به گزارش فرهنگ سدید؛ سیل اخیر و گسترده ایران در شروع سال جدید از بسیاری از جهات قابل بررسی است. برای ما که اهل رسانه هستیم یکی از جهات آن که قطعاً قابل توجه و مداقه است، همین گستردگی تولید محتوا در رسانه‌هاست. یکی از اتفاقات جالب در سیل امسال این بود که در کمرنگ بودن رسانه‌های رسمی در چند روز اول شروع سیل در گلستان، این شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها بودند که بار خبررسانی در این ماجرا را برعهده گرفتند و رسانه‌های رسمی نیز چند روز بعد از شروع بحران خودشان را به حادثه رساندند.
با این حال غیر از صداوسیما که یکی از مراجع اصلی تولید و انتشار گزارش درباره سیل اخیر بود، شبکه‌های اجتماعی چون اینستاگرام و توییتر و پیام‌رسان‌هایی چون تلگرام در این ماجرا به نقش‌آفرینی پرداخته و تولید محتوای منتشرشده در این فضا به‌شدت مورد توجه قرار گرفت. حضور افراد، مسوولان و خبرنگاران در این ماجرا و ارائه گزارش‌های رسمی باعث نشد این فضاها خالی بماند و خیلی از مؤثران در سیل اخیر از این ابزار برای انتقال پیام‌های خود بهره‌گیری کردند و بعضاً مشاهده شد که رسانه‌های رسمی را حتی به‌دنبال خود کشاندند.
در این گزارش که با استفاده از اطلاعات شرکت دیتاک تهیه شده، سه محور مورد بررسی قرار گرفته است؛ اول اینکه با توجه به وقوع سیل کدام استان‌ها مورد توجه قرار گرفتند. مورد دوم اینکه کانال‌های خبری در حادثه سیل امسال چگونه عملکرد دولت را در کمک‌رسانی و مدیریت بحران مورد توجه قرار دادند و نکته سوم، افکارسنجی از کاربران اینستاگرام درباره عملکرد دولت در بحران سیل است که با توجه به تفاوت رسانه در تلگرام و اینستاگرام محل بحث و تأمل است.
گلستان، شیراز، لرستان و خوزستان در صدر توجه افکار عمومی
سیل ابتدا در استان گلستان واقع شد و تقریباً یک هفته در صدر اخبار بود، بعد از آن سیل غافلگیرکننده شیراز اتفاق افتاد و درنهایت لرستان و خوزستان وارد بحران سیل شدند و طبیعتاً تمام توجهات به سمت این چهار استان معطوف شد.
در بازه زمانی ۲۵اسفند۹۷ تا ۱۹فروردین۹۸ در مجموع ۵۳۳هزار محتوا در سه بستر تلگرام، توییتر و اینستاگرام با کلمات مرتبط به «سیل گلستان»، «سیل شیراز»، «سیل لرستان» و «سیل خوزستان» تولید شده است. در این میان سهم تلگرام از محتوای تولیدشده ۴۰درصد، اینستاگرام ۳۴درصد و توییتر ۲۶درصد بوده است. به نظر می‌رسد تلگرام با توجه به متن‌محوربودن و نیز تولید محتوای متنی توسط رسانه‌های رسمی در صدر قرار گرفته است.
با توجه به تعداد بسیار کم کاربران فارسی‌زبان در توییتر (حدود دو میلیون نفر)، کاربران با تولید ۲۶درصد محتوا، نقش پررنگی در اطلاع‌رسانی این حوادث داشته‌اند. باید توجه کرد بسیاری از شخصیت‌های سیاسی و نیز روزنامه‌نگار و رسانه‌های رسمی در توییتر صاحب صفحه هستند؛ به همین دلیل محتوای تولیدشده در این شبکه فیلترشده مورد توجه و حتی تصمیم‌سازی قرار می‌گیرد. سهم استان گلستان از محتوای تولیدشده، ۳۵درصد، استان فارس ۲۷درصد، استان لرستان ۲۳درصد و استان خوزستان ۱۵درصد بوده است که اختلاف درصدها با توجه به تقدم وقوع سیل در گلستان و تأخر آن در خوزستان منطقی به نظر می‌رسد.
رسانه‌سنجی کانال‌های تلگرام درباره عملکرد دولت در بحران سیل!
یکی از مسائل مورد توجه کاربران در سیل اخیر، نگاه و نقد عملکرد دولت مستقر در بحران سیل بوده است. این را باید در کنار مسائلی چون سفر رییس‌جمهوری به قشم در روزهای ابتدایی سیل گلستان و حضورنیافتن مسوولان بلندپایه در منطقه کنار هم قرار داد. در این میان ۵۴درصد از مطالب کانال‌های تلگرام به طور مستقیم مربوط به نقد عملکرد دولت است. فقط پنج درصد از محتوای تولیدشده در این کانال‌ها به بازتاب وعده‌های دولت به سیل‌زدگان اختصاص یافته است. بیشترین واکنش رسانه‌ها به حضورنیافتن به موقع روحانی در مناطق سیل‌زده بوده است. این ارزیابی نشان می‌دهد بیش از 50درصد کاربران، منتقد عملکرد دولت در مدیریت این بحران بوده‌اند.
اینستاگرام علیه دولتی‌ها
در اینستاگرام که شبکه اجتماعی عکس‌محور است، ظاهراً اوضاع دولت خراب‌تر است و کاربران با صراحت بیشتری به نقد عملکرد دولت پرداخته‌اند. 72درصد کاربران به‌طور مستقیم عملکرد دولت را مورد نقد قرار داده‌اند که افزایش ۱۸درصدی نقد کاربران نسبت به رسانه‌ها (۵۴درصد نقد رسانه‌ها به دولت) می‌تواند بیانگر این مطلب باشد که رسانه‌ها با دولت مهربان‌تر بوده‌اند. برابری درصد تولید محتوا در زمینه وعده‌های دولت به سیل‌زدگان میان کاربران اینستاگرام و رسانه‌ها (۵ درصد) از نکات حائز اهمیت این آمار است.
منبع: روزنامه صبح نو
