عملکرد و راه‌های نفوذ وهابیان در بین اهل سنت/ اعتقاد وهابیت در دشمن ندانستن آمریکا و اسرائیل/ چاپ کتاب‌های متعددی در عربستان با نام مراجع شیعه / نقد امام علی (ع) آزاد، نقد محمد عبدالوهاب هرگز! / وقتی که وهابیت دست به جعل حدیثی از امام رضا می‌زند/ نظر جالب امام خمینی (ره) درباره مزخرفات وهابیان

گروه وحدت فرهنگ سدید- احمد کوثری: اسلام دین منطق و حکمت است و هرگز استفاده از دروغ و تهمت و دشنام و بی­‌منطقی را نمی‌­پسندد، بلکه آن را منع می­‌کند و مانع رشد و کمال و وحدت می­‌داند و هرکس این مسیر را طی کند به ضرر خود و جامعه اسلامی قدم گذاشته است، که متاسفانه برخی افراد و فرقه­‌ها در این راه گام نهاده­‌اند، که مهم‌ترین آن‌ها فرقه وهابیت است که از هر راهی غیر منطقی برای اختلاف و ارائه افکار خود استفاده می­‌کنند. اینان در دین آن‌چنان جمود دارند که هیچ تفکری جز تفکر خود را نمی­‌پسندند، به‌طوری که بنیان‌گذار آنها، ابن عبدالوهاب ( و اتباع­اش) هر مسلمانی غیر خود را کافر خطاب می­‌کرد و دستور می­‌داد تا شهادتین خود را اعاده کند و حتی از افکار و آرا پدرانش[1] اظهار تبری جوید.[2] اینان بزرگترین دشمنی خود را در طول تاریخ با اهل سنت داشته اند، به‌طوری که قریب به اتفاق جنگ ها و قتل و غارت‌های ابن عبدالوهاب در مناطق سنی نشین بوده است.[3] همچنین اولین ردیه ها بر این فرقه از جانب اهل سنت بوده است. و تاسال‌های متمادی هیچ شیعه ای ردیه ای بر این فرقه ننوشته است و این مسئله خود گویای تقابل شدید وهابیون با اهل سنت است.[4]

اما امروزه وهابی ها در صدد نفوذ در بین اهل سنت جهان هستند و سعی دارند تمام برادران سنی را هم‌فکر خود جلوه دهند، گویی که هیچ اختلافی بین آن‌ها نیست و دشمن آنان فقط شیعیان هستند. آن‌ها در این راه با استفاده از درآمدهای عظیم نفتی از ابزارهای فراوانی بهره می­‌جویند که درمقاله حاضر به این راه‌ها و شیوه ها پرداخته می­‌شود.

الف) عملکرد وهابیت برای نفوذ در بین اهل سنت

1-تکفیر مذاهب و عقاید غیر خود

وهابیان با مطرح کردن خود به‌نام پیروان سلف، غیر خودشان را اهل بدعت و خارج از اسلام معرفی می­‌کنند. هرکس در آیین آنان دقت و تامل کند، برایش واضح و روشن می­‌شود که وهابیت مسلمانان را تکفیر کرده[5] و ریختن خون و غارت اموالشان را مباح دانسته­ است، به نحوی که دکتر عصام العماد از قول دکتر یوسف قرضاوی نقل کرده: «در دنیای اسلام کسی اعم از مرده و زنده وجود ندارد مگر اینکه وهابیت کتابی در لعن آن نوشته است چه شیعه باشد چه سنی، چه زیدی و چه…»[6]

محمدبن عبدالوهاب بنیان­‌گذار این فرقه، در رساله کشف الشبهات خود بیش از 24 بار مسلمانان را مشرک خوانده و بالغ بر 25 بار مسلمانان را کافر، بت پرست، مرتد، منافق، منکر توحید، دشمن توحید، دشمنان خدا، مدعیان اسلام، اهل باطل، نادان و شیاطین دانسته است. وی شیطان را پیشوا و سر سلسله مسلمانان خوانده و کافران بت ­پرست را از مسلمانان، داناتر دانسته است.[7]

