آخرین نسخه سینمایی جوکر، بهره‌برداری از وجهه اعتراض‌های اجتماعی در آمریکا را بر سر دوراهی قرار داده است
هیچ فیلمی به اندازه جوکر ۲۰۱۹ مخاطبانش را سر دوراهی و تناقض قرار نداده است. تا پیش از آخرین ورژن جوکر، این شخصیت که محبوب‌ترین ضدقهرمان در سری کمیک‌استریپ‌ها، فیلم‌ها و انیمیشن‌های بتمن بود، همیشه در مقابل خیر ظاهر و طرفدار شر محسوب می‌شد.
به گزارش «سدید»؛ وقتی فیلم «جوکر» تاد فیلیپس در آگوست ۲۰۱۹ برای اولین‌بار در ایالات‌متحده اکران شد، رسانه‌های آمریکایی‌مواضع‌متفاوتی گرفتند. واشنگتن‌پست نوشت که «مردم می‌پرسند آیا این فیلم دارد یک قاتل را سمپاتیک جلوه می‌دهد یا واقعا آینه‌ای رو به جامعه ما گرفته است؟ آیا این بازنمایی توسط آدم‌های بیمار، برای توجیه خشونت‌شان مورد بهره‌برداری قرار نخواهد گرفت؟» این درحالی بود که CNN در یک گزارش خبری از اعزام نیرو‌های پلیس فدرال لس‌آنجلس برای کنترل خشونت احتمالی در سطح شهر خبر می‌داد و از قول منتقد سینمایی این شبکه، ابراز نگرانی می‌کرد که اگرچه فیلم، کنش شخصیت جوکر را تایید نمی‌کند، اما قابل کتمان نیست که آخرین نسخه جوکر، این کاراکتر را از یک ضدقهرمان به یک قهرمان تبدیل می‌کند و اصلا خود واکین فوئنیکس، بازیگر نقش جوکر هم می‌گوید این فیلم اصلا قصد دارد مخاطب را تحریک کند!
هیچ فیلمی به اندازه جوکر ۲۰۱۹ مخاطبانش را سر دوراهی و تناقض قرار نداده است. تا پیش از آخرین ورژن جوکر، این شخصیت که محبوب‌ترین ضدقهرمان در سری کمیک‌استریپ‌ها، فیلم‌ها و انیمیشن‌های بتمن بود، همیشه در مقابل خیر ظاهر و طرفدار شر محسوب می‌شد. حتی وقتی فیلم پرطرفدار و بسیار دیده‌شده «بتمن برمی‌خیزد» به کارگردانی کریستوفر نولان، اگرچه یکی از بهترین و اثرگذارترین جوکر‌های تاریخ سینما را با بازی هیث لجر عرضه کرد، باز هم کسی منکر شرور‌بودن این شخصیت نشد و همه مخاطبان درست مثل مردم گاتهام، برداشت‌شان این بود که با یک ضدقهرمان طرف هستند و اگر کسی از نقاب یا لباس جوکر استفاده می‌کرد، از سوی افکار عمومی به‌عنوان فردی شرور و آنارشیست تحلیل و پذیرفته می‌شد.
آیا جوکر الهام‌بخش تظاهرات است؟
اما «جوکر» ِ. تاد فیلیپس، در این برداشت عمومی، چرخشی عجیب و تاثر‌انگیز و الهام‌بخش ایجاد کرد. این داستان، در فضایی به مراتب واقعی‌تر از سایر نسخه‌های بتمن، و نزدیک‌تر از همه به جامعه واقعی آمریکا می‌گذشت و وضعیت پرفشار و تبعیض‌آمیزی که شخصیت «آرتور فِلِک» را به «جوکر شدن» می‌کشاند برای خیلی از شهروندان آمریکایی، ملموس بود و آن‌ها را در موضع «من هم این را تجربه کرده‌ام» قرار می‌داد. با تمام این‌ها، او یک روانی برخاسته از طبقه محروم و زیسته در خانواده‌ای پرتنش محسوب می‌شد و از این جهت قادر نبود بخش بزرگی از طبقه متوسط آمریکا را با خود همراه کند.
