به گزارش «سدید»؛ تأثیر مثبت ویروس کرونا روی برخی کسبوکارها به یک عبارت متناقض یا طنز شبیه است. حتی آن دستهکه معتقدند بشر در دوره تاختوتاز این ویروس، دستاوردهای قابلاعتنا داشته، منظورشان سود و منفعت حرفهای و مالی نیست و البته اگر شما یکی از این آدمهای خوشبین و مثبتاندیش باشید در بهترین حالت گمان میبرید تنها کسبوکار مصون مانده از تاختوتاز ویروس کرونا در جهان، احتمالاً مرتبط با پزشکی و پژوهش و تولید واکسن است، نه حرفهای از زیر مجموعه صنایع هنری! در شرایطی که اهالی سینما، تئاتر، ادبیات، موسیقی و هنرهای تجسمی از شیوع کرونا ضربههای سنگین خوردهاند، چه کسی میتواند باور کند این آفت به جان یکی از شاخههای هنر نیفتاده که هیچ بلکه در مواردی برسود و ثمرهاش اضافه کردهاست؟ خبر خوب اینکه انیمیشنسازان برخلاف سایر فعالان عرصههای هنر از ویروس کرونا کمترین آسیب را دیدهاند و درمواردی شیوع این ویروس به کارشان رونق دادهاست. البته وقتی درباره انیمیشنسازی صحبت میکنیم با یک مجموعه از انواع تولیدات متنوع و مختلف سروکار داریم که هرکدام ممکن است در دوره کرونا سرنوشت متفاوتی پیداکردهباشند، اما درمجموع کرونا برای کارتونیها خیلی خرابی به بار نیاوردهاست.
درباره چه نوع تولیداتی حرف میزنیم؟
قرار نیست توضیحات مفصلی درباره انواع پویانمایی و تکنیکهای انیمیشنسازی بخوانید. داریم درباره انیمیشنسازی بهعنوان یک صنعت حرف میزنیم و سبکهای مختلف فعالیت در این صنعت که در کشور ما متداول است. چرا؟ چون هرکدام از سبکها، مواجهه خاص خودشان را با کرونا داشتهاند.
استودیوها:در ایران تعداد زیادی استودیوی انیمیشنسازی داریم که تعدادی هنرمند با تخصصهای مختلف، اما مرتبط با تولید پویانمایی از نویسنده گرفته تا انیماتور گرد هم میآیند و یک اثر پویانمایی تولید میکنند.
شرکتهای انیمیشنسازی: در شرکتهای انیمیشنسازی علاوه بر یک یا چند استودیوی تولید، بخشهای دیگری هم فعال است، ازجمله استودیوهای تولید موسیقی و بخشهای توزیع و عرضه فیلم پویانمایی. شرکتها و استودیوهای انیمیشنسازی آثارشان را به شیوههای مختلفی تولید میکنند، ممکن است برخی از آنها به ساخت آثار آموزشی یا تجاری متمرکز شوند که معمولاً فعالیت و حیاتشان مبتنی بر سفارش است. برخی دیگر انیمیشنهای مستقل تولید میکنند که اگر تولیدشان سینمایی باشد، درآمدشان از گیشه و فروش لوازم جانبی تأمین میشود و اگر مناسب فضای مجازی باشد از حامیان مالی کسب درآمد میکنند.
چرا زور کرونا به پویانمایی نرسید؟
ساختار تولید پویانمایی چه مبتنی بر سفارش باشد چه مستقل، از آسیبهای پاندمی کرونا در امان نخواهد ماند و اگر تا امروز انیمیشنسازان لطمه زیادی نخوردهاند به این سبب است که تولید پویانمایی به روشهای مختلفی صورت میگیرد و نیز فرآیند تولید آن، طولانی است. بهعبارتدیگر اگر زور کرونا چند وقت دیگر هم به دانش بشر بچربد و واکسن یا درمان قطعی برای آن پیدا نشود، انیمیشنسازان هم از این بلای میکروسکوپی در امان نخواهند ماند.
استودیوها یا شرکتهایی که آثار سفارشی تولید میکنند، در معرض خطر کاهش سفارش قرار دارند و تولیدکنندگان آثار سینمایی گرفتار مشکلات نمایش و اکران عمومی خواهند شد؛ فقط تولیدکنندگان آثاری مثل «دیرین دیرین» هستند که میتوانند همیشه به تاج کرونا بخندند و به کار خودشان ادامه بدهند.
