاده شود که هزینه بالاتری خواهد داشت. به‌علاوه همه افراد در چرخه اول درمانی بارور نمی‌شوند و گاهی نیاز به تکرار درمان است که این موضوع هزینه درمان را به رقم قابل‌توجهی برای یک خانواده افزایش می‌دهد.»
ضرورت بازنگری قوانین پوشش‌های درمانی در کشور
دکتر وثوق با اشاره به این که بسیاری از کشور‌های دنیا حداقل یک نوبت از چرخه درمانی زوجین را در پوشش بیمه‌ای قرار داده‌اند، تصریح می‌کند: «در بیشتر کشور‌ها حداقل برای یک بار زوجین می‌توانند به‌صورت رایگان فرآیند درمان را طی کنند و اگر جواب نگرفتند، مجدد در نوبت درمان قرار خواهند گرفت. این در حالی است که هزینه درمان ناباروری در کشور ما در مقایسه با سایر کشور‌ها بسیار پایین‌تر است؛ در کشور‌هایی مانند آذربایجان و اوکراین درمان‌های ناباروری هزینه‌ای معادل ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ دلار دارد، در حالی که در کشور ما، در پیشرفته‌ترین روش‌های درمانی نیز هزینه کمتر از ۱۰ میلیون تومان خواهد بود.»
وی درخصوص ضرورت بازنگری قوانین پوشش‌های درمانی در کشور می‌افزاید: «شاید برای شما جالب باشد که اقدامات تشخیصی مانند آزمایش و سونوگرافی و... در صورتی که در مراکز درمان ناباروری انجام نشود و ذکر نشود که برای تشخیص ناباروری از سوی پزشک درخواست شده، تحت پوشش بیمه خواهد بود! اما اگر همین آزمایش‌ها یا سونوگرافی در یک مرکز ناباروری انجام شود یا در نسخه ذکر شود که برای بررسی ناباروری است، بیمه پرداختی برای آن انجام نخواهد داد.»
دکتر وثوق در ادامه تأکید می‌کند: «دغدغه مالی و استرس ناشی از تأمین هزینه به‌طور مستقیم در نتیجه درمان ناباروری افراد تداخل ایجاد می‌کند. ما بار‌ها دیده‌ایم افرادی که تحت‌پوشش بیمه‌های سازمان‌های خاصی هستند که درمان ناباروری را پوشش می‌دهد، نسبت به افرادی که دغدغه تأمین مالی برای درمان را دارند، درصد موفقیت بالاتری در روش‌های درمانی نشان می‌دهند. زیرا استرس هم بر کیفیت تخمک و اسپرم و هم شرایط موفقیت بارداری کاملا مؤثر است؛ بنابراین حمایت مالی در درمان این معضل فراگیر جامعه می‌تواند در نهایت به کاهش هزینه‌های مورد نیاز برای حل معضل ناباروری در جامعه منجر شود و کمک چندجانبه‌ای به جامعه خواهد کرد.»
سرانه نحیف سلامت در بودجه سالانه کشور
با توجه به قرارگیری در روز‌هایی که نامزد‌های ریاست‌جمهوری در تلاش برای ارائه برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت خود در زمینه‌های مختلف، از جمله حوزه سلامت هستند، از معاون درمان و خدمات تخصصی پژوهشگاه رویان درخصوص چالش اصلی گریبانگیر توسعه درمان ناباروری و زیست‌فناوری این روز‌های کشور پرسیدیم. وی در پاسخ می‌گوید: «شاید برای دیدن اصلی‌ترین چالش، باید کمی کلی‌تر و فراتر از حوزه درمان ناباروری نگاه کنیم. یکی از مشکلات جدی سلامت در کشور، پایین بودن سهم بودجه سلامت و پیشگیری و همچنین آموزش و پژوهش، در بودجه سالانه کشور در مقایسه با بیشتر کشور‌های دنیاست. این موضوع به اصلاح جدی نیاز دارد. زمانی که سرانه بودجه سلامت در کشور اصلاح شود، بسیاری از موارد در حوزه سلامت، از جمله درمان ناباروری بهبود پیدا می‌کند.»
دکتر وثوق در ادامه به بیانات رهبر معظم انقلاب اشاره می‌کند و می‌افزاید: «ایشان در بیانات‌شان تأکید داشتند کاری کنیم وقتی بیمار به بیمارستان مراجعه می‌کند، جز درد بیماری، رنج دیگری نداشته باشد. اگر واقعا این نگرش در تعیین بودجه سلامت وجود داشته باشد، سطح سلامت جامعه بهبود پیدا می‌کند و برای رفع مشکلاتی مانند درمان ناباروری نیز برنامه‌ریزی‌های مدون و کلان شکل می‌گیرد. زیرا این مشکل موقت و گذرا نیست که با راهکار‌ها و بودجه‌های موقتی توقع رفع آن را داشته باشیم.»
وی در پاسخ به این پرسش که اگر حمایت‌های دولتی کافی از درمان‌های ناباروری در دولت آینده شکل بگیرد، آیا پژوهشگاه رویان آمادگی و ظرفیت لازم برای ارائه خدمات به همه زوج‌های نابارور کشور را خواهد داشت، بیان می‌کند: «ما تنها مجموعه ارائه‌دهنده خدمات ناباروری در کشور نیستیم. در حال حاضر بیش از ۷۰ مرکز درمان ناباروری در استان‌های مختلف کشور مشغول فعالیت هستند. ظرفیت همه مجموعه‌های فعال در کشور به‌خوبی می‌تواند پاسخگوی نیاز باشد. در رویان نیز به عنوان بزرگ‌ترین مرکز درمان ناباروری در کشور و منطقه، در حال حاضر امکان ارائه تا ۶۰۰۰ چرخه درمان پیشرفته ناباروری را داریم. درصورتی که شرایط حمایتی از سوی دولت فراهم شود، می‌توانیم این ظرفیت را به‌راحتی تا ۱۰ هزار چرخه درمان در سال افزایش دهیم. زیرا نیروی انسانی، تجهیزات و فضای ارائه خدمات را برای افزایش ظرفیت را داریم. علاوه‌بر این بسیاری از مراکز درمان ناباروری در حد ۱۰ درصد ظرفیت واقعی خود ارائه خدمات می‌دهند. زیرا به‌دلیل هزینه‌های درمان، یا درصد موفقیت پایین در درمان‌ها با اقبال خوبی مواجه نشده‌اند؛ بنابراین اگر مجموعه‌ها در کشور حمایت و تقویت شوند، توان بالایی برای حل مشکل ناباروری زوج‌ها خواهند داشت و همه افراد امکان دسترسی به این خدمات را خواهند داشت.»
انتهای پیام/
منبع: جام جم
ارسال نظر
