سرویس فرهنگ و هنر «سدید» - عباد محمدی: فیلم رستاخیز در روزهای گذشته بازهم به صدر اخبار بازگشت آخرین ساخته احمدرضا درویش به دلایل مختلف ازجمله نمایش تصویر حضرت عباس (ع)، مخالفت مراجع تقلید از طرح برخی موضوعات تحریفی و بهطور کل بسط موضوعاتی که روایت تاریخی متقنی نداشت، رنگ پرده ندید و پس از یک اکران کوتاه توقیف شد این فیلم این بار به دلیل انتشار آن در اینترنت خبرساز شد و دوباره کارگردان فیلم در قامت معترض مطالبه حق کرده و تماشای فیلم را حرام دانست.
البته این برخوردها دور از انتظار هم نبود زیرا علیرغم انتقادات احمدرضا درویش کارگردان فیلم به دولت تدبیر و امید، فیلم رستاخیز باوجود مشکلات مبنایی از همان اول پوئن های متعددی را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گرفت دریافت 8 جایزه از جشنواره فجر و اکران عمومی فیلم علیرغم اینکه به گفته علی جنتی وزیر ارشاد وقت صحبت سازندگان فیلم مبنی بر اینکه نظریه تمام مراجع را کسب کردهاند، غیرواقعی بوده ـ ازجمله آنهاست.
حسین نوشآبادی سخنگوی وقت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز استفاده از هاله نور را تنها راهحل مشکل نمایش فیلم رستاخیز عنوان کرد و کارگردان آن را نپذیرفت درحالیکه عدم نمایش چهره حضرت عباس (ع) مسبوق به سابقه و در مختارنامه هم با مخالفت همراه بود اما حاشیههایی را به دنبال نداشت و عوامل سازنده آن تنها پرداختن به اصل موضوع عاشورا و تبین قیام مختار را در دستور کار خود داشتند.
مسئله قابلتوجه دیگر این است که وزیر ارشاد وقت در جمع رسانهها عنوان کرد، فیلم رستاخیز هیچ مشکل محتوایی ندارد و دلیل عدم اکران آنهم به مخالفت کارگردان با هاله نور است درصورتیکه بهزعم کارشناسان دینی و تاریخی که در ادامه بهتفصیل بیان میشود، تحریف در مسائل مرتبط با واقعه عاشورا ازجمله مشکلات فیلم رستاخیز است.
حواشی فیلم رستاخیز با اکران نسخه کامل و بدون سانسور آن در برخی از کشورهای عربی در محافل فرهنگی و هنری همچنان ادامه داشت تا اینکه نیمههای سال 96 عوامل این فیلم از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شکایت کرده و بابت ضرر و زیان مادی و معنوی، مبلغ 13 میلیارد تومان دریافت کردند درصورتیکه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پس از نمایش فیلم، سازندگان فیلم را دعوت به مصالحه کرد اما این بار نیز آنها این پیشنهاد را رد کرده و خواستههای قبلیشان را تکرار کردند.
اما در این میان انفعال و مماشات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در خصوص حواشی فیلم رستاخیز تأملبرانگیز است زیرا این بار تصمیم گرفتهاند که نسخه اصلاحشده فیلم را در شبکه نمایش خانگی منتشر کنند اما از این مسئله غافل هستند که واقعه عاشورا که نقش قابلتوجهی در فرهنگ شیعی دارد در این فیلم تحریفشده است و برخی از سکانسها هیچ انطباقی با تاریخ ندارد لذا اکران عمومی آن تبعات زیاد و غیرقابل جبرانی خواهد شد و بعضاً دستاویز کسانی قرار میگیرد که در پی سوءاستفاده از این شایعات هستند و از سوی دیگر باب این حرکت ضد فرهنگی را بازکرده و فرصت مناسبی را در اختیار فیلمسازان غیرمتعهد میگذارد تا برداشتهای شخصی خود را با صرف هزینههای کلان به بیتالمال تحمیل کرده و ذهن جوانان و نوجوانان را مشغول محتوای غیرواقعی میکند.
