به گزارش«سدید»؛ یک سال از شیوع کرونا و اثرات آن بر اقتصاد، جامعه و فرهنگ از جمله سینما میگذرد. طی این مدت، سینمای ایران شرایط سخت و روزهای دشواری را پشت سر گذاشت، به طوری که فروش مجموع آن به اندازه یک فیلم پرفروش هم نمیرسد. به نظر میرسد نیمی از سال آینده را هم همچنان با کرونا درگیر باشیم و سینما فرصت عرضهاندام پیدا نکند. در این شرایط، چه میتوان کرد تا سینما و سینماگران از این وضعیت نجات پیدا کنند؟
با سیدضیاء هاشمی، رئیس جامعه صنفی تهیهکنندگان در این باره گفتگو کردیم.
* پیشنهاد شما برای نجات سینما و سینماگران از وضعیت بغرنج کنونی چیست؟جهان با این موضوع درگیر است و تنها با این معضل مواجه نیستیم، تمام کشورها در اقتصاد فرهنگ متضرر شدند. با توجه به این که هنوز در جهان ایدهای وجود ندارد نمیتوان در این حوزه اظهار نظر کرد، زیرا اقتصاد سینما در سالن نمایش از بین رفته است. اما اقتصاد سینما در بخشهایی شکوفا شده هم تلویزیون جهانی و هم پلتفرمها توانستند رونق خوبی داشته باشند. تلویزیون کشور که کارهایی در جهت سینما انجام نمیدهد. حتی یوتیوب هم به فیلمهای ما کمک میکند و سود خوب ارزی برای برخی از فیلمها فراهم میآورد.
اقتصاد سینما در سالن نمایش از بین رفته، اما اقتصاد سینما در بخشهایی مانند پلتفرمهای اینترنتی شکوفا شده است
پلتفرمها یک شیوه اجرا شده جهانی دارد که دو کمپانی بزرگ نتفلیکس و آمازون فعالیت میکنند، امروز این جهانی شدن ما مدیون این دو کمپانی است. در ایران هم پلتفرمها فعال هستند و انشاءالله گستردهتر هم خواهند شد، اما نمیتوانیم بگوییم که سالن سینما چه وضعیتی خواهد داشت. این امکانهای نمایش (به جزء سالن) میتوانند کمک کنند تا تولید در حوزه سینما ادامه داشته باشد. بسیاری از اهالی معروف سینما همچنان فعالیت میکنند. بخش عمده سینماگران آسیب دیده و میبینند، زیرا تعداد تولید آثار کاهش یافته است. در بخش نمایش خانگی درست است که فعالیت وجود دارد، اما افراد محدود فعال هستند و به صورت شش ماهه یا یک ساله فعالند. در بخشی از تولید مشکلی وجود ندارد، اما در بخش سالن سینما مشکل جدی پیدا کردند که پیشبینی این است که تعدادی از سالنهای نمایش (تک یا دو سه سالن) دیگر باز نخواهد شد، مگر بعد از اتمام کرونا تدابیری صورت بگیرد.
پیشبینی این است که تعدادی از سالنهای نمایش (تک یا دو ـ سه سالن) دیگر باز نخواهد شد، مگر بعد از اتمام کرونا تدابیری صورت بگیرد
مردم نتوانستند مهمانی بروند و سفر بروند بسیاری از مردم بیش از یک سال است که در جمعهای خانوادگی حضور ندارند که اقتصاد در درون خانواده هم آسیب دیده و این افراد مخاطبان سینما هستند که دیگر به این زودیها به سالنهای نمایش برنخواهند گشت، علت عمده آن این است که ضرورت افراد رفتن به سینما و تفریح و سرگرمی نیست همچنین رعایت پروتکلها برای مردم سخت شده است. البته در ایام نوروز تعطیلات طولانی است و عدم دید و بازدید و خستگی، عدم سفر نوروزی باعث میشود برخی از سالنهای نمایش استفاده کنند، اما از سالنهای مدرن استقبال میکنند نه هر سالن نمایشی! من تصور میکنم سینماهای تک سالن یا دو یا سه سالن که بر مبنای مجموعه سالن ساخته نشده و امکانات رفاهی از جمله پارکینگ و... ندارند، به راحتی نمیتوانند مورد اقبال مخاطب قرار بگیرند.
تنها راه حل که سینما بتواند رونق بگیرد بعد از عید حمایت صددرصد دولت از اکران فیلم هاست. ما به عنوان صاحبان فیلم جرأت اکران و نمایش آثارمان را نداریم، مگر این که تضمین داشته باشیم. دولت ابتدا سختگیریها را کم کند و به جماعتی که علیه فیلمها حرفهایی با مقاصد سیاسی میزنند گوش ندهد. ما متاسفانه سینما و تلویزیون را به شبکههای ماهوارهای واسپاری کردیم، تعداد زیادی از شبکهها فیلمها و سریالهای روز را با دوبلههای خوب زیرزمینی پخش میکنند و برای کسی هم اهمیتی ندارد. اما اگر فیلمها موردی داشته باشند، در بوق و کرنا میکنند. باید فیلمها در حد شرع و قانون مورد بازبینی قرار بگیرند. به تقاضای افرادی که با مقاصد سیاسی دنبال ضربه زدن به آثار هستند توجه نکنند. بعد از برداشتن و کم کردن این فشارها، حمایت نقدی دولت از فیلمهای اکران شده ضرورت دارد.
