نگاه نقادانه؛ لازمه حرکت به سمت پیشرفت
ایجاد سوال در ذهن نسل جوان جامعه درباره فضای انقلاب و دفاع مقدس و حتی نقد در مورد آن دوران شاید بسیار عادی باشد، ولی آن چیزی که بسیار مهم است، نحوه مواجهه ما با این نقد‌ها و سوالات خواهد بود.
به گزارش «سدید»؛ هرگاه سخنی تحت عنوان نقد مطرح می‌شود، شاید این موضوع را به ذهن متبادر کند که نقدکننده به‌دنبال نوعی مخالفت و در عین حال شاید شکستن تابوی آن موضوع در ذهن مخاطبان است؛ اما همین نقد گاهی تنها شبهاتی است که در ذهن افراد جامعه ایجاد می‌شود و شاید پاسخ به آن‌ها نه‌تن‌ها تاثیراتی منفی نداشته باشد بلکه باعث ایجاد دید مثبت بیشتر در ذهن افراد هم شود.
یکی از موضوعات مهم فرهنگی که در جامعه ما جزو مسائل بسیار مهم فرهنگی محسوب می‌شود، مساله جنگ تحمیلی و انقلاب اسلامی است که به دلیل گذشت بیش از ۴۰ سال از آن دوران و ورود نسل جوان به عرصه جامعه که غالبا آن فضا‌ها را نیز تجربه نکرده‌اند و در عین حال مورد هجوم رسانه‌های بیگانه هم هستند، ممکن است مورد سوال قرار بگیرد، اما آن چیزی که در این میان می‌توان کارساز باشد، مدل برخورد ما با این گونه نقدهاست و بسیار مهم خواهد بود که ما این گونه نقد‌ها و سوالات را چطور پاسخ دهیم.
یکی از امتیازات امروز، کثرت سؤالات است
رهبر معظم انقلاب سال ۹۶ در دیدار طلاب حوزه‌های علمیه استان تهران ضمن اشاره به نقش طرح سؤالات در تولید علم می‌فرمایند: یکی از امتیازات امروز، کثرت سؤالات است؛ سؤال زیاد است. وقتی سؤال زیاد بود، مسائلی که به وجود می‌آید، میدان را باز می‌کند برای فعالیت ذهنی، برای عبور از مرز‌های علم؛ آن‌وقت آثار تولید می‌شود. یک نویسنده متعصب مصری سال‌ها پیش کتابی علیه تشیع نوشت به‌نام فجرالاسلام؛ [که]در آن حرف‌های واقعا غیرمنصفانه‌ای علیه تشیع [بود]؛ البته بعد دنبال آن، ضحی‌الاسلام و ظهرالاسلام و عصرالاسلام و مانند این‌ها را هم نوشت.
ایشان افزودند: این‌ها همه را بنده آن‌وقت‌ها در همان سال‌های اواخر [دهه]۴۰ یا اوایل [دهه]۵۰ خوانده‌ام. این کتاب فجرالاسلام موجب شد که چند نفر از برجستگان علمای ما چند اثر برجسته به وجود بیاورند. یکی از آن آثار برجسته الذریعه است؛ ذریعه آشیخ آقابزرگ تهرانی. یکی از آن آثار برجسته تأسیس الشیعه‌الفنون الاسلام است؛ مال مرحوم صدر. همه این‌ها در مقابل فجرالاسلام [نوشته شد]. گمان می‌کنم یکی از آن آثار برجسته‌ای که تحت تأثیر کار فجرالاسلام، نوشته احمدامین مصری به وجود آمد، کتاب مرحوم سیدمحسن امین است؛ این کتاب شرح‌حال علما یا اعیان‌الشیعه است. خب یعنی یک مساله ایجاد شد، برای پاسخ به آن مساله چند کار مهم انجام گرفت که اگر چنانچه آن سؤال نبود، این کار‌های مهم انجام نمی‌گرفت.
خواص جامعه نگاه نقادانه نسبت به اوضاع فرهنگی کشور را از دست ندهند
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی دیگری ضمن تاکید بر نگاه نقادانه به موضوعات فرهنگی و لزوم وجود این نگاه در جامعه می‌فرمایند: علما، اساتید، روشنفکران انقلابی، هنرمندان متعهد، این‌ها نگاه نقادانه خودشان را نسبت به اوضاع فرهنگی کشور همچنان داشته باشند و تذکر بدهند؛ البته من در مورد تذکرات، معتقدم باید با منطق محکم و با بیان روشن، نظرات صحیح را ارائه بدهند. با تهمت‌زنی و جنجال‌آفرینی، بنده موافق نیستم؛ با تکفیرکردن و متهم کردن این و آن، بنده موافق نیستم. اعتقاد من این است که مجموعه انقلابی کشور که بحمدالله تعداد بی‌شماری از آن‌ها در بین جوان‌های ما، در بین صاحب‌نظران ما، اساتید ما، بزرگان ما و تحصیل‌کرده‌های ما حضور دارند، می‌توانند با منطقِ محکم وارد میدان بشوند، نقادی کنند. نقاط ضعف و نقاط منفی را به رخ ما مسوولان بکشانند. گاهی می‌شود که مسوول، متوجه نیست چه دارد می‌گذرد در متن جامعه، اما آن جوان در متن جامعه است؛ او می‌فهمد.
این نوع نگاه در رهبر معظم انقلاب در مورد طرح سوال و دارا بودن نگاه نقادانه به موضوعات فرهنگی که بعد فرهنگی دفاع مقدس و انقلاب اسلامی را هم تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، نشان از اهمیت بسیار این موضوع و لزوم وجود آن در جامعه دارد.
آیا باید از برخورد انتقادی با دفاع مقدس هراسید؟
حسن علایی، فعال نویسنده و پژوهشگر حوزه دفاع مقدس طی یادداشتی به مساله انتقاد در حوزه دفاع می‌پردازد و این گونه بیان می‌کند: در چهلمین سالگرد گرامیداشت دفاع مقدس قرارگرفته‌ایم. ۴۰ سالگی یعنی بلوغ کامل، بالندگی، پختگی و کارآمدی محض. طی این ۴۰ سال که از شروع جنگ گذشته است، حرف‌های زیادی زده شده و حرف‌های زیاد دیگری باقی مانده است که باید زده شود. کار‌های زیادی انجام شده و کار‌های بسیاری مانده است که باید انجام شود. گام‌های بزرگی برداشته شده و گام‌های بزرگ دیگری مانده که باید برداشته شود. راه‌های بسیاری پیموده شده و راه‌های بسیاری مانده است که باید پیموده شود.
حال باید پرسید گذشت ۴۰ سال از حرف‌های زده‌شده و نشده، کار‌های انجام‌شده و نشده، گام‌های برداشته‌شده و برداشته‌نشده و راه‌های پیموده‌شده و نشده، چه واقعیت و ضرورتی را ایجاب می‌کند؟ ایجاد این گونه سوالات، ضرورت یک اصل را مبرهن و روشن می‌کند و آن، آسیب‌شناسی حوزه دفاع مقدس با همه سازوکار‌ها و عملکردهاست.
وی در بخش دیگری از یادداشت خود می‌افزاید: لازمه آسیب‌شناسی، بررسی «وضع موجود» و مقایسه آن با «وضع مطلوب» است. وضع مطلوب چیست و چه شخص و سازمانی باید وضع مطلوب را طراحی کند؟ روشن است که بررسی وضع موجود به معنای زیرسوال‌بردن زحمات سال‌های گذشته نباید تلقی شود. همچنین لازمه آسیب‌شناسی، ایجاد زمینه‌های لازم برای به چالش کشیده‌شدن عملکرد‌ها در حوزه دفاع مقدس و ایجاد مجال برای طرح نگاه‌های انتقادی است. نگاه‌های انتقادآمیز به دفاع مقدس نه‌تن‌ها نباید تخطئه و از دور خارج شود که باید مورد استقبال قرار گیرد.
این پژوهشگر حوزه دفاع مقدس در بخش دیگری از محتوای خود تاکید می‌کند: نباید شک کرد که طرح سوالات و نگاه‌های انتقادی و حتی شبهه‌افکنی‌ها، با هر غرضی که می‌خواهد باشد، موتور محرکه‌ای است برای اذهان فعالی که نیازمند تلنگری هستند تا به حرکت درآیند و با جوشش فکری، نکات بکر و تازه‌ای درباره واقعیت‌های دفاع مقدس ارائه کنند.
انتهای پیام/
منبع: صبح نو
ارسال نظر