*خلاصه رستاخیز
در خلاصه داستان فیلم رستاخیز آمده است: «پس از مرگ معاویه، یزید بهعنوان خلیفهی مسلمین بر خلافت تکیه میزند و به والیِ مدینه نامه مینویسد که از حسین (ع) بیعت بگیرد. بکیر ابنِ حُر که بهعنوان پیکِ ویژهی دربارِ دمشق انتخابشده است مأمور رساندنِ نامه یزید به مدینه میشود. او که جوانی پُرشور و در جستجوی حقیقت است، در مدینه درمییابد که حاملِ نامه ایست که در آن به قتلِ حسین (ع) فرمان دادهشده است. بکیر در مکه با افکار و اندیشههای امام حسین (ع) آشنا میشود. مردم کوفه با ارسالِ نامههایی بیشمار، حسین (ع) را به کوفه دعوت کردهاند تا در قیام علیه یزید، آنها را یاری کنند.
حر اِبن یزید ریاحی، به همراهِ بکیر و دو هزار سوار از سوی عبیداله، مأمور میشوند به سمتِ کاروان حسین (ع) که به سمتِ کوفه درحرکت هستند بروند. کاروان امام حسین (ع) در شماری اندک، در کربلا به محاصره هزاران نفر از سپاهیانِ دستگاهِ خلافت درمیآیند. در روز عاشورا، نورِ حقیقت بر چشمانِ بکیر میتابد.»
*نقد محتوایی
در نقد محتوایی این میتوان گفت که کارگردان رستاخیر در همان ابتدا فیلم را با حاشیه آغاز کرده است. در مقدمه فیلم آمده: "معاویه برخلاف پیامبر و خلفا برای خود جانشین تعیین کرد"، این جمله به معنای ردیه برعلیه واقعه غدیرخم و انتخاب امیرالمؤمنین علیهالسلام توسط رسولالله صلیالله علیه و آله و سلم است. در ادامه این مقدمه آمده "معاویه به آرای مردم تمکین نکرد و فرزندش را به خلافت برگزید"، آیا بهراستی رأیگیری انجامشده بود؟ که خود این محل اختلاف زیاد است و این سؤال پیش میآید که این عدم تمکین که کارگردان آن را مطرح میکند در پی تقلب خودساخته چه کسی پدید آمده است؟
البته حاشیهسازیهای فیلم رستاخیز به مقدمه فیلم خلاصه نمیشود و رستاخیز پا را فراتر از متن میگذارد. درحالیکه بر اساس روایات و مشاهدات عینی، زمین کربلا بیابانی و خشک است که علاوه بر تاریخ و مقاتل، روایات متعددی نیز در معرفی آن از ناحیه معصومین واردشده است، اما متأسفانه در این فیلم کربلا دامنهی کوه و کوهستان است!