* با توجه به اینکه حجم زیادی از تولیدات سینمایی پشت صف اکران ماندهاند، آیا همچنان ساخت فیلم را به صلاح میدانید؟ در صورتی که پاسخ مثبت است، چه تمهیداتی برای نمایش آنها میتوان درنظر گرفت؟تولید را توصیه میکنم، اما فیلمهایی ساخته شود که امکان اکران در سینما یا در پلتفرمها (آنلاین یا آفلاین) داشته باشند. تولیدها به نسبت کم شده و در جشنواره امسال شاهد بودیم که اکثر فیلمها مربوط به تولیدات سال گذشته بودند. اگر دولت تولید را در این بخش بتواند حمایت کند (نه مالی)، زیرا مالی را باید در اکران انجام دهد در پرداخت مالیات کمک کند. همین مصوبه مالیات هنرمندان که اخیراً شاهد تصویب آن در مجلس بودیم، بسیار به سینما آسیب زننده است. این مصوبه به شدت به ضرر تهیهکننده و سرمایه گذار است. این خطر بزرگی برای ما ایجاد میکند. متاسفانه برخی نمایندگان مجلس صبغه فرهنگی ندارند و با وجود مشاور فرهنگی هم شاهد این فشار هستیم. اما نکته اینجاست زمانی ما با ۲۰۰ میلیون تومان یک فیلم را تولید میکردیم و امروز با ۵ میلیارد فیلم تولید میکنیم که همه این مبلغ دستمزد نیست، این به دلیل اقتصاد و کاهش ارزش پول ماست.
مصوبه مالیان هنرمندان باعث کاهش تولید، عقد قراردادهای صوری و پرداختهای زیرمیزی و ایجاد مشکل برای تهیه کنندگان میکند
این مصوبه باعث کاهش تولید، قراردادهای صوری و پرداختهای زیرمیزی و ایجاد مشکل برای تهیه کنندگان میکند. زیرا افراد با پول کم راضی به فعالیت نیستند و پول را مطالبه میکنند و متوقع هستند که اگر مشکلی در اداره مالیات برایشان رخ داد باید تهیه کننده متقبل شود. سینما ورشکسته است چه مالیاتی باید بدهد؟ در هر پروژه دو یا سه نفر پول هنگفت میگیرند برای این تعداد قانون وضع نمیشود مجموعه مالیات رقم قابل توجهی نیست و میزان آن حتما کمتر از رقم دریافتی ماهانه کارمندان اداره مالیات خواهد بود. ما نباید کل سینما را درگیر کنیم. مالیات مصوب یک چالش بزرگی برای سرمایه گذار و تهیه کننده است و تولید را تحت الشعاع قرار داده و کاهش میدهد.
* در سیونهمین جشنواره فیلم فجر، ۵ فیلم با مضامین خودکشی و خودسوزی داشتیم. از سوی دیگر، تعداد فیلمهای قصهگو و قهرمانمحور اندک بودند. آیا میتوان این سینما را آینهای از جامعه دانست؟ آیا سینما بازتابدهنده صفحه حوادث روزنامه است؟من نمیتوانم قضاوت کنم، زیرا آثار را ندیدم. اما اصولاً فیلمنامههای ما، فیلمنامههای خوبی نیستند و سینمای ایران گرفتار این معضل بزرگ است و تولید ما را دچار مشکل میکند. فیلمنامهنویسها کمتر مطالعه و تحقیق میکنند و اقتباسهای ادبی خوبی نداریم. فیلمنامه نویسهای خوب داریم، اما تعدادشان کم است باید یک سال برای یک کار وقت صرف کنند و فیلمنامه برایشان گران درمیآید آنها هم مجبور هستند برای امرار معاش فیلمنامههای سطحی بنویسند.
فیلمنامههای ما، فیلمنامههای خوبی نیستند و سینمای ایران گرفتار این معضل بزرگ است و بیتوجهی تهیهکنندگان به فیلمنامه باعث شده که سطحیترین فیلمنامه را باقیمت کف نجومی بخرند
بیتوجهی تهیهکنندگان به فیلمنامه باعث شده که سطحیترین فیلمنامه را باقیمت کف نجومی بخرند. اگر فیلمنامه به قیمت بخریم هیچ اشکالی ندارد. البته نباید هر فیلمنامه سطحی را به قیمت کف تعیین شده، خریداری کنیم این کار کاملا غیرکارشناسی است. تهیه کننده باید به خوبی توجه کند که فیلمنامه خوب را با قیمت خوب بخرند و هر کار سطحی را به قیمتهای مصوب نخرند که کار غیرکارشناسی و بی خردی است.
