گروه جامعه و اقتصاد «سدید»؛ سیدمحمدرضا دادگستر: امروزه اینستاگرام در زمرهی پرطرفدارترین شبکههای اجتماعی مجازی در جهان و بهخصوص در میان ایرانیان است. بسیاری از بازیگران، خوانندگان، طراحان مد، سیاستمداران، فعالان اجتماعی، کارآفرینان، بازیکنان فوتبال، نویسندگان، سازمانهای مردمنهاد، اندیشکدهها و... در اینستاگرام حساب کاربری فعالی دارند و محتوای موردعلاقهی خود را در قالب پست یا استوری به اشتراک میگذارند. شمار بسیاری از شهروندان عادی و نهچندان مشهور نیز در اینستاگرام افراد مشهور، دوستان و آشنایان خود را دنبال میکنند و دنبال میشوند. در ظاهر اینستاگرام را میتوان به صورتی اجتماعی بزرگ از اشخاص به حساب آورد که همانند دنیای واقعی، میان آنها ارتباط حضوری برقرار میشود و ایشان میتوانند به بیان علایق، خواستهها، آرزوها و آرمانهایشان بپردازند، دربارهی وضعیت روز جامعهشان اظهارنظر کنند و توجه افکار عمومی را به مسئلهای خاص جلب کنند. اما اینستاگرام عرصهی فعالیت گروه دیگری از افراد با شاخصههای رفتاری متفاوت نیز هست که در چندسال اخیر موج جدید فعالیتشان به کلونیهای مجازی ایرانیان در اینستاگرام هم رسیده است: بلاگرها.
بلاگر کیست؟
اجمالاً میتوان بلاگرها را افرادی دانست که حول موضوعی تخصصی در اینستاگرام فعالیت کرده و معمولاً سعی میکنند برند شخصی خود را حول آن موضوع به وجود آورند؛ بهگونهای که تبدیل به مرجعی زنده در خصوص اظهارنطر دربارهی مسائل مبتلابه روز موضوع مذکور شوند و کاربران زیادی برای کسب آگاهی دربارهی آن به پستها، استوریها یا لایوهای آن اکانت مراجعه کنند. بلاگرها در موضوعات متعددی فعالیت میکنند: پوشش و مد، آشپزی، کتابخوانی، فیلم، خرده فرهنگی خاص و در اقلیت، افشاگری فساد، آرایش و زیبایی و.... در تمام این حوزهها کسی میتواند تبدیل به بلاگری موفق شود که دارای حداقلی از چنددههزار دنبالکنندهی حقیقی باشد و هر پست یا استوری جدید او چندهزاربار پسندیده شود. بلاگرها از ویژگی عکسمحوربودن اینستاگرام نهایت استفاده را میبرند. کاربری عادی ممکن است عکسی نهچندان باکیفیت را که با دوربین گوشی خود انداخته است در حساب کاربریاش بدون هیچگونه ویرایش و تغییر محسوسی منتشر کند. عکس، فیلم و کپشنی که یک بلاگر برای انتشار در حساب کاربری خود تهیه میکند، چندبار از فیلتر ویرایش میگذرد تا در بهترین حالت خود برای انتشار برگزیده شود. برخی از بلاگرها حتی از امکانات پیشرفته استودیویی استفاده میکنند تا دکوری جذاب و چشمگیر برای عکسهای خود ایجاد کنند.
بلاگری بهمثابه شغلی غیررسمی و سودآور؟
با بررسی اجمالی صفحات کاربری بلاگرها ممکن است این پرسش برای مخاطب مطرح شود که یک بلاگر چگونه معاش خود را تامین میکند؟ برخلاف کاربران عادی که به اینستاگرام بهمانند سرگرمی مجازی برای وقتگذرانی و ارتباط با دوستان نگاه میکنند، بلاگر آن را همچون بستری برای فعالیت حرفهای مینگرند. سرمایهی اصلی بلاگری مشهور در اینستاگرام، سرمایهی اجتماعی و اعتماد جلبشده از سوی شمار بسیاری از کاربران است. همواره طیفی از دنبالکنندگان بلاگرها را افرادی تشکیل میدهند که با معرفی دوستان و آشنایان خود با صفحه او آشنا شدهاند و سپس تصمیم به دنبالکردنش گرفتهاند. بلاگرها معمولاً از این سرمایهی اجتماعی برای تبلیغ کالاها و خدمات تولیدکنندگانی بهره میبرند که دارای سرمایهی مالی کافی برای هزینهکردن در بخش تبلیغات هستند، اما فاقد سرمایهی اجتماعی و شهرت بلاگرهایند.