در همین راستا علیرضا پاشایی منتقد و تحلیلگر فیلم و سینما به خبرنگار «سدید» گفت: رستاخیز نکات بسیار مهـم مبنی بر تحریف تاریخ شیعی و تحقیر اسطورههای تشیع دارد. بهطور نمونه در تمامی روایات متقن، تواریخ و مقاتل نحوه شهادت حضرت علیاکبر علیهالسلام (اربـا اربـا) قیدشده است درحالیکه فیلم رستاخیز با تحریف تاریخ، این حضرت براثر یک زخم در صورت به شهادت میرسند.وی ادامه داد: در بخش دیگر رستاخیز خون گلوی مبارک حضرت علیاصغر علیهالسلام در این فیلم پس از پاشیدن به آسمان توسط امام معصوم به زمین برمیگردد و به سم اسبان برخورد میکند که این مورد نیز برخلاف روایات شیعی است.پاشایی تصریح کرد: حوادث عاشورا در فیلم رستاخیز با روایات اهلبیت علیهمالسلام، تاریخ و مقاتل انطباق ندارد و میتوان گفت که این عاشورا زاییده توهمات کارگردان فیلم است. توجه کنید که در این فیلم عبدالله ابن عمر فرزند خلیفهی دوم در صف یاران امام حسین علیهالسلام قرار دارد؛ آیا این تحریف آشکار نیست.این منتقد گفت: کارگردان در این فیلم برای نمایش یک واقعه قدسی و بسیار ظریف و شکننده اولویت را به زن داده است و در این فیلم شاهد آن هستیم که کارگردان باکمال گستاخی و وقاحت، نادیده انگاشتن روایات معصومین علیهمالسلام و مقاتل موجود، وجوه زنانهی زنان را فضای غالب کرده است و بر همین اساس بکیر در این فیلم بیش از ساحت مقدس اباعبدالله الحسین علیهالسلام، تحت تأثیر زنگوله اهدایی یزید و چشمان دختری که عاشقش شده، قرارگرفته است.وی افزود: عشوه و نظربازیِ دختر سلیمان بن صرد خزاعی (رهبر قیام توابین) نسبت به عبدالله ابن حـر در طول فیلم نیز بسیار زننده است و عشق زمینیِ بکیر به دختر زهیر ابن قین و تبدیل این عشق به خط تعلیق فیلم بهراستی شرمآور است.پاشایی در پایان اظهارات با اشاره به اینکه کارگردان در بخشی از قسمت فیلم از تاریخ عبور کرده است گفت: در فیلم رستاخیز به خیانت خواصی مانند شریح قاضی هیچگونه اشارهای نکرده است و یا اینکه در حضرت رقیه سلامالله علیها در فیلم وجود ندارند.
*اصرار بر نمایش معصومین
یکی از مهمترین مشکلات این فیلم، اصرار بر نمایش چهرهی حضرت بابالحوائج علیهالسلام، حضرت علیاکبر علیهالسلام، حضرت قاسم ابن الحسن علیهالسلام و حضرت علیاصغر علیهالسلام بدون هیچگونه توجهی به اثرات وضعی بسیار مخربِ این امر و نادیده انگاشتن مخالف صریح علماء و مراجع عظام تقلید، متدینین و محبین اهلبیت علیهمالسلام است.
این حاشیهسازیهای رستاخیز تاجایی پیش میرود که یک خواننده با چهره آرایشکرده که درکارنامه خود انتشار آثار غیرمجاز و همچنین همکاری با هنرمندان ممنوع الفعالیت حامی فتنه ۸۸ را دارد در نقش مقدسترین و محبوبترین فرزند امام معصوم، یعنی ساقی العطاشا حضرت عباس ابن علی علیهالسلام حاضر میشود.
درکنار این موارد، آنچه که رستاخیز را به فیلمهای زرد گیشهای تبدیل کرده است، اصرار بر نمایشِ کنیزکانِ فاسد، فساد اخلاقی و میگساری درباریان عرب و موارد مشابه بهصورت خاص است.
با مدنظر قرار دادن مشکلات ساختاریِ سناریو که آکنده از اغلاط و تحریفات روشن تاریخی، استخفاف مقام قدسی حضرت اباعبدالله الحسین علیهالسلام، حضرت ابوالفضل العباس علیهالسلام و...، فضای غالب عشقهای زمینی، نادیده انگاشتن هشدار متدینین، عبورِ لاقیدانه از نظرات و فتاوای مراجع عظام تقلید و موارد مشابه، بحرانِ ناشی از پخش خانگی این فیلم از ابعاد بسیار گستردهای برخوردار خواهد شد که در مقطع حساسِ فعلی، پذیرش این ریسک هرگز مقرون به صلاح و صرفه نخواهد بود.
بهادر زمانی، خواننده اي با مختصات قابل تامل که در فیلم رستاخیز نقش حضرت ابوالفضل علیه السلام را دارد
اثری موسیقایی ازبهادر زمانی با حضور سید جواد یحیوی (هنرمند ممنوع الفعالیت به دلیل حضور در فتنه)
*نظرات و فتواهای مراجع عظام تقلید
حضرت آیتاالله العظمی وحید خراسانی در خصوصِ نمایش چهره حضرت ابوالفضل علیه السلام در سریال مختارنامه اعلام کرده بودند: شنیدهام میخواهند قمر بنی هاشم را به نقش هنرپیشهها درآورند. قمر بنی هاشم کسی است که حجت خدا مقابل قبر او میایستد و میگوید: سلام خدا، سلام تمام انبیا، سلام تمام اوصیا، سلام تمام شهدا بر تو یابن امیرالمومنین. قمر بنی هاشم کسی است که ۱۲۴ هزار پیغمبر، هر صبح و شب به او سلام میکنند. حال این شخصیت را میخواهند به نقش هنر پیشهها درآورند...خدا نکند که چنین کاری را انجام دهند، که اگر بکنند، آن وقت هر چه پیش آید و هر چه ما بگوییم، معذوریم".
*آیتاالله العظمی صافی گلپایگانی: "جواب همان است که حضرت آیت االله وحید فرمودهاند".
*آیتاالله مقتدایی: "این بزرگواران قداست بالایی در بین شیعیان و افراد متدین دارند، لذا نباید چهره آنان به صورت شفاف نشان داده شود... آنچه در فیلم رستاخیز رخ داده است کار خوبی نیست و ما باید حرمت اهل بیت (ع) را نگه داریم. اگر خودمان به دست خودمان حرمت اهل بیت (ع) و فرزندانشان را حفظ نکنیم، چه توقعی از تکفیریون و سلفیون خواهیم داشت؟.. من به عوامل فیلم رستاخیز توصیه میکنم که از نمایش چهره فرزندان معصومین (ع) همچون حضرت ابوالفضل العباس (ع) خودداری کنند تا عاقبتشان ختم به خیر گردد".
*آیتالله علوی گرگانی: "شنیده شده که بعضی از مسئولین مجوز پخش و اکران فیلم رستاخیز را صادر کرده اند که این فیلم مشتمل بر بعضی اهانتها و هتک حرمتها و انتسابهای نابجا و بازی بعضی از افراد معلوم الحال در نقش بعضی از بزرگان شهدا کربلا (است و) موجب هتک حرمت و اهانت خواهد بود و لذا قبلا هم نسبت به این فیلم موضع گیری کرده بودیم، ولی توجهی نشد و لذا اکران این فیلم به صلاح نیست و چه بسا توابع خوبی نداشته باشد و لذا این فیلم اکران نشود؛ و السلام علیکم و رحمه الله و برکاته"
*آیت الله مکارم شیرازی: "بسمه تعالی. با نهایت معذرت چنین چیزی مطلقا واقعیت ندارد. همیشه موفق باشید."
*پخش غیر قانونی رستاخیز و مضررات آن
از حدود سالهای ۸۶ بود که بازار قاچاق فیلم در ایران داغ شد. فردای آن روزی که فیلمی اکران میشد شما میتوانستید نسخه سی دی شده آن را بساط دستفروشهای و یا لابهلای دکورهای ویدئوکلوپی پیدا کنید. قاچاقچیان فیلم شگردهای خاص خود را داشتند، اما شگردشان آنقدرها هم پیچیده نبود و عمدتاً آثار در حال اکران را از روی پرده ضبط میکردند.
در مقابل ابزار نظارتی نیز فعالشده و برای خود راهکارهایی را انتخاب کردند که تا حدودی جلو این موضوع گرفته شد، اما ریشهکن نشد. کلاف پدیده قاچاق فیلم جایی پیچیده و گمراهکننده میشود که فیلمها قبل از اکران به بازار پیادهروها و سایتهای ارائه فیلم راه پیدا میکنند. یعنی در حال که کارگردان و تهیهکننده اثر تصور میکنند تنها چند نسخه از فیلمشان در کل دنیا موجود است، با لینک دانلود فیلمشان در سایتها مواجه میشوند. نمونه اخیر آن همین رستاخیز!
