گفت‌وگو با دبیر «جایزه ادبی مشهد»:
جایزه ادبی مشهد که فراخوان آن در تیرماه۱۳۹۹ منتشر شده بود در اولین روز‌های خرداد‌ماه امسال به کار خود پایان داد و با برگزاری اختتامیه مجازی برندگان خود را شناخت. «حسین لعل‌بذری»، دبیر این جایزه از نویسندگان با تجربه مشهدی است که برگزاری این جشنواره را برعهده داشت.
به گزارش «سدید»؛ در کنار او «جواد گنجعلی» دبیری بخش شعر، «فرهاد بردبار» دبیری بخش داستان و «احسان عبدی‌پور» دبیری بخش روایت نگاری را بر عهده داشتند. در این مجال با «حسین لعل‌بذری» گفتگو کرده و او از روند داوری آثار، برگزیدگان این جشنواره و تلاش ناکام برای برگزاری اختتامیه به صورت حضوری به «صبح‌نو» چنین می‌گوید:
جایزه ادبی مشهد چطور شکل گرفت؟
طرح اولیه جایزه ادبی مشهد در سال۹۸ آماده شد و آن را برای تأیید به شورای شهر مشهد فرستادیم، زیرا قرار بود این جایزه زیر نظر سازمان فرهنگی شهرداری انجام شود. اما روند اداری کار برای گرفتن تأیید، در نظر گرفتن ملاحظات و تأمین خواسته‌های برگزارکنندگان زمان بیشتری برد. تا اینکه در تیرماه سال۹۹ فراخوان جایزه را منتشر کردیم.
جایزه ادبی مشهد، جشنواره گسترده‌ای بود که بخش‌های مختلفی را شامل می‌شد. درباره بخش‌های متفاوت این جایزه بیشتر بگویید.
ما فراخوان جایزه را در دو بخش کتاب‌های منتشر شده در سال۹۸ و تک اثر منتشر نشده در نظر گرفتیم. این بخش‌ها خود نیز زیرمجموعه‌هایی داشت. بخش کتاب به بخش‌های شعر کلاسیک، شعر آزاد، رمان و
مجموعه داستان کوتاه تقسیم می‌شد و بخش تک اثر نیز شامل شعر کلاسیک، شعر آزاد، تک داستان کوتاه و روایت‌نگاری از شهر مشهد بود.
هدف از برگزاری این جشنواره چه بود؟
هدف اصلی ما صرفا برگزاری یک جشنواره یا جایزه نبود که بخواهد چند اثر را برنده اعلام کرده و جوایزی اهدا کند. هدف اصلی ما این بود که اهالی باتجربه ادبیات با نویسندگان و شاعران جوان در یک محفل مشترک بنشینند و تبادل نظر و اندیشه کنند تا شاید این گفتگو‌ها بتواند قدمی در راه رشد ادبیات به خصوص برای نسل جوان‌تر بردارد. اصلا تصور نمی‌کردیم که یک بیماری به نام کووید۱۹ تمام این برنامه‌ها را به هم بریزد. پیش‌بینی ما برای پایان سال۹۹ بود که این مهمانی بزرگ را در مشهد با حضور پیشکسوتان حوزه ادبیات، مترجمان، اهالی مطبوعات و اساتید فن برگزار کنیم. تصمیم داشتیم کارگاه و ورکشاپ داشته باشیم، نامزد‌های تمام بخش‌ها را دعوت کرده و مراسم درخورشانی برگزار کنیم. آنچه در ذهن من بود بسیار بزرگتر از اتفاقی بود که رخ داد. در ابتدا گمان می‌کردیم که این بیماری دوره‌ای دارد، به‌زودی طی خواهد شد و شرایطی ایجاد خواهد گردید که مراسم به صورت حضوری برگزار شود. در پایان سال۹۹ نیز برای برگزاری حضوری مراسم اختتامیه اقدام کردیم، اما ستاد ملی مبارزه با ویروس کرونا اجازه این مراسم را به ما نداد. بعد از عید نوروز نیز این امر مهیا نشد و در نهایت برنامه‌های ما برای عید فطر نیز به ثمر نرسید. پس به ناگزیر تن به برگزاری مجازی این رویداد دادیم که حسرتی بزرگ برای من باقی گذاشت؛ حسرت هم نفسی، همنشینی و هم‌صحبتی با دوستان حوزه ادبیات. در اجرای مجازی مراسم اختتامیه نیز تمام سعی من و دوستانم این بود که مراسم فاخری را برگزار کنیم. مراسمی آبرومند که درشأن شرکت‌کنندگان آن باشد و امیدوارم در این امر موفق عمل کرده باشیم.
با‌توجه به بخش‌های گسترده جشنواره، در انتخاب داوران هر بخش چه ملاک‌هایی را مدنظر قرار دادید؟
گستردگی موضوعات جشنواره کمی کار را در انتخاب داوران سخت می‌کرد، ولی هدف اول در انتخاب داوران این بود که از داورانی برای این جایزه دعوت کنیم که کمتر در جوایز دیگر ادبی داوری کرده‌اند. در قدم بعد سعی کردیم از داوران جوانی که کارنامه خوبی داشتند و تا به حال داوری نکرده بودند نیز استفاده کنیم. داوری آثار جشنواره دو مرحله داشت. داوران مرحله اول را از جوانانی انتخاب کردیم که یا کتاب به چاپ رسانده بودند یا در جشنواره‌های مختلف جایزه کسب کرده بودند. در مرحله نهایی، اما ترکیب متفاوت‌تری را انتخاب کردیم.
درواقع داوران ترکیبی از نسل‌های مختلف شدند، درست است؟
ترکیبی از نسل جوان و دوستان پیشکسوت که با هم آثار نهایی را داوری کنند. به‌عنوان مثال در بخش رمان آقای جولایی و آقای تشکری در کنار خانم عطارزاده این مهم را انجام دادند. در بخش داستان و شعر نیز به این مهم توجه کردیم. نکته دیگر در انتخاب داور‌های این جشنواره تنوع جغرافیایی بود. سعی کردیم از شهر‌های مختلف داور داشته باشیم از جمله شیراز، بوشهر، اصفهان، کردستان، تهران و دیگر شهرها. هدف این بود که برایند این نگاه‌های متفاوت و اقلیم‌های مختلف را در داوری داشته آثار داشته باشیم و سلیقه‌های متفاوت را مدنظر قرار دهیم که امیدوارم این موضوع در روند داوری آثار دیده شده باشد.
امسال اولین سال برگزاری جایزه ادبی مشهد بود که همزمان با روز‌های کرونایی هم شد. استقبال شرکت‌کنندگان از این جشنواره چطور بود؟
استقبال از یک جایزه ادبی معمولا در اولین دوره شاید کمی سخت باشد، اما ما به پشتوانه انتخاب داوران بنام و دبیران هر بخش توانستیم اعتماد شرکت‌کنندگان را جلب کنیم. بسیار خوشحالم که شرکت‌کنندگان به ما اعتماد کردند و چیزی بیش از ۱۸۰۰اثر به این جشنواره ارسال نمودند.
برگزیدگان این جشنواره مخصوصا در بخش کتاب نام‌های درخشانی در حوزه ادبیات هستند. کمی از روند انتخاب این برندگان بگویید.
داوری جشنواره به این صورت بود که در ابتدا آثاری که پارامتر‌های لازم را نداشتند از لیست کنار گذاشته شده و دیگر آثار به صورت جدی توسط چندین داور مورد بررسی قرار گرفتند. در بخش تک اثر معمولا دوستانی که یا کتاب چاپ نکرده‌اند یا یکی، دو کتاب چاپ نموده‌اند برای ما اثر فرستادند. اما در بخش کتاب آثاری که رسیده بود از وزن بالایی برخوردار بود. این موضوع روند انتخاب کار‌ها را بسیار سخت می‌کرد و از سوی دیگر این آثار فاخر به جشنواره اعتبار ویژه‌ای می‌داد. در مرحله اول اعلام اسامی در بخش کتاب ناگزیر شدیم که در هر بخش حدود ۳۰کتاب را معرفی کنیم. به طور خاص در بخش رمان و داستان ۲۸کتاب را معرفی نمودیم. به این دلیل که هم آثار بسیار خوب بودند و انتخاب را سخت می‌کردند و هم می‌خواستیم کار نویسندگانی که کمتر مجال دیده شدن داشته‌اند دیده شود. وقتی اسم کتاب در لیست برگزیدگان یک جشنواره قرار می‌گیرد، ناخودآگاه در لیست جست‌وجوی مخاطبان قرار گرفته و این کنجکاوی را بر‌می‌انگیزد که کتابی را که در کنار آثار دیگر بزرگان قرار گرفته است تهیه کنند. در نهایت ۱۰ اثر در بخش‌های مختلف معرفی شدند که در میان آن‌ها نام‌های معتبری به چشم می‌خورد. به‌عنوان مثال در بخش شعر آزاد، کتاب وزین آقای احمدرضا احمدی حضور داشت.
در داوری‌ها چقدر به نام شرکت‌کنندگان توجه داشتید؟
لازم است این نکته را ذکر کنم که داوران ما به هیچ عنوان تحت تأثیر نام نویسندگان و شاعران بزرگ و نشر‌های معتبر قرار نگرفتند، اما این اتفاقی طبیعی است که کسانی که تجربه بیشتری در ادبیات دارند چاپ کتاب‌های خود را به انتشارات معروف‌تر بسپارند، اما این موضوع به معنی دیده نشدن آثار نویسنده‌های جوان یا دیگر انتشارات نیست. با توجه به این امر در بخش رمان کتاب‌های آقایان صمد طاهری، منصور علیمردانی و علی‌اکبر حیدری برگزیده شدند. در بخش داستان کتاب خانم عالیه عطایی آن قدر خوب بود که رأی قاطع داوران را برای رتبه اول کسب کرد. من و مجموعه جایزه ادبی مشهد دوست داشتیم تعداد بیشتری از آثار را معرفی کنیم، اما هر جایزه‌ای محدودیت‌هایی دارد که باید به آن تن سپرد. در بخش تک اثر نیز کار‌های درخشانی به جشنواره رسید که آینده روشنی می‌توان برای آن‌ها متصور شد. رقابت در این بخش نیز بسیار سخت بود به خصوص که در این بخش تنها یک برگزیده و دو نفر تقدیری داشتیم. اگر در آینده مجالی پیش بیاید و این جایزه دوام داشته باشد، می‌توان تمهیدی اندیشید که فرصت بیشتری در اختیار این بخش قرار گیرد، زیرا آینده ادبیات متعلق به این بخش است.
آینده جایزه ادبی مشهد چه خواهد بود؟ آیا این جایزه در سال‌های بعد هم برگزار خواهد شد؟
صحبت کردن در مورد آینده کمی دشوار و به دور از اطمینان است، زیرا تغییرات و دگرگونی‌های زیادی پیرامون ما در حال رخ دادن است و هیچ چیز از قطعیت برخوردار نیست. کار کردن در حوزه ادبیات بسیار سخت و همچون روییدن علف در سنگلاخ است؛ کاری فرساینده و دشوار. برگزاری یک جایزه در این سطح و با بخش‌های مختلف، یک همت و کار جمعی می‌طلبد که ما هنوز خیلی آن را تمرین نکرده و بلد نیستیم. مواجهه با موانع و مشکلات مالی و اداری، جذب اعتبار، گفتگو بر سر نحوه انتخاب داوران، دعوت مهمان‌ها و پاسخگویی به مدیران بالادست و شرکت کننده‌ها از من انرژی زیادی گرفته است. در حال حاضر نمی‌توانم در مورد آینده این جایزه صحبت کنم، اما ترجیح خودم این است که کمی از این فضا فاصله بگیرم.
انتهای پیام/
منبع: صبح نو
ارسال نظر
