وقتی سینمای کشور در عقب ماندگی محتوایی به سر می‌برد؛
جشنواره فیلم عمار در حالی به شکلی باشکوه یازدهمین دوره را پشت سر گذاشت که سعی می‌کند به مرور به موازنه‌ای میان مسئله و محتوا با شاخصهای فنی و هنری دست پیدا کند.
به گزارش «سدید»؛ آنقدر موضوعات برزمین مانده و پرداخت نشده و مغفول زیاد است که جشنواره فیلم عمار در آستانه ورود به دهه دوم عمر خود عطش و اشتهایی مهار نشدنی در بلند کردن پرچم محتوا و مسئله‌محوری داشته باشد و به موضوعات مهم، راهبردی و اصیل برای پرداخت امتیاز بدهد. عقب ماندگی محتوایی در سینمای کشور باعث‌شده همچنان محتوا در عمار اصل باشد و شاید تا حدودی معیار‌های هنری و فنی در حاشیه قرار داشته باشند. اگر جشنواره عمار به مرور و در ادامه روند برگزاری‌اش سعی کند به موازات انگشت گذاشتن روی محتوا و مسئله به طور جدی تری شاخصه‌ها و معیار‌های فنی و هنری را هم برجسته کند، به طور عادی بر وزانت و اعتبار خود می‌افزاید.
جایزه‌ها با چه معیاری اهدا می‌شوند؟
نگاهی به معیار جایزه دادن در جشنواره عمار تا حدودی نشان دهنده این است که این رویداد تا چه اندازه به شاخصه‌های فنی و هنری توجه دارد. کمتر رویداد سینمایی را می‌توان در دنیا سراغ گرفت که دست کم نیم نگاهی به محتوا نداشته باشد و صرفاً شاخصهای هنری و فنی را ملاک بداند تا آنجا که حتی اسکار چند سال پیش از پشت پرده هایش رونمایی کرد و جایزه فیلم «آرگو» با موضوع تسخیر لانه جاسوسی را با دستان بانوی ایالات متحده و از کاخ سفید تقدیم کارگردانش کرد یا جشنواره برلین چند سال پیش صراحتاً اعلام کرد رویکرد‌های سیاسی در محتوای آثار می‌تواند دارای امتیاز باشد، با این حال برخلاف جشنواره فجر که سعی می‌کند بیشتر جنبه‌های هنری و فنی آثار را با دربرگیری گسترده تری از افکار و سلایق فکری و سینمایی زیر پرو بال بگیرد تا به جنبه ملی آن خدشه‌ای وارد نشود، جشنواره عمار در فراخوان خود به طور مشخص محتوای آثار را برجسته می‌کند و این البته ناشی از کم کاری مدیریت‌های فرهنگی و سینمایی در چهار دهه از انقلاب اسلامی است، با این حال عمار نمی‌تواند و نباید در همین ایستگاه متوقف بماند.
با نگاه به جوایزی که در بخش‌های مختلف دوره یازدهم جشنواره فیلم عمار به برگزیدگان ارائه شده است می‌توان تا حدودی نوع رویکرد این رویداد را مورد بررسی قرار داد، برای مثال لوح افتخار بخشی با عنوان مستند حافظه ملی (تاریخ سیاسی) به اثر «در لباس سربازی» به کارگردانی «مهدی نقویان» به علت «تبیین مدیریت و فرماندهی برجسته و بسیار تأثیرگذار در ارتباط با دفاع مقدس» اهدا شده است.
نوع چینش داوران این بخش نشان می‌دهد احتمالاً قرار است انطباق اثر با تاریخ بیش از هر قابلیت دیگری مورد توجه باشد. نام‌هایی، چون جواد منصوری، مسعود رضایی، جلال غفاری، محمدرضا کائینی و محمدصادق کوشکی اغلب چهره‌هایی هستند که در عرصه تاریخ معاصر فعالیت می‌کنند و فردی که تجربه کارگردانی مستند داشته باشد در این لیست به چشم نمی‌خورد. بدیهی است جنس داوری نیز بیشتر به سمت محتوا گرایش پیدا کند، مگر آنکه اعضای هیئت داوران هر کدام به شکلی ذاتی از قریحه زیبایی شناسانه خود نیز بهره ببرند که از اساس منکر این مسئله نمی‌توان شد، اما به نظر می‌رسد در این بخش اصالت با تاریخ است تا سینما. بخش‌های موضوعی در بسیاری از جشنواره‌های مختلف دنیا نیز به چشم می‌خورند که البته این بخش‌ها اغلب جنبه‌ای حاشیه‌ای دارند، برای مثال در جشنواره فجر یک بخش با عنوان نگاه ملی داریم که به بهترین اثری که در راستای بازتاب موضوعی ملی باشد، جایزه‌ای ارائه می‌شود.