شاید بیش از اینکه بپرسیم این جوکر در کدام اعتراض‌های مردمی، الهام‌بخش بوده است باید می‌پرسیدیم که این شخصیت برای کدام دسته از مخاطبان و کدام خرده‌فرهنگ‌ها و کدام طبقه اجتماعی، سمپاتیک‌تر از سایرین جلوه می‌کند. جوکر از یک آنتاگونیست (ضدقهرمان) به یک پروتاگونیست (قهرمان) تبدیل می‌شود، اما این همدلی با یک قهرمان جذاب ظاهرا باعث نمی‌شود که خاستگاه او، چه آن مقدار که در فرهنگ آمریکایی از طریق ۷۰ سال داستان‌های بتمن جاافتاده و چه همین مقدار که در نسخه ۲۰۱۹ از او به‌عنوان فردی ناهنجار بازنموده می‌شود، برای مخاطب قابل چشم‌پوشی نیست.
هیچ فیلمی به اندازه جوکر ۲۰۱۹ مخاطبانش را سر دوراهی و تناقض قرار نداده است. تا پیش از آخرین ورژن جوکر، این شخصیت که محبوب‌ترین ضدقهرمان در سری کمیک‌استریپ‌ها، فیلم‌ها و انیمیشن‌های بتمن بود، همیشه در مقابل خیر ظاهر و طرفدار شر محسوب می‌شد. حتی وقتی فیلم پرطرفدار و بسیار دیده‌شده «بتمن برمی‌خیزد» به کارگردانی کریستوفر نولان، اگرچه یکی از بهترین و اثرگذارترین جوکر‌های تاریخ سینما را با بازی هیث لجر عرضه کرد، باز هم کسی منکر شرور‌بودن این شخصیت نشد و همه مخاطبان درست مثل مردم گاتهام، برداشت‌شان این بود که با یک ضدقهرمان طرف هستند و اگر کسی از نقاب یا لباس جوکر استفاده می‌کرد، از سوی افکار عمومی به‌عنوان فردی شرور و آنارشیست تحلیل و پذیرفته می‌شد.
آیا جوکر الهام‌بخش تظاهرات است؟
اما «جوکر» ِ. تاد فیلیپس، در این برداشت عمومی، چرخشی عجیب و تاثر‌انگیز و الهام‌بخش ایجاد کرد. این داستان، در فضایی به مراتب واقعی‌تر از سایر نسخه‌های بتمن، و نزدیک‌تر از همه به جامعه واقعی آمریکا می‌گذشت و وضعیت پرفشار و تبعیض‌آمیزی که شخصیت «آرتور فِلِک» را به «جوکر شدن» می‌کشاند برای خیلی از شهروندان آمریکایی، ملموس بود و آن‌ها را در موضع «من هم این را تجربه کرده‌ام» قرار می‌داد. با تمام این‌ها، او یک روانی برخاسته از طبقه محروم و زیسته در خانواده‌ای پرتنش محسوب می‌شد و از این جهت قادر نبود بخش بزرگی از طبقه متوسط آمریکا را با خود همراه کند.
شاید بیش از اینکه بپرسیم این جوکر در کدام اعتراض‌های مردمی، الهام‌بخش بوده است باید می‌پرسیدیم که این شخصیت برای کدام دسته از مخاطبان و کدام خرده‌فرهنگ‌ها و کدام طبقه اجتماعی، سمپاتیک‌تر از سایرین جلوه می‌کند. جوکر از یک آنتاگونیست (ضدقهرمان) به یک پروتاگونیست (قهرمان) تبدیل می‌شود، اما این همدلی با یک قهرمان جذاب ظاهرا باعث نمی‌شود که خاستگاه او، چه آن مقدار که در فرهنگ آمریکایی از طریق ۷۰ سال داستان‌های بتمن جاافتاده و چه همین مقدار که در نسخه ۲۰۱۹ از او به‌عنوان فردی ناهنجار بازنموده می‌شود، برای مخاطب قابل چشم‌پوشی نیست.
جوکر برای کدام خرده‌فرهنگ آمریکایی الهام‌بخش است؟
درست به همین دلیل است که مخاطب در مواجهه با او، بر سر دوراهی قرار می‌گیرد و دچار تناقض می‌شود. خصوصا مخاطب آمریکایی هرچند می‌تواند او را به خاطر اینکه صدای تبعیض‌های اجتماعی و اقتصادی است و وجوه ابرقهرمانی دارد، دوست داشته باشد، اما عقبه جوکر به همان میزان، او را از کنش مشابه او باز می‌دارد.
این پارادوکس، البته تنها جامعه ایالات متحده را درگیر نکرده بلکه برای شبکه‌های خبری آمریکا هم فرصتی برای پروپاگاندا فراهم کرده است. شبکه CNN که تا پیش از این تلاش می‌کرد استفاده از المان‌های کاراکتر جوکر را در تظاهرات کشور‌های دیگر نظیر ژاپن به موضوعات دیگری احاله دهد، حالا در قبال چند مورد حضور جوکرپوشان در میانه تظاهرات برای جورج فلوید سکوت کرده است. این شبکه در اکتبر ۲۰۱۹ از افرادی که با لباس و نقاب جوکر در تظاهرات هنگ‌کنگ حضور یافته بودند، با عنوان «هواداران دموکراسی» در «تظاهرات ضد‌دولتی» یاد کرده بود.
اما پنج روز پیش در جریان تظاهرات علیه پلیس قاتل جورج فلوید، وقتی سروکله فردی با نقاب جوکر در شیکاگو پیدا شد و یک ماشین پلیس را آتش زد، فاکس‌نیوز او را به‌عنوان یک آنارشیست معرفی و خبر دستگیری او را به سرعت منتشر کرد. این شبکه یادآور شد برای این جوان ۳۱ ساله به نام «تیموتی او. دانل» پنج تا ۲۰ سال زندان بریده خواهد شد. این یاد‌آوری از سوی قدرتمندترین رسانه راست نزدیک به پنتاگون را باید به حساب هشداری جدی و خشن نسبت به عاقبت رفتار‌های آنارشیستی حتی در لباس عدالت‌خواهانه‌تری، چون «جوکر» ِ. ۲۰۱۹ در آمریکا گذاشت.
چرا پروپاگاندای دولتی آمریکا، جوکرپوشی را مصادره به مطلوب می‌کند؟
بدین‌ترتیب جوکرپوشی در تظاهرات سایر کشور‌ها می‌تواند از سوی رسانه‌های آمریکایی به دموکراسی‌خواهی، قیام علیه تبعیض و ظلم و تلاش عمومی برای عبور از تمامیت‌خواهی دیکتاتور‌ها تعبیر شود، اما در داخل مرز‌های آمریکا، دولت و جریان نزدیک به هرج و مرج را برنمی‌تابند و وجه ناهنجار و ضداجتماعی جوکر را پررنگ می‌کنند و البته این وجه طبیعتا در فرهنگ آمریکا قابلیت هضم و جذب بیشتری هم دارد. درست به همین دلیل است که جنبش «آنتیفا» که در سال‌های آخر ریاست‌جمهوری ترامپ، اوج گرفته به‌عنوان یک جنبش آنارشیستی، دفع و طرد می‌شود. این نام که مخفف «آنتی‌فاشیست اکتیون» است، ریشه‌اش در جنبش ضدفاشیستی دهه ۲۰ و ۳۰ میلادی در آلمان علیه نازی‌ها باز‌می‌گردد که آنارشیست‌ها و کمونیست‌ها در آن میدان‌داری می‌کردند. جنبش آنتیفا هم طی این سال‌ها تلاش کرده تا با اقدامات تخریبگرانه، نافرمانی مدنی، به هم زدن جلسات سخنرانی راست‌های افراطی، طرفداران دولت، نژادپرستان و فاشیست‌ها، حرکت خود را جلو ببرند. اعضای این جنبش، سیاه می‌پوشند و در تظاهرات برای جورج فلوید هم مشارکت بالایی داشتند. ترامپ در یکی از توییت‌های اخیر خود این جنبش را مسوول شعله‌ور‌شدن آتش اعتراض‌های اخیر دانسته و نوشته بود: «ایالات متحده آمریکا، «آنتیفا» را در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار خواهد داد.»
پروپاگاندای دولتی آمریکا و شخص ترامپ قصد دارند وجوه ضدنژادپرستانه و عدالت‌خواهانه اعتراض‌های گسترده روز‌های اخیر را به رفتار‌های آنارشیستی تقلیل داده و آن‌ها را به نفع سرپوش گذاشتن بر علت‌ها و تبعیض‌های گسترده در جامعه آمریکا، مصادره کند. تنها از این راه است که برخورد سخت و خشونت‌آمیز با معترضان در افکار عمومی توجه‌پذیر خواهد بود. از همین رو است که شمایل جوکر برای قاطبه آمریکایی‌ها، شمایلی مطلوب برای نمایش اعتراض نیست، مگر آن‌ها که روش هرج‌ومرج طلبانه را برای نمایش این اعتراض انتخاب کرده و
قابل دفاع می‌دانند.
/انتهای پیام/
منبع: صبح نو
ارسال نظر