یک جرعه اینترنت قویتر
پرتعدادترین بخش صنعت پویانمایی در ایران، استودیوهای انیمیشنسازی هستند که به سفارش مراکز فرهنگی و تجاری انیمیشن میسازند. البته برخی از آنها که اسمورسمی به هم زدهباشند، میتوانند از تلویزیون هم سفارش بگیرند و برخی دیگر که در حال برداشتن گامهای اول هستند یا مثلا برخی استودیوهای انیمیشنسازی در شهرستانها ممکن است دست یاری به شرکتهای بزرگتر انیمیشنسازی بدهند و بخشی از تولیدشان را به عهده بگیرند. این بخش از صنعت انیمیشنسازی ایران با شیوع ویروس کرونا با مشکل خیلی جدی و عجیبی روبهرو نشدهاست. استودیو گنبد کبود که توسط برادران نکویی تأسیسشده و سابقه همکاری با تلویزیون و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را دارد در دوره شیوع کرونا، به قوت قبل و البته با حفظ پروتکلهای بهداشتی به کارش ادامه دادهاست.
بابک نکویی دراینباره میگوید: مهمترین نیاز استودیوهای انیمیشنسازی دسترسی به اینترنت پرقدرت و ارزان است. از یکسو زیرساختهای اینترنتی کشورمان چه برای آموزش پویانمایی، چه برای دورکاری بسیار ضعیف است و از سوی دیگر دادههای انیمیشنی حجم بالایی دارند. این کارگردان پویانمایی، همچنین توضیح میدهد برای دورکاری نیازمند قراردادهای عدم افشای اطلاعات هستند و نیز ایجاد شبکههایی برای دسترسی به سرور اصلی تا هنرمندان و کارکنان استودیو به دادهها دسترسی داشتهباشند. گویا برای این مورد نرمافزارهایی وجود دارد که تهیه آنها برای استودیوهای ایرانی اصلا ارزان نیست.
نکویی به این مورد هم اشاره میکند که در عصر ارتباطات دیجیتال، همکاری روی بستر اینترنت یکی از ضروریات صنعت پویانمایی است و حتی اگر کرونایی هم در کار نباشد، توسعه زیرساختهای دیجیتال به اهمیت خودش باقی است. به اعتقاد این انیمیشنساز، در حال حاضر فقط کمی حمایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات برای ارائه اینترنت پرقدرت، میتواند به حال استودیوهای انیمیشنسازی و صنعت پویانمایی کشور بسیار مفید باشد.
فرصت اکران
گروه هنر پویا با تولید سه اثر سینمایی و فعالیت مستمر از زمان تاسیس تا امروز، حالا دیگر باسابقهترین شرکت تولید انیمیشن سینمایی در ایران محسوب میشود. این گروه در همین ماههای اخیر و در روزگار جولان کرونا توانسته انیمیشن «بچهزرنگ» را به مرحله پساتولید برساند. حامد جعفری، موسس این شرکت انیمیشنسازی معتقد است در شرایط فعلی مهمترین مساله انیمیشنسازان دسترسی به اینترنت قوی برای فراهمکردن بستر دورکاری است و در ادامه، ابهام در دورنمای اکران مشکلاتی برای شرکتهایی مانند هنرپویا ایجاد میکند. این تهیهکننده درباره تاثیر کرونا بر فعالیت استودیوهای تولید میگوید: در ماههای اخیر تولید انیمیشن ادامه داشته و چهبسا استودیوها با مشکلات جدی هم مواجه نشدهباشند، اما از آنجا که این استودیوها بر اساس سفارش، دست به تولید میزنند ممکن است به دلیل شیوع ویروس کرونا، سفارشهای کمتری دریافت کنند، چراکه بخش دولتی درگیر کمبود بودجه است و بخش خصوصی اگر با مساله مالی هم دست به گریبان نباشد احتمالا در این شرایط برای سفارش جدید، محتاطانه عمل خواهد کرد.
جعفری با تاکید بر توضیحات نکویی درباره اهمیت فراهمکردن بسترهای فعالیت دیجیتال، به مهمترین مشکلی که انیمیشنهای سینمایی با آن مواجه هستند، اشاره میکند. او در اینباره میگوید: در یک شرکت انیمیشنی، فرآیند تولید انیمیشن با عرضه، کامل میشود. بسترهای موجود برای عرضه، انیمیشن تلویزیون، دیویدی و تلویزیونهای اینترنتی و البته سینما است که متاسفانه در مورد آخر دورنمای روشنی وجود ندارد. شاید تولید انیمیشن در دوره کرونا با مشکلات خیلی جدی روبهرو نشدهباشد، اما عرضه یک اثر سینمایی با توجه به تعطیلی سینماها حتما مشکلاتی در برنامهریزی اکران و بازگشت سرمایه ایجاد خواهد کرد بهخصوص از این بابت که مخاطب اصلی فیلمهای سینمایی انیمیشن، کودکان و نوجوانان هستند و والدین اگر خودشان هم با رعایت پروتکلها به سینما بروند، ترجیح میدهند فرزندانشان را در معرض خطر ابتلا به این ویروس قرار ندهند.
