چهارسال است شبکه مستند، میزبان جشنواره تلویزیونی مستند میشود و هر سال با پذیرش، داوری و پخش آثار راه پیدا کرده به این رویداد از تلویزیون، فرصتی را برای فعالان دنیای واقعیتها فراهم میکند. این داستانی است که امسال هم با کمترین تغییرات اتفاق افتاد و روز گذشته جشن پایان چهارسالگیاش را با حضور دکتر علیعسکری، رئیس صدا وسیما، حمید شاهآبادی معاون سیما و محسن یزدی، مدیر شبکه مستند در سالن همایشهای صدا و سیما با حضور برگزیدگان آن و کمترین تعداد ممکن برگزار شد. این جشنواره که امسال میزبان بیشتر از ۸۰۰ اثر شده بود، به دبیری مهدی میرتیموری برگزار شد؛ رویدادی که در ادامه به بهانه اختتامیه آن گفتوگویی با دبیر آن داشتیم.
مهدی میرتیموری در گپی که داشتیم با بیان اینکه کرونا تغییر چندانی در روند برگزاری این دوره ایجاد نکرده، گفت: واقعیت این است به دلیل قالبی که جشنواره تلویزیونی مستند دارد، کرونا روی آن تاثیر زیادی نگذاشت؛ چرا که اکران فیلمها به شکل تلویزیونی است و فکر میکنم این رویداد تنها جشنوارهای است که توانست در دوره همهگیری کرونا کار خودش را مثل گذشته ادامه دهد و هیچ اتفاقی برایش نیفتد. در این بین تنها بحث و مسألهای که برای ما وجود داشت، بحث اختتامیه بود که تصمیم گرفتیم با رعایت پروتکلهای بهداشتی فقط و دعوت از برندگان جشنواره، آن را برگزار کنیم. به گفته میرتیموری بالای ۸۰۰ اثر به بخش دبیرخانه جشنواره رسید و ۶۷ اثر به بخش مسابقه راه پیدا کرد.
از بین این کارها۱۴مستند بلند، ۲۲مستند نیمهبلند و ۳۳مستند کوتاه به این جشنواره راه پیدا کردند. در این دوره گویا میزان کارهای دریافتی و به موازات آن تعداد شرکتکنندگان هم به میزان ادوار قبلی تا حدی رشد داشته است، موضوعی که دبیر این رویداد با اشاره به آن بیان کرد: در چهارمین دوره این جشنواره میتوان گفت حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد به نسبت سال گذشته به این آثار و شرکتکنندگان اضافه شده است.
عکسها؛ قربانی کرونا
یکی از بخشهای این جشنواره که طرفداران خود را دارد، بخش عکس است. فضایی که جزو یکی دیگر از مواردی است که کرونا تا حدی آن را تحتتاثیر خودش قرار داده و دبیر جشنواره در خصوص آن بیان کرد: در بخش عکس، آثاری که به بخش مسابقه راه پیدا کردند در قالب کتاب عکس منتشر میشود.
ما هر سال مثل سایر جشنوارهها کتاب عکس جشنواره را داریم که برای ارگانها و کسانی که در این رخداد حضور داشتند، ارسال میشود. قبل از کرونا که از اواخر سال گذشته درگیرش شدیم، ما نمایشگاه عکس هم داشتیم، اما در این دوره با همهگیری کرونا مصادف شد. با این حال تصمیم داریم اگر شرایط مساعد شود، دیماه یا نهایت بهمن، آثار پارسال و این دوره را در نمایشگاهی به نمایش بگذاریم. امیدوار هستیم این اتفاق بیفتد و بتوانیم آن را اجرایی کنیم.
امسال بخش مردمی هم مثل هرسال در مورد آثار وجود داشت. در واقع برای کارهایی که از تلویزیون پخش شد، مخاطبان یک روز فرصت داشتند تا از طریق سامانه سایت و پیامکی جشنواره، به اثر مورد علاقهشان امتیاز دهند. این روند باعث شد از شش جایزه اصلی جشنواره سه تا از آنها مربوط به نظر داوری و سه تای دیگر براساس آرای مردمی باشد.
تلاش برای پوشش همه طیفها
علاوه بر اینها امسال بخشهایی هم به جشنواره و جوایز اضافه شده بود. مواردی که میرتیموری با اشاره به آن گفت: در این دوره چهار جایزه تخصصی هم به جشنواره اضافه شد. این جوایز در بخش فیلمبرداری، صدا، تدوین و نویسندگی و پژوهش بود. در کنار اینها ما جایزه ویژه کرونا را هم درنظر گرفتیم که امسال در دو بخش عکس و مستندنگاری برگزیده داشتیم.
در مورد این دست رویدادها برخی منتقدان معتقدند خوب است بخشهایی که دارای موضوع است هم وجود داشته باشد و برخی هم میگویند نبود موضوع مشخص میتواند به پذیرش کارهایی با رنگ و نقش متفاوت کمک بیشتری کند. از میرتیموری دراین باره پرسیدیم و او عنوان کرد: نگاه ماه این است که همه کارها از همه طیفها در جشنواره حضور داشته باشد. در این بین با توجه به شرایطی که پیش میآید میشود بخشهایی را به آن اضافه کرد. مثلا امسال کرونا باعث شد جایزه و بخشی را به آن اختصاص دهیم و میشوداین نگاه را هرسال درنظر گرفت و باید با توجه به تحولات و رخدادهای داخلی و خارجی تصمیم گرفت تا هر سال به چه شکلی این بخش برگزار شود. در واقع چنین جریانی جزو برنامه ما نبوده، اما مثل امسال ممکن است تغییراتی را هر دوره ایجاد کنیم. در تیم هیات داوران این دوره از جشنواره هم در هر کدام از بخشها اسمهای آشنایی مثل مصطفی رزاق کریمی، ابراهیم خاتمیکیا، سعید فرجی و... در کنار چهرههای تازهتر به چشم میخورد، ترکیبی که میرتیموری دربارهاش گفت: واقعیت این است جشنواره شورای سیاستگذاری دارد که آنجا ما به لیست داوری میرسیم. از بین اسامی آن لیست مثلا در بخش فیلم که پنجداور داریم، سعی میکنیم دو داور پیشکسوت باشد و سه داور از بین چهرههای جوان انتخاب شود. در واقع سعی ما این است به ترکیبی برسیم که از همه طیفهای فکری جامعه در آن وجود داشته و نگاههای مختلف را پوشش دهد.
نگاهی به آنچه گذشتِ جشنواره
«روایت حقیقت در قاب واقعیت» شعار این جشنواره است؛ رویدادی که از سال۹۶ دور نخست خود را آغاز کرد و هر سال کم و بیش تغییراتی برای به روزتر شدن خود داشت؛ روندی که هر چند شاید کوچک، اما همیشه ادامه داشت و در این دوره هم شاهدش بودیم. این رویداد که امسال بخش ویژه کرونا را هم در بین عناوینی که در آن وجود داشت، گنجاند، هر سال به دنبال آن است با درنظر گرفتن تغییرات مختلفی با رخدادهایی که اطرافمان اتفاق میافتد، بیشتر همراه شود. برای نمونه این جشنواره در سال۹۷ و در دومین دوره خود بخش عکس مستند و در سومین دوره در سال۹۸ بخش مستندنگاری را اضافه کرد تا تعداد بیشتری از فعالان حوزه مستند را پوشش دهد. به طور کلی این رویداد به دنبال گسترش دنیای روایتهای واقعی در سراسر دنیا شکل گرفت و برگزاری آن در قاب تلویزیون از ابتدا تا امروز باعث شده شاهد کشف و آشنایی با مستندسازان جوانی باشیم که شاید تا به حال اسمشان را هم نشنیدهایم.
این جشنواره در سه بخش اصلی رقابتی عکس، مستندنگاری و فیلم برگزار شد. در رشته عکس دو بخش تک عکس و مجموعه عکس برای رقابت وجود داشت و در بخش مستندنگاری هم که خبرنگاران خبرگزاریها و روزنامهها با گزارشهای مستند و مکتوب خود در آن شرکت کردند. به گفته دست اندرکاران این جشنواره بخش مستندنگاری میکوشد با تشویق خبرنگاران و روزنامهنگاران برای افزایش قدرت نویسندگی، تحلیل و توصیف و انتخاب برترین گزارشهای مستند در رسانههای نوشتاری طی دو سال گذشته گامی در جهت گسترش این رویکرد در جامعه بردارد. فیلمها هم در سه دسته کوتاه، بلند و نیمهبلند قرار میگیرند.
فرصتی برای جوانترها
امسال همانطور که گفتیم چهارمین دوره برگزاری این جشنواره است. اما اینکه چنین رویدادی در عمل چه دستاوردی داشته و حاصل این جریان برای شرکتکنندگان و برگزیدگان آن در نهایت چیست، سوالی بود که میرتیموری در پاسخ به آن گفت: به نظر من بزرگترین اتفاق در جشنواره تلویزیونی مستند، درگیر کردن سه حوزه فعالان بخش مستند است؛ حوزه فیلم، عکس و مستندنگاری. این اتفاق ویژهای است که الان میشود گفت تنها در این جشنواره رخ داده است. یعنی افرادی که فیلم میسازند، عکاسی میکنند یا خبرنگارند و گزارش مستند تهیه میکنند، در این فضا دور هم جمع میشوند و پوشش اینچنینی آن در جشنواره مستند اتفاق افتاده است.
او با تشریح یکی دیگر از اتفاقاتی که در این جشنواره رخ داده است و بیشتر به جوانترها و کار اولیها برمیگردد، افزود: نکته بعدی این است که جشنواره تلویزیونی مستند در چهار سالی که برگزار شده، واقعا جایی است که فضایی را فراهم کرده برای کسانی که ممکن است در جشنوارههای دیگر کمتر دیده شوند یا آثارشان راه پیدا نکند. البته نه از نظر آنکه کارهایشان به لحاظ کیفی پایین است، بلکه، چون در خیلی از جشنوارهها فیلمسازان جوان و شهرستانی در اسامی بزرگی که در آن رویداد حضور دارند، گم میشوند. این جشنواره، جشنوارهای است که حداقل تا الان این اتفاق در آن نیفتاده و در این چهارسال واقعا پدیدههایی داشتیم که در رخدادهای دیگر دیده نشدند و اینجا کشف و دیده شدند.
در این بین برای خیلی از آنها اتفاقات ویژهای برایشان افتاده و توانستند آثار بهتری را بسازند، چون به هر حال به واسطه این رویداد دیده شدند. کسانی که از شهرستان در این رویداد شرکت کردهاند هم در شهرشان شناخته شدند و توانستند همانجا کار بگیرند و فیلم بسازند. اینها یعنی بحث پوشش سه حوزه مستند و دیده شدن فیلمسازان جوان، خلاصهای از موارد و اتفاقاتی است که در این چهار سال افتاده است.
انتهای پیام/