پس از اینکه نسخه فیلم «رستاخیز» با دوبله عربی و البته بدون سانسور فیلم رستاخیز در فضای مجازی منتشر شد؛ احمدرضا درویش کارگردان این فیلم بیانیهای منتشر کرده و نوشت: «فیلم رستاخیز باهدف ترویج فرهنگ اهلبیتبیت (ع) در بخش خصوصی ساختهشده و حقالناس است و ...» البته درباره فیلم نسخه قاچاق «رستاخیز» احمدرضا درویش در اینترنت سؤالی اساسی را بیپاسخ گذاشت و اینکه اصولاً این فیلم از توسط چه کسی منتشرشده است که نسخه با کیفیت آن را در اختیار داشته و درست در روز تاسوعاو عاشورای حسینی آن را در فضای اینترنت بازرگذاری کرده است.
ذکر این نکته که عوامل سازنده رستاخیز پس از سالها کشوقوس همچنان منتظر بودند نام اثرشان در لیست اکرانهای سینمایی بیاید نیز خالی از لطف نیست هرچند خبر انتشار فیلمشان در یوتیوب آمد! البته رستاخیز اولین فیلمی نیست که نسخه غیرقانونی آن در فضای اینترنتی و شبکههای اجتماعی منتشر میشود و پیشازاین هم فیلمهای، چون «یک دزدی عاشقانه»، «فروشنده»، «ابد و یک روز»، «گشت ۲» (همزمان با اکران) و «۵۰ کیلو آلبالو» و «عصبانی نیستم» بهطور غیرقانونی به بازار آمدند و رستاخیز دوباره یاد آنها را زنده کرد.
همراه به دلیل آنکه پخش نسخه های غیرقانونی فیلم ها نسخه بدون سانسور آن بوده و یا فیلم هایی بوده است که مدتی پس از اکران توقیف شده است این امر همواره به ضرر فضای عمومی کشور تمام شده و به نظر می رسد در مواقعی انتشار این فیلم ها نه تنها خاطر کارگردان مکدر نمی شود بلکه از دیدن فیلمش نیز خرسند است البته موارد ذکر شده در حد احتمالات است و قصد اینکه رستاخیز را به این اقدام متهم کنیم، نیست.
انتهای پیام/
فقط متعجبم چرا این مطالب در جاهای دیگری منتشر نمیشوند و کارشناسهای شما در برنامه های دیگر حضور پیدا نمیکنند تا ذهن مردم درست و اصلاح بشود.
و عرض تشکر از مدیران فهیم سامانه ی فرهنگ سدید و جناب آقای پاشایی به جهت ارائه ی توضیحات مبسوط و اغنای اذهان مخاطبان در باب فیلم رستاخیز.
محمد بن جریر طبری در جلد هفتم تاریخ طبری، ابن اثیر در جلد پنجم تاریخ کامل، یعقوبی در جلد دوم تاریخ یعقوبی، ابو مخنف در اولین و کامل ترین مَقتل و مورخانی به سان ابن قتیبه ی دینوری و ابن سعد و ...به تفصیل در باب نهضت عاشورا سخن رانده و به شرح این حادثه ی عظیم پرداخته اند...
قدم به قدم از خروج اباعبدالله در رجب سال شصت از مدینه تا ورود و خروج ایشان به مکه و رسیدن به دشت طف در محرم سال شصت و یک، ثبت شده و مشخص است. نه می توان چیزی به آن افزود و نه می توان چیزی از آن کاست. علت اصرار به انحراف جناب درویش از متر تاریخ و سنجه ی مورخین، عجیب است.
پا فشاری جناب درویش بر نمایش سیمای متبرک قمر بنی هاشم، علی رغم حساسیت مردم و هشدار مراجع هم غریب است.