انقلابی‌هایی که تخصص را دست‌کم نمی‌گیرند
لوح افتخار بخش حافظه ملی جشنواره عمار نیز به مستند «سرو قامت» به کارگردانی «سعید قنبرزاده محبوب» اهدا شده که دلیل آن «معرفی روحانی مجاهد، مردمی و شجاع که همزمان توسط ضدانقلاب ترور شخصیت می‌شد» عنوان شده است. همچنین فانوس این بخش به اثر «استان چهاردهم» به کارگردانی «محسن کریمیان» به علت «اهمیت موضوع، تدوین مناسب، مستند افشاگرانه علیه پهلوی» اهدا شده که در این فقره نیز تنها اشاره به تدوین اثر به عنوان یک معیار فنی به چشم می‌خورد.
در دوره یازدهم جشنواره فیلم عمار هیئت داوران بخش «مستند پایش و پالایش اجتماعی» متشکل از حسن عباسی و محمدصادق شهبازی، لوح افتخار این بخش را به مستند «متری شیش و نیم» به کارگردانی «داوود مبصر» به علت «اثرگذار بودن مستند بعد از اکران در مسئله دشت مغان و ورود ریاست قوه قضائیه از ابعاد قضایی و حقوقی» و اثر «نفس‌خوار» به کارگردانی مشترک «محمد محمدی سرشت و علی سلمانی» به علت «مبارزه امیدوارانه و ورود جوانان انقلابی به عرصه مقابله با تخریب محیط زیست» اهدا کردند.
بعید است در اهدای جوایز این بخش صرفاً شاخصهای، چون مبارزه امیدوارانه و ورود انقلابی معیار جایزه بوده باشد و به احتمال زیاد قابلیت‌های فنی و حرفه‌ای نیز دخیل بوده‌اند و اگر غیر از این باشد و قرار باشد صرف انتخاب یک موضوع منجر به تشویق شود، می‌تواند قابل نقد باشد. در مراسم اختتامیه جشنواره عمار، فانوس بخش مستند پایش و پالایش اجتماعی به «قزل قیه» به کارگردانی «سیامک مختاری» به علت «خط‌شکنی و توجه به نقض قانون اساسی و مسئله انفال و یک‌طرفه نبودن مستند در پرداخت سوژه» تعلق گرفته است که باز به نظر می‌رسد موضوع و مسئله مستند منجر به جایزه شده است.
یک هیئت داوری سینمایی
اما آرایش هیئت داوران بخش «داستانی» متشکل از هوشنگ توکلی، حامد بامروت‌نژاد، سعید مستغاثی، داوود مرادیان و سیدناصر هاشم‌زاده که همگی از سینماگران حرفه‌ای هستند، نشان می‌دهد این بخش با معیار‌های سینمایی‌تری داوری می‌شود. داوران در این بخش لوح افتخار دستاورد‌های فنی و هنری برای جلوه‌های ویژه را به «فضابازی» به «روزبه شمشیری» اهدا کرده‌اند، اما درباره جوایز به آثار دیگر، اشاره‌ای به کیفیت آثار نشده است و معلوم نیست این آثار با چه متر و اندازه‌ای برگزیده شده‌اند.
اظهار نظر یکی از فیلمسازان جشنواره عمار نیز قابل تأمل است. سجاد معارفی، کارگردان فیلم «پیشکش» در سخنانی کوتاه بعد از گرفتن جایزه می‌گوید: «من خواهش می‌کنم از بچه‌های جریان سینمای انقلاب اسلامی که همان قدر که اندیشه مهم است و به آن اهمیت می‌دهند، علم سینما هم مهم است و باید در این زمینه هم بیشتر تمرکز کنیم.»
اینکه جشنواره فجر در سال‌های مختلف از سیاستگذاری برای خلق آثار فاخر با موضوعات مهم بر زمین مانده جامعه عاجز بوده، واقعیت تلخ و غیرقابل انکاری است که سبب شده جشنواره عمار موتور محرک خود را بر مبنای جبران این عقب‌ماندگی‌ها گرم نگه دارد، ولی رفتن به سمت شاخصهای فنی و هنری به موازات مسئله‌محور بودن برای زنده بودن و اثرگذاری بیشتر عمار رویکردی ضروری، جدی و غیرقابل انکار است.
جایزه‌ها با چه معیاری اهدا می‌شوند؟
نگاهی به معیار جایزه دادن در جشنواره عمار تا حدودی نشان دهنده این است که این رویداد تا چه اندازه به شاخصه‌های فنی و هنری توجه دارد. کمتر رویداد سینمایی را می‌توان در دنیا سراغ گرفت که دست کم نیم نگاهی به محتوا نداشته باشد و صرفاً شاخصهای هنری و فنی را ملاک بداند تا آنجا که حتی اسکار چند سال پیش از پشت پرده هایش رونمایی کرد و جایزه فیلم «آرگو» با موضوع تسخیر لانه جاسوسی را با دستان بانوی ایالات متحده و از کاخ سفید تقدیم کارگردانش کرد یا جشنواره برلین چند سال پیش صراحتاً اعلام کرد رویکرد‌های سیاسی در محتوای آثار می‌تواند دارای امتیاز باشد، با این حال برخلاف جشنواره فجر که سعی می‌کند بیشتر جنبه‌های هنری و فنی آثار را با دربرگیری گسترده تری از افکار و سلایق فکری و سینمایی زیر پرو بال بگیرد تا به جنبه ملی آن خدشه‌ای وارد نشود، جشنواره عمار در فراخوان خود به طور مشخص محتوای آثار را برجسته می‌کند و این البته ناشی از کم کاری مدیریت‌های فرهنگی و سینمایی در چهار دهه از انقلاب اسلامی است، با این حال عمار نمی‌تواند و نباید در همین ایستگاه متوقف بماند.
با نگاه به جوایزی که در بخش‌های مختلف دوره یازدهم جشنواره فیلم عمار به برگزیدگان ارائه شده است می‌توان تا حدودی نوع رویکرد این رویداد را مورد بررسی قرار داد، برای مثال لوح افتخار بخشی با عنوان مستند حافظه ملی (تاریخ سیاسی) به اثر «در لباس سربازی» به کارگردانی «مهدی نقویان» به علت «تبیین مدیریت و فرماندهی برجسته و بسیار تأثیرگذار در ارتباط با دفاع مقدس» اهدا شده است.
نوع چینش داوران این بخش نشان می‌دهد احتمالاً قرار است انطباق اثر با تاریخ بیش از هر قابلیت دیگری مورد توجه باشد. نام‌هایی، چون جواد منصوری، مسعود رضایی، جلال غفاری، محمدرضا کائینی و محمدصادق کوشکی اغلب چهره‌هایی هستند که در عرصه تاریخ معاصر فعالیت می‌کنند و فردی که تجربه کارگردانی مستند داشته باشد در این لیست به چشم نمی‌خورد. بدیهی است جنس داوری نیز بیشتر به سمت محتوا گرایش پیدا کند، مگر آنکه اعضای هیئت داوران هر کدام به شکلی ذاتی از قریحه زیبایی شناسانه خود نیز بهره ببرند که از اساس منکر این مسئله نمی‌توان شد، اما به نظر می‌رسد در این بخش اصالت با تاریخ است تا سینما. بخش‌های موضوعی در بسیاری از جشنواره‌های مختلف دنیا نیز به چشم می‌خورند که البته این بخش‌ها اغلب جنبه‌ای حاشیه‌ای دارند، برای مثال در جشنواره فجر یک بخش با عنوان نگاه ملی داریم که به بهترین اثری که در راستای بازتاب موضوعی ملی باشد، جایزه‌ای ارائه می‌شود.
انقلابی‌هایی که تخصص را دست‌کم نمی‌گیرند
لوح افتخار بخش حافظه ملی جشنواره عمار نیز به مستند «سرو قامت» به کارگردانی «سعید قنبرزاده محبوب» اهدا شده که دلیل آن «معرفی روحانی مجاهد، مردمی و شجاع که همزمان توسط ضدانقلاب ترور شخصیت می‌شد» عنوان شده است. همچنین فانوس این بخش به اثر «استان چهاردهم» به کارگردانی «محسن کریمیان» به علت «اهمیت موضوع، تدوین مناسب، مستند افشاگرانه علیه پهلوی» اهدا شده که در این فقره نیز تنها اشاره به تدوین اثر به عنوان یک معیار فنی به چشم می‌خورد.
در دوره یازدهم جشنواره فیلم عمار هیئت داوران بخش «مستند پایش و پالایش اجتماعی» متشکل از حسن عباسی و محمدصادق شهبازی، لوح افتخار این بخش را به مستند «متری شیش و نیم» به کارگردانی «داوود مبصر» به علت «اثرگذار بودن مستند بعد از اکران در مسئله دشت مغان و ورود ریاست قوه قضائیه از ابعاد قضایی و حقوقی» و اثر «نفس‌خوار» به کارگردانی مشترک «محمد محمدی سرشت و علی سلمانی» به علت «مبارزه امیدوارانه و ورود جوانان انقلابی به عرصه مقابله با تخریب محیط زیست» اهدا کردند.
بعید است در اهدای جوایز این بخش صرفاً شاخصهای، چون مبارزه امیدوارانه و ورود انقلابی معیار جایزه بوده باشد و به احتمال زیاد قابلیت‌های فنی و حرفه‌ای نیز دخیل بوده‌اند و اگر غیر از این باشد و قرار باشد صرف انتخاب یک موضوع منجر به تشویق شود، می‌تواند قابل نقد باشد. در مراسم اختتامیه جشنواره عمار، فانوس بخش مستند پایش و پالایش اجتماعی به «قزل قیه» به کارگردانی «سیامک مختاری» به علت «خط‌شکنی و توجه به نقض قانون اساسی و مسئله انفال و یک‌طرفه نبودن مستند در پرداخت سوژه» تعلق گرفته است که باز به نظر می‌رسد موضوع و مسئله مستند منجر به جایزه شده است.
یک هیئت داوری سینمایی
اما آرایش هیئت داوران بخش «داستانی» متشکل از هوشنگ توکلی، حامد بامروت‌نژاد، سعید مستغاثی، داوود مرادیان و سیدناصر هاشم‌زاده که همگی از سینماگران حرفه‌ای هستند، نشان می‌دهد این بخش با معیار‌های سینمایی‌تری داوری می‌شود. داوران در این بخش لوح افتخار دستاورد‌های فنی و هنری برای جلوه‌های ویژه را به «فضابازی» به «روزبه شمشیری» اهدا کرده‌اند، اما درباره جوایز به آثار دیگر، اشاره‌ای به کیفیت آثار نشده است و معلوم نیست این آثار با چه متر و اندازه‌ای برگزیده شده‌اند.
اظهار نظر یکی از فیلمسازان جشنواره عمار نیز قابل تأمل است. سجاد معارفی، کارگردان فیلم «پیشکش» در سخنانی کوتاه بعد از گرفتن جایزه می‌گوید: «من خواهش می‌کنم از بچه‌های جریان سینمای انقلاب اسلامی که همان قدر که اندیشه مهم است و به آن اهمیت می‌دهند، علم سینما هم مهم است و باید در این زمینه هم بیشتر تمرکز کنیم.»
اینکه جشنواره فجر در سال‌های مختلف از سیاستگذاری برای خلق آثار فاخر با موضوعات مهم بر زمین مانده جامعه عاجز بوده، واقعیت تلخ و غیرقابل انکاری است که سبب شده جشنواره عمار موتور محرک خود را بر مبنای جبران این عقب‌ماندگی‌ها گرم نگه دارد، ولی رفتن به سمت شاخصهای فنی و هنری به موازات مسئله‌محور بودن برای زنده بودن و اثرگذاری بیشتر عمار رویکردی ضروری، جدی و غیرقابل انکار است.
انتهای پیام/
منبع: جوان
اخبار مرتبط
ارسال نظر