* مشکل عمده سینمای ایران و فیلمهای آن را چه میدانید و فکر میکنید چه آثاری در صورت اکران، میتوانند مخاطبان را به سالن سینما بکشانند؟بسیاری از فیلمها میتوانند مخاطب را به سالن سینما بکشانند. نباید فقط به این فکر کنیم که فیلم باید آینه جامعه باشند. ما از عنصر تخیل در فیلمهای سینمایی غفلت میکنیم سینما یعنی تخیل و رویا پردازی. فیلم باید قهرمان داشته باشد. سینما باید تحرک داشته باشد حتی فیلم خانوادگی میتواند با هیجان و التهاب ساخته شود که مورد توجه قرار گیرد تا مردم خود را جای قهرمانهای فیلم بگذارند و همذاتپنداری کنند. باید فیلمنامهنویس یا کارگردان مطالعه کنند و به دنبال آثاری بروند که قهرمان داشته باشد. ما قهرمان زیاد داریم، اما اسم قهرمان که میآید فکر میکنیم باید در جنگ به دنبال قهرمان بود. برخی افراد در زندگی رفتارها و منش قهرمانانه دارند یک فیلم مثل «آژانس شیشهای» این قدر خوب قهرمانش را مطرح میکند که برای مخاطب جذاب است. اما فیلمنامه نویسها توجه به قهرمان ندارند. عمده ضعف ما در فیلمها عدم تخیل و قهرمان است.
عمده ضعف ما در فیلمها، نداشتن تخیل و قهرمان است؛ باید فیلمنامهنویس یا کارگردان مطالعه کنند و به دنبال آثاری بروند که قهرمان داشته باشد
الان ۲۰ سال است که ۶۰ تا ۷۰ درصد فیلمها ورشکسته کامل هستند و مابقی درآمد محدود دارند. کارهای اکشن اصلا در سینما نداریم، در زندگی روزمره افراد با هم در خیابان درگیر هستند، اما برخی از کارگردانها نمیتوانند این زد و خوردها را به خوبی نمایش دهند که جذابیت داشته باشد. آقای داودی یک فیلم داشت به نام «تقاطع»، شروعش یک هیجان خوب و تکاندهنده داشت یک خودرو در اتوبان سقوط میکند، با این شروع فیلم با التهاب پیش میرودحتی کار خانودگی است، اما بسیار خوب ادامه مییابد. اما این قصهها را دیگر نداریم که ارتباط را با مخاطب حفظ کند.
*هیأت داوران جشنواره فیلم فجر از «رقابت ناسالم فیلمها در فضای مجازی» گلهمند بودند. به نظرتان ایراد در کجاست؛ تهیهکنندگان که به رسانههای غیررسمی بیش از حد بها میدهند یا گردانندگان این رسانهها که برای ارتزاق به تهیهکنندگان فشار میآورند یا هر دو؟ به طور کلی، وضعیت نقد فیلم در رسانهها را چگونه ارزیابی میکنید؟«فقر» ایراد اصلی است. فقر باعث شده نقادی مورد سوء استفاده قرار گیرد. نداشتن امنیت شغلی برای خبرنگاران، روزنامهنگاران و منتقدان باعث شده برخی از این افراد ـ نه همه ـ تن به دریافت وجه در قبال نوشتن نقد میدهند. برخی از افراد نقادان خوبی هستند و تدریس هم دارند. اما برخی تهیهکنندگان با نمایش فیلم و پرداخت وجه تلاش دارند تا فیلمشان را موجه جلوه دهند که این جامعه نقد ما را ضعیف کرده است. اما ما نقادان سالم و خوب هم داریم که بسیار محدود هستند. فضای مجازی هم به این نوع کارها کمک میکند.
برخی تهیهکنندگان با نمایش فیلم و پرداخت وجه تلاش دارند تا فیلمشان را موجه جلوه دهند که این جامعه نقد ما را ضعیف کرده است
رسانههای مجازی که هیچ نظارتی بر آنها نیست به این شرایط دامن میزنند. فرد مورد نظرشان را مورد انتقادهای وحشتناک قرار میدهند بعد از آن که فرد (معمولا تهیه کننده) دلیل را جویا میشود، مبالغ پیشنهادی را اعلام میکنند، این کارها خجالت آور است! این رسانههای زردِ نزدیک به نارنجی هستند و تهوعآورند و آثار نامطلوب در سینما برجای میگذارند. متاسفانه برخی تهیه کنندگان تحمل ندارند و متوجه این نوع حرکتها نمیشوند و مبالغ پیشنهادی را ارایه میدهند که تعدادشان هم کم نیست. کاری هم نمیتوان کرد، باید انجمن نویسندگان و منتقدان این افراد را شناسایی کنند و مانع فعالیت آنها بشوند.
البته در رسانههای مجازی افراد حقیقتگو هم داریم که مرتب برای حقیقتگویی به دادگاه میروند مانند آقای «میلاد. گ» که از جان خودش برای حقیقتگویی مایه میگذارد؛ ما در سینما مانند این افراد نداریم. در حوزه نقد جدای از فضای مجازی نقد متین نداریم. انتقاد فیلم ایراد ندارد، اما با ادب و متانت فنی یا محتوای فیلم را زیر سوال ببرید.
انتهای پیام/