به گزارش «سدید»؛ «اثر انگشت» از پر رمز و رازترین بخشهای بدن است که با این که سالهاست مورد تحقیق و بررسی محققان قرار گرفته، اما هنوز علامت سوالهای بسیاری در مورد آن در ذهن پژوهشگران بدون پاسخ باقی مانده است. شاید برایتان جالب باشد بدانید میمونها، کوآلاها و انسانها تنها گونههایی جانوری هستند که روی انگشتانشان برجستگیهای منحصر به فرد یا همان اثرانگشت دارند. در مطالعهای که بهتازگی انجام شده، محققان از راز جدیدی درمورد اثرانگشت پردهبرداری کردهاند. این محققان با روش تصویربرداری لیزری پیشرفته به سازوکاری پیبردهاند که اثرانگشت در برخورد با سطوح مختلف برای گرفتن اشیا و جلوگیری از لیز خوردن آنها از دست کمک میکند.
این که چطور این شیارهای بسیار ظریف به ما در گرفتن اشیای مختلف و انجام کارهای دقیق کمک میکنند موضوعی است که سالهاست ذهن محققان را مشغول کرده است. برگرفته از: Science Alert و PNAS منحصر به فرد بودن اثرانگشت افراد و کارایی ویژه آن در شناسایی و تشخیص هویت موجبشده همواره محققان به دنبال مطالعه بیشتر و درک بهتر این قابلیت اضافه در بدن ما و معدودی از پستانداران باشند. اما فراتر از منحصر به فرد بودن الگوی اثرانگشت در هر فرد، این که این برجستگیهای ظریف چطور در همکاری با غدد عرقساز که در این ناحیه بهصورت متراکم قرار دارند در زندگی روزمره به ما کمک میکنند، موضوعی بود که هنوز برای آن پاسخ روشنی به دست نیامده بود. به همین علت گروهی از محققان دانشکده علوم طبیعی دانشگاه سئول در کرهجنوبی، برای یافتن سازوکار بسیار دقیق و ظریف تعبیهشده در اثرانگشت از فناوری تصویربرداری لیزری پیشرفته استفاده کردند و به این ترتیب فرآیندی را شناسایی کردند که با تنظیم میزان رطوبت و خشکی اثرانگشت ما را قادر به گرفتن اجسام میکند.
همکاری برای افزایش اصطکاک
انگشتان ما در برخورد با سطوح مختلف و هنگام گرفتن اشیا به نحوی خود را تنظیم میکنند که بیشترین حد گیرایی را متناسب با جنس سطح جسم از خود نشان دهند و به این ترتیب میتوانیم اجسام مختلف از گوشی هوشمند تا چتر را بدون لیز خوردن در دستمان نگهداریم.
در بررسیهای پیشین مشخص شده بود زبری ملایم سرانگشتان به دلیل وجود برجستگیهای اثر انگشت و همچنین وجود رطوبت به دنبال ترشح منافذ عرقی عواملی مؤثر در جلوگیری از لیز خوردن اشیا از دستان ماست، اما چگونگی هماهنگی و همکاری میان دو عامل همچنان نهفته باقی مانده بود تا در نهایت فناوری پیشرفته تصویربرداری لیزری این راز را برملا کرد.
در مطالعه اخیر با استفاده از روشهای تصویربرداری لیزری سهبُعدی دقیق از فاصله نزدیک از سر انگشتان شش مرد داوطلب در حال لمس شیشه، مشخص شد زمانی که برجستگیهای اثرانگشت با جسمی سخت، غیرقابل نفوذ و صیقلی برخورد میکند با استفاده از رطوبت موجود در محیط یا آزادسازی رطوبت از منافذ عرق موجود در این ناحیه، میزان رطوبت سرانگشتان را افزایش میدهد. این رطوبت اضافه کمک میکند تا میزان اصطکاک و گیرایی سرانگشتان ما هنگام نگهداشتن شیء در دستمان به بیشترین میزان ممکن افزایش یابد.
تنظیم هوشمند میزان رطوبت اثرانگشت
اما اگر رطوبت محیط بیشازاندازه باشد یا فعالیت ترشح غدد عروقی بهصورت مداوم ادامه پیدا کند، سرانگشتان ما بیش از حد خیس میشوند و همین موضوع ممکن است باعث لیزخوردن اجسام از دستمان شود.
برای جلوگیری از این اتفاق دو سازوکار در اثر انگشتان ما تعبییه شده است؛ مورد اول، تطبیقپذیری باز و بستهشدن منافذ عروقی و جلوگیری از تعریق زیاد سرانگشتان است، اما فراتر از این موضوع، برآمدگیهای اثرانگشت دارای سازوکارتسهیلگری برای تبخیر هستند که وقتی میزان رطوبت سرانگشتان از حد مطلوب بیشتر شده باشد با تسریع تبخیر سطحی از پوست، رطوبت را به بهترین میزان ممکن برسانند تا اتصال محکمی بین انگشتان و شیء برقرار شود.
همکاری دو فرآیند زیستی در کنار یکدیگر موجب میشود سرانگشتان ما قادر باشد با لمس هر سطحی خود را سازگار کند. در واقع در این همکاری، رطوبت لایه کراتین پوست، بر اساس جنس سطح، میزان رطوبت یا خیسی سرانگشتان یا رطوبت موجود در محیط بهصورت دقیق تنظیم میشود تا میزان اصطکاک میان پوست و جسم به حداکثر مقدار ممکن برسد.
از سرانگشتان تا توسعه فناوریهای روز
وجود اثرانگشت، قابلیت ارزشمندی است که کمک میکند ما یکی از راستههای پستانداران که شامل میمونهای انساننما میشود در هر شرایط آبوهوایی با میزان رطوبت موجود در محیط تطابق پیدا کنیم و برخلاف سایر حیواناتی که دست و پای صیقلی دارند، قادر به انجام بسیاری از فعالیتهای حساس و دقیق باشیم.
درک این پدیده زیستی در کنار اهمیتی که در شناخت بهتر بدن فراهم کرده است، میتواند ایدههای جالبی به طراحان محصولاتی مانند گوشیهای هوشمند نیز بدهد تا فناوریهای پیشرفتهتری را برای تولید صفحات لمسی و تولید محصولاتشان به کار بگیرند.
به علاوه درک بهتر فرآیند لمس و گرفتن اشیا میتواند در تولید ابزارهای شبیهساز حرکت مانند اندامهای مصنوعی و رباتهایی با قابلیت گرفتن اجسام و جابهجایی آنها و همچنین توسعه فناوری واقعیت مجازی که نیاز به شبیهسازی لامسه وجود دارد بسیار مؤثر باشد.
به مناسبت هفته پژوهش
بودجه، عنصر لازم و همیشه غایب تحقیقات!
گرچه علم مقولهای جهانی و دستاوردهای آن در هر نقطه از جهان قابل بهرهوری است، اما تولید علم از ضروریاتی است که هر جامعه در درجه اول با شناخت ساختارهای فرهنگی، اعتقادی و بومی خود به آن نیاز دارد. شاید در یک جمله بتوان گفت علمی که بر آمده از ساختارهای خودی باشد، در حل مسائل و مشکلات داخلی کارآمدتر و موثرتر است. بدون شک یکی از اصلیترین راههای تولید علم و پیشرفت کشور پژوهش است و متاسفانه بودجه به معنای موتور محرک تحقیق و توسعه، سالهاست از آنچه باید باشد و مصوب شده فاصله دارد. سهم پژوهش ما طی چند سال گذشته هیچوقت به ۵/۰ درصد تولید ناخالص ملی (G.D.P) نرسیده است.
وقتی این عدد را با ۳ درصدی که براساس قانون برنامههای سوم، چهارم و پنجم یا با ۴ درصد سهم پژوهشی که در برنامه ششم ذکر شده و باید محقق میشد، مقایسه کنیم بهروشنی وضعیت پژوهش کشور را درک میکنیم؛ وضعیتی که پیشبینی میشود برای سال ۱۴۰۰ هم تغییر چندانی نخواهد داشت. در آخرین آمارها کرهجنوبی ۳/۶درصد، ژاپن ۳/۴درصد، آلمان ۲/۹درصد، آمریکا ۲/۸درصد، فرانسه ۲/۳درصد، چین ۲درصد، روسیه ۱/۵درصد و هند یک درصد از تولید ناخالص ملی خود را به پژوهش اختصاص میدهند. سهمی که اثرات مستقیمش را میتوان در رشد اقتصادی کشورها مشاهده کرد. بهطوری که هرچه میزان این نرخ افزایش یابد، رشد اقتصادی کشورها نیز به همان میزان تضمین میشود.
بهرغم محدودیتهای ملموس و معنادار بودجهای، آنچنان که معاونت پژوهشی وزارت علوم اعلام کرده تاکنون بیش از ۷۰تا ۸۰ درصد اهداف کمی تولید علم در کشور محقق شدهاند. اگر این عدد را واقعی بدانیم دو نکته اساسی را نباید نادیده بگیریم؛ نخست اینکه چه فشار مضاعفی بر بدنه علمی جامعه برای تولید محتوا وارد شده است. محتوایی که در کنار کمک به ارتقای جایگاه کشور در تولید کمی، آسیبهای جدی از جمله سطحینگری و توجه صرف به تولید مقاله را ایجاد کرده است. موضوع دیگر توجه کمتر به مقوله کیفیت خروجیهای حاصل از پژوهش است که بهطبع انواع و اقسام تبعات را درپی داشته و خواهد داشت. در این میان هرچند عدهای با عدد و آمار، وضعیت تولید علمی کشور را صعودی اعلام و در این راستا به افزایش تعداد مراکز علمی و پژوهشی در سالهای گذشته و تولید و ساخت برخی محصولات فناور و دانشبنیان که موجب خودکفایی و ارزآوری شدهاند، استناد میکنند، اما حقیقت این است که همچنان چرخه پژوهش تا صنعت، وقفه و دستاندازهای زیادی از جمله کمبود بودجه را تحمل میکند.
حرکت رو به عقب مشتری و زحل در تابستان امسال
در تابستانی که گذشت، دو سیاره زحل (Satun) و مشتری (Jupiter) هر دو مقابل خورشید در آسمان سیاره زمین دیده میشدند. تونچ تزل (Tunc Tezel) عکاس آسمان شب سرشناس اهل ترکیه و عضو پروژه عکاسی جهان در شب (TWAN) حرکت رجعی و متقارن این دو سیاره دوردست منظومه شمسی که هر ۲۰ سال یکبار رو به غرب آسمان دیده میشود را از ۳۰ خرداد تا ۷ شهریور ۹۹ در این نمای ترکیبی پانوراما به تصویر کشیده است.
جابهجایی ظاهری این دو سیاره امسال بین ستارههای غربی برج جدی و در ستارههای زمینه شرق صورت فلکی قوس انجام شد، اما در نخستین شب زمستان امسال این دو به یکدیگر بسیار نزدیک خواهند شد و پدیدهای را خواهند ساخت که به «ستاره کریسمس» معروف شده است. مشتری و زحل اکنون پس از غروب خورشید به شکل دو چراغ زیبای آسمانی در افق جنوبغربی دیدهشده و هر شب به هم نزدیکتر میشوند. در شامگاه دوشنبه یکم دی که خورشید در موقعیت انقلاب زمستانی قرار میگیرد این دو سیاره از موقعیت دید ما در زمین به پیوند ۲۰ ساله بینظیر و با شکوه خود خواهند رسید. سپس دو سیاره بزرگ در منظومه شمسی در آسمان زمین فقط به اندازه یک پنجم قرص ماه از یکدیگر فاصله خواهند داشت. دراینباره شنبه بیشتر برایتان خواهیم گفت.
انتهای پیام/