تهدیدی که فرصت شد
از قدیمیترین استودیوهای انیمیشنسازی در ایران، حور است که نسل اول انیمیشنهای سهبعدی مانند سیاساکتی را تولید کردهاست. این موسسه نه انیمیشن سینمایی تولید میکند و نه انیمیشن تبلیغاتی که شیوع ویروس کرونا بر عملکردش تاثیر جدی گذاشتهباشد. موسسه حور با تلویزیون همکاری دارد و در طول سالهای فعالیتش در برنامهریزی و زمانبندی برای تولید با حجم بالا و مناسب برای تلویزیون مجرب شدهاست. رضا تقدسی، مدیر موسسه حور درباره تاثیر ویروس کرونا بر فعالیت این موسسه میگوید: روزهای اول دچار گیجی و سردرگمی بودیم و فرآیند تولید برای مدت کوتاهی متوقف شد، اما کمی بعد شرایط و بستر لازم برای همکاری امن را فراهم کردیم.
به اعتقاد این تهیهکننده انیمیشن، مهمترین و اصلیترین حامی انیمیشن حرفهای در ایران تلویزیون است و مشکلات انیمیشنسازی در دوره کرونا همان مشکلاتی است که همیشه وجود داشته. تقدسی در اینباره میگوید: نبود پهنای باند مناسب برای تبادل دادهها بین سفارشدهنده با استودیوهای تولید در تهران و شهرستانها و نیز نبود کپیرایت که باعث شده «ویاودی»ها از سفارش انیمیشن به تولیدکنندگان ایرانی بینیاز شوند و با هزینه محدود انیمیشنهای خارجی را دوبله کنند، اصلیترین چالشهای تولید انیمیشن در ایران به حساب میآیند.
از نگاه تقدسی، شیوع کرونا نهتنها مشکل حادی برای تولید انیمیشن در موسساتی مانند حور ایجاد نکرده بلکه در مواردی به فرصت بدل شده و برای دورکاری و سفارش تولید به بیرون الزام ایجاد کردهاست.
این تهیهکننده انیمیشن میگوید: شیوع کرونا تهدیدی است که میتواند به فرصت بدل شود. برنامه برونسپاری تولید یا دورکاری سالهاست که مورد بحث قرار دارد و از اهمیت و ضرورتش صحبت میشود، اما شیوع این ویروس باعث شده اقدامات عملی در اینباره آغاز شود و چند سال زودتر وارد این پروسه شویم.
توسعه در دوران کرونا
اگرچه انیمیشنسازان به اندازه تولیدکنندگان سایر آثار هنری با کرونا مشکل پیدا نکردهاند، ولی شنیدن خبر توسعه در دوران کرونا هم دور از انتظار به نظر میرسد. نسانیمیشن یا همان استودیوی تولیدکننده مجموعه دیریندیرین در دوره شیوع کرونا توسعه داشته، نیروهای بیشتری جذب کرده و انیمیشنهای بیشتری ارائه دادهاست.
محمدابوالحسنی، تهیهکننده انیمیشن دیریندیرین این خبر خوش را به جامجم داده و توضیح میدهد: شیوع ویروس کرونا مردم را به سمت فضای مجازی سوق داد و در نتیجه با مخاطبانی مواجه شدیم که به محتوای بیشتری نیاز داشتند. در نتیجه در دوران کرونا نهتنها به مشکل خاصی برنخوردیم و تعدیل نیرو نداشتیم بلکه کارمان را توسعه دادیم.
دیریندیرین عنوان مجموعه انیمیشنهای ۲۰ دقیقهای است که با محتوای طنز، سرگرمی و آموزشی در «ویاودی» ها، شبکه نمایشخانگی و شبکههای اجتماعی عرضه میشود. در دوره کرونا، این انیمیشن بهصورت سریال مختص فضای مجازی تولید شده و مورد استقبال مخاطبان هم قرار گرفتهاست، اما ابوالحسنی میگوید: گسترش ویروس کرونا نهفقط افراد را برای سرگرمی به سمت فضای مجازی سوق داده بلکه فضای جایگزینی بوده برای کسبوکارها و نیز یک بستر مهم برای آموزش. با شیوع این ویروس خیلی سریعتر از آنچه پیشبینی میشد به سمت آموزشهای آنلاین سوق پیدا کردهایم و همه اینها به معنی ایجاد فرصت برای تولیدات انیمیشنی بیشتر در فضای مجازی است. سازندگان انیمیشنهای دیریندیرین طبق آنچه ابوالحسنی به آن اشاره کرده، در مدت شیوع ویروس کرونا، بیش از ۲۰۰۰ قسمت انیمیشن آموزشی برای کودکان و نوجوانان تولید کردهاند و البته برنامههای دیگری هم دارند که در آینده خبرش به ما خواهد رسید.
انتهای پیام/