گواه این سخن گفتار محمود شکری آلوسی است که روابطی محکم و دوستانه[8] با سعودی­‌ها داشت. وی درباره سعود بن عبدالعزیز وهابی می­‌نویسد: « او لشکرها را رهبری کرد، قهرمانان و روسای عرب او را پذیرفتند؛ ولی او مردم را از حج منع کرد، بر سلطان و حاکم خروج کرد و در تکفیر مخالفانش غلو کرد و در بعضی از احکام شدت به خرج داد...»[9]

همچنین محمد بن علوی مالکی از علمای حنبلی مذهب عربستان در وصف وهابیت می­‌نویسد:«ما با کسانی روبرو شده ایم که در توزیع کفر وشرک و صادر کردن احکام با القاب و اوصاف غیر صحیح تخصص دارند، اوصافی که لایق مسلمان شهادت دهنده به توحید و نبوت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم نیست. مثل اینکه برخی از آنان به افرادی که مخالف خود در رای و مذهب می­‌باشند، عنوان: تحریف کننده...دجال...شعبده باز...بدعت گذار...و در آخر مشرک...و کافر را اطلاق می­‌کنند...»[10]

علوی مالکی در ادامه با یادآوری این نکته که آنان خود را صاحب عقیده صحیح اهل سنت می­­‌دانند، می­‌افزاید:

«از بسیاری از سفیهانی که خود را به عقیده نسبت می­‌دهند، شنیده ایم که چگونه امثال این گونه الفاظ را بی ضابطه و به طور گسترده به کار می­‌برند. و حتی برخی از آنان پا را از این فراتر نهاده و بر مخالف خود عنوان: دعوت کننده به شرک و گمراهی در این زمان، و تجدید کننده ملت عمروبن لحی...را به کار می­‌برند این گونه از برخی سفیهان می­‌شنویم که به‌صورت گسترده امثال این دشنام ها و فحش ها و الفاظ قبیح را بکار می­‌برند، الفاظی که تنها از افراد کوچه و بازار صادر می­‌شود، کسانی که شیوه و اسلوب دعوت و طریقه ادب در مناقشه را به خوبی نمی­‌دانند...»[11]

2- بازگرداندن پیروان مذاهب به روش و مسلک خود

وهابیت با انکار مذاهب اسلامی سعی در معرفی فرقه خود به‌نام یگانه مذهب اصیل اسلامی دارند. شيخ وهابي سيف الرحمان احمد به پیروی از اسلاف خود  مقلدین مذاهب چهارگانه اهل سنت را یهودیان امت می­‌خواند و مي­‌نویسد:

«و ان يهود اهل السنه هم المقلدون الجامدون و خاصه بعض الاحناف امثال هولاء التبلیغيين الذين يناصرون الجهل و التقليد الجامد و عباده الکبراء و تعظيمهم و الخضوع لهم.ويروجون البدعه في المسلمين و يوجبون علي المسلمين مالم يوجبه الله و يشرعون لهم مالم يشرعه الله و رسوله.»[12]

يهود در ميان اهل سنت کساني هستند که مقلد - يکي از ائمه چهار گانه هستند- به خصوص بعضي از احناف و مبلغين-جماعت تبليغ-که ياوران جهل و تقليد بوده ، بزرگانشان را مورد احترام قرار داده و در برابرشان کرنش مي کنند اينها هستند که بدعت را در بين مسلمين ترويج مي دهند و واجب مي کنند بر مسلمين،چيزي را که خدا واجب نکرده است.