تبلیغ در اینستاگرام دارای جذابیتهای خاص خود است. برخلاف تبلیغات محیطی و تلویزیونی نیاز به صرف هزینهی گزاف ندارد؛ مخاطب را سریع به صفحهی فروش محصول هدایت میکند و امکان ارتباط موثرتر با طیف بیشتری از کاربران که وقت زیادی را در محیط اینستاگرام میگذرانند فراهم میآورد. بلاگرها در دریافت تبلیغات معمولاً محتاطانه عمل میکنند. پذیرفتن تبلیغات بسیار و بدون ارتباط با حوزهی تخصصی فعالیت بلاگر منجر به نارضایتی مخاطبان و تصمیم به عدم ادامهی حضور در صفحهی او میشود. البته با همهی این ملاحظات، تبلیغات محل کسب درآمدی سرشار برای بلاگرها شده است. درآمدی که زحمت بسیار و دردسرهایی همچون مالیاتدهی را ندارد و برای طرفین بازی دو سر برد است: بلاگر درآمدی کسب میکند و سفارشدهندهی تبلیغ محصولات بیشتری میفروشد. با وجود این، شرایط برای کاربرانی که تبلیغ بلاگر آنها را به خرید محصول سوق میدهند همیشه مطلوب نیست و در مواردی کلاهبرداری و ارائهی محصول با کیفیتِ پایین رخ میدهد.
به بلاگریسم خوش آمدید!
موج فزایندهی ظهور بلاگرها منجر به طرح مسائلی حول سبک زندگی خاصی که توسط آنها ترویج میشود شده است. شیوهی کسب درآمد بلاگرها بر اساس عرضهی نوعی خدمت به سفارشدهندگان تبلیغات بر مبنای سرمایهی اجتماعی است. در واقع خود آنها محصولی مادی یا معنوی تولید نمیکنند که بخواهند با فروشش کسب معاش کنند. تنها کار آنها صرفاً تبدیل سرمایهی اجتماعی به نرخی برای تبلیغ است. همچنین بلاگرها نوعی سبک زندگی گزینشی را در صفحات خود در برابر دیدگان بقیه قرار میدهند که میتوان آن را سبک زندگی آبنباتی نامید. بلاگرها میدانند که مخاطبشان برای گریز از مقتضیات زندگی روزمره به اینستاگرام میآید. زندگی سرشار از مسائل و مشکلات فردی، خانوادگی، مالی، اجتماعی، سیاسی و... که سوژهی اجتماعی را در پیلهای محبوس میکنند. اینستاگرام روزنهای برای تنفس هوای تازهی خارج از این پیله است. بلاگرها بهمانند کسانی در صفحات خود به تصویر کشیده شدهاند که گویی درکی از این مسائل ندارند. آنها در فضای خارج از پیلهی مشکلات روزمره زندگی میکنند؛ همیشه شاد و در حال تفریحکردن هستند؛ خانوادهی سالم و مهربان و دوستان صمیمی زیادی دارند؛ دغدغهای بابت درآمد لازم برای پرداخت هزینههای زندگی ندارند و از اینرو تنها کارهایی را انجام میدهند که دوست دارند: خوردن غذاهای خوشمزه، رفتن به مکانهای تفریحی جذاب، خواندن رمانهای عاشقانه، پوشیدن لباسهای گرانقیمت و.... اگر بزرگسالان به چنین سبک زندگیای غبطه بخورند، نوجوانان و جوانان تصمیم به طراحی زندگی خود بر اساس آن میگیرند که این آسیبی جدی از لحاظ فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است. نوجوان در آغاز پیمودن مسیر پرپیچوخم زندگی است و چه زندگیای بهتر از بلاگری که بر خلاف والدین، فامیل و آشنایان او هیچ نگرانی و دغدغهای برای مسائل زندگی ندارد و زیستن برایش چونان سرگرمی و تفریحی دائم است؟ عدم آشنایی والدین با اکوسیستم اینستاگرام سبب شده است که آنان یا به صورت افراطی حضور نوجوان خود را در آن و هر شبکهی اجتماعی مجازیای ممنوع سازند که منجر به وخامت وضعیت و حضور پنهانی نوجوان آنها در اینستاگرام میشود و یا به صورتی تفریطی اجازهی حضور آزادانهی او را در اینستاگرام بدهند که باز هم زمینهساز پیامدها و حواشی مخرب برای رفتار، ذهنیت و روان نوجوانشان خواهد شد. به نظر میرسد راه بهتر پذیرش اولیهی اهمیت و فعالیت بلاگرها در اینستاگرام از سوی والدین، شناخت شیوهی فعالیت آنها و گفتوگوی صادقانه و صمیمی با نوجوانشان که در معرض مواجهه با چنین صفحاتی است باشد.
/انتهای پیام/