گروه هنر فرهنگ سدید- مهدی سوشیانس: آنچه امروزه از آن بهعنوان ادبیات دفاع مقدس یا ادبیات پایداری یا ادبیات مقاومت نام برده میشود، در کشورهای دیگر بهعنوان ادبیات جنگ شناخته میشود. فارغ از نامگذاریهای مرسوم و غیرمرسوم که به آرمانها و اندیشهها و ایدئولوژیها بازمیگردد، زبان ادبیات دفاع مقدس ما (در حوزه رمان) نسبت به ادبیات جهانی جنگ دچار فاصله بسیاری شده است.
اتفاقی که در سالهای اخیر در این حوزه افتاده است، تولید آثار بیکیفیت بیشماری است که سوژههای دستمالیشده و یا شعارزده و گلدرشت را در خود جایداده است و کمتر از 10 درصد از رمانهای حوزه دفاع مقدس را خواندنی کرده است.
سرمایههای هنگفتی که برای چاپ این آثار به هزینه تبدیل میشود، جدا از برگشتناپذیری سرمایه و تبدیل آن به هزینه، فرصتسوزی و از دست دادن مخاطب را در پی دارد. مخاطب اندک ادبیات ما که داستان را میشناسد و سوژه و پرداخت را میفهمد به دنبال خواندن کتابی است که بتواند رضایت او را در پی داشته باشد.
با جدا کردن ادبیات شفاهی و پرداختن به قالب رمان که تصویر و خیال را در درون خود جای داده است، و با استفاده از سوژهها و مضمونهای کار نشده، میتوان مخاطب امروزی را به آشتی دوباره با ادبیات دفاع مقدس حرکت داد.
اما جدا از مضمونها و سوژههای خوبی که در تاریخ جنگ هشتساله بهعنوان فرصتی بیبدیل برایمان به ارمغان آمد، تجربه جبهه مقاومت در شامات و عراق نیز فرصتی تاریخی در اختیارمان قرارداده است که اگر از آن بهره نگیریم، دیگران مصادره به مطلوب خواهند کرد.
حضور نیروهای ایرانی در دو جبهه سوریه و عراق و مبارزه با جریان تکفیری، سوژههای خاصی را پدید آورده است که اگر نوشته و نگاشته شود، حتماً تأثیرگذار خواهد بود.
این مهم آن هنگام بیشتر اهمیت مییابد که میبینیم جریان آمریکایی اسرائیلی با ساخت فیلم و نگارش کتاب، درصدد رسمیت دادن به این جریان هستند.
تألیف و در ادامه ترجمه اینگونه آثار به زبانهای مخالف، جدا از جذابیتی که در داخل سوژه قرار دارد، بصیرت افزایی مخاطب را در این حوزه به دنبال خواهد داشت. حوزه ترجمه آثار ما به زبانهای دیگر ازجمله نکاتی ست که مغفول مانده است.
رمان دفاع مقدس ما باید به دنبال جذب مخاطب جهانی باشد و افسوس که در این راه، ترجمههای چشمگیری (جز چند مورد که مربوط به سالهای پیش است) به چشم نمیخورد و از این بابت دچار فقر اساسی هستیم.
صدای زنگ خطر رمان دفاع مقدس در این برهه تاریخی به گوش میرسد و اگر جدی گرفته نشود، این قالب جدی و مهم بهزودی در این حوزه حرفی برای گفتن نخواهد داشت.