وهابیان برای به کرسی نشاندن نظراتشان، عقاید خود را با عنوان عقاید اهل سنت بیان می­‌کنند، تا با این حربه کم سوادان و ناآگاهان را به سمت مکتب فکری خود بکشانند. علمای این فرقه کتبی را که مشتمل بر نظرات خشک و جامد وهابیت است را در کشور عربستان تحت عنوان اهل السنة و الجماعة به چاپ می­‌رسانند. تعدادی از این کتاب‌ها عبارتند از: بیان عقیدة اهل السنة و الجماعة ( عبدالعزیز بن باز)، عقیدة اهل السنة و الجماعة ( محمد صالح العثیمین)، شرح اصول اعتقاد اهل السنة و الجماعة ( احمد بن سعد حمدان الغامدی)، مفهوم اهل السنة و الجماعة ( عادل الشمیری)، تدوین علم العقیدة عند اهل السنة و الجماعة ( یوسف بن علی الطریف)، موقف اهل السنة و الجماعة من اهل الاهواء و البدع (ابراهیم بن عامر الرحیلی)، علم العقیدة عند اهل السنة و الجماعة ( محمد سیری)، وسیطة اهل السنة و الجماعة فی الدعوة الی الله ( مرفت بنت کامل)، معتقد اهل السنة  والجماعة ( محمد بن خلیفة التمیمی) و.....

دکتر عصام العماد در این باره می­‌گوید: «اينها وهابيت را در ايام حج به عنوان اسلام معرفي مي‌كنند نه به عنوان مذهب شيخ محمد بن عبدالوهاب و اين خيلي عجيب است ؛ ما قبلاً در مدارس وهابيت اين طور مي‌خوانديم كه بعد از محمد بن عبدالله صلي الله عليه و آله محمد بن عبدالوهاب آمده است و شخصيت محمد بن عبدالوهاب را ــ العياذ بالله ــ شايد صد برابر بالاتر از امام علي مي‌دانستيم . اينها به نويسندگان بزرگ دنيا پول مي‌دهند كه در كتاب‌هايشان فقط اين جمله را بنويسند : « مجدّد اسلام شيخ محمد بن عبدالوهاب »، قبل از پيدايش نفت عربستان، همه كتاب‌ها درباره تكفير محمد بن عبدالوهاب بود اما بعد از پديد آمدن نفت عربستان، كتاب‌ها به نفع او نوشته شد و به هر نويسنده صدها هزار دلار مي‌دهند تا جائي كه اگر كسي كتابي در مورد او بنويسد او را سفير عربستان در يكي از كشورها مي كنند يا او را به عنوان متفكر بزرگ اسلام معرفي مي‌كنند .» [13]

همچنین وهابیت با ابزار رسانه ای خود هم سعی در القاء افکار خود به عنوان افکار اهل سنت دارند، که به عنوان مثال دکتر عبدالملک عبدالرحمن السعدی از علمای اهل سنت در کتاب بدعت خود با اعتراض به این شیوه وهابیون -درمورد برنامه "نور علی الدرب" که از رادیو سعودی پخش می­‌شود- می­‌نویسد: «ما نسبت به برنامه نور علی الدرب چند ایراد داریم که عبارتند از: این برنامه در پاسخگویی به سئوالات متکی به رای و نظری است که جواب دهنده قبول کرده است و به سایر آراء فقهاء توجه نمی­‌کند. گاهی جواب دهنده رای برخی از فقهاء را که مخالف آن است، متهم به بدعت می­‌کند و ممکن است که گوینده­‌ آن اشتباه کند، هر چند دارای منزلت و مقام علمی والایی باشد....واجب است بر این برنامه که تمام آرای فقهاء را در رابطه­ با یک مسئله بیان کند والبته مانعی ندارد، حکمی را که برتر می­‌داند ترجیح دهد و در سائر آراء اختیار انتخاب را به شنونده موکول کند. واجب است که این برنامه در نظر بگیرد کسانی که به ان گوش می­‌دهند همه مقلد رای جواب دهنده نیستند.....(با این رویه) این برنامه موجب شکاف و دودستگی در جهان اسلام شده، زیرا بعضی از شنوندگان با شنیدن حکمی که مخالف حکم عالم منطقه آن‌هاست گمان می­‌کنند رای عالم خودشان نادرست بوده و نظر رادیو سعودی درست است، مخصوصا کسانی که به این رادیو اعتماد و اطمینان دارند، بنا به اینکه عربستان محل نزول وحی بوده و...در نتیجه به علت تعصب کسی که در این برنامه فتوی می­‌دهد در بین مسلمین نزاع حرام و نفاق منفور به وجود می­‌آید. من شخصا دست اندرکاران این برنامه را نصیحت کردم اما به نصیحتم توجه نکردند، برای اینکه نمی­‌خواهند از این قاعده دست بردارند. این خطر بزرگی است در نظر کسی که می­‌خواهد امت اسلام را متحد کند و آن‌ها را با تعصب به مذهب خاصی یا حکمی که آن را برتر می­‌داند وحاضر به تجدید نظر در آن نیست دچار تفرقه کند.»[14] 

3)نفوذ در مناطق عقب افتاده

وضعیت فرهنگی، دینی و اقتصادی سرزمین نجد (محیط اعلان دعوت محمد بن عبدالوهاب) بستر مناسبی برای گسترش تفکر وهابیت بود.[15] ابن عبدالوهاب اعتقاداتش را در محافلی که مالامال از بی­‌سوادی بود و نسبت به اصول اسلام نادان و غالبا اعراب بادیه نشین بودند، عرضه کرد.[16] جمیل صدقی زهاوی در این باره می­‌نویسد: «هنگامی که ابن عبدالوهاب فهمید که مردم تمام سرزمین نجد از تمدن دورند و هنوز ساده لوح و از نظر فکری مستضعف هستند و جهل و نادانی بر آنان حاکم است و علوم عقلی نزد آنان جایگاهی ندارد و زمینه برای ترویج آن علوم وجود نداشته، احساس کرد که قلب هایشان آماده و بستر مناسب برای کاشت فساد است. وی که هوای ریاست داشت و آرزویش از قدیم این بود که از این راه به ریاست و بزرگی برسد، راهی برای به دست آوردن آرزویش میان آنان ندید جز اینکه ادعا کند که مجدد دین و مجتهد در آن است..»[17]

امروزه وهابيت غالبا در سرزمين‌هايى رشد و گسترش يافته كه از نظر فرهنگى ، فكرى و اجتماعى و مادی عقب مانده­‌اند و با استفاده از فقر مادی و معنوی این مناطق توانسته اند افکار خود را بر آنان تحمیل کرده و به خواسته های خویش در این مناطق برسند. با نگاه به نقاطی که وهابی شده اند این مساله به خوبی روشن خواهد شد، به عنوان مثال محسن صمداف رهبر حزب اسلامی آذربایجان با موضع گیری در این خصوص گفته است: افکار وهابیت با سرمایه های عربستان در این کشور در حال گسترش است. از سال1997 تاکنون پایگاه هایی را در آذربایجان تاسیس کرده اند و با ساخت و نفوذ در مساجد این کشور به تبلیغ عقاید خود می پردازند. وی افزود: وهابیان با سوء استفاده از شرایط نامناسب اقتصادی مردم آذربایجان میلیاردها دلار سرمایه گذاری کرده و در حال حاضر این سرمایه گذاری باعث گرایش بالغ بر 15هزار نفر به این فرقه شده است. [18]

4-ایجاد ترس و هراس از شیعه ( شیعه هراسی و ایران هراسی)

وهابیت برای رهبری و وحدت نظر اهل سنت در تازه ترین اقدامات خود به تخریب شیعیان[19] روی آورده اند تا از این رهگذر وانمود سازند که تنها مشکل آنها با شیعیان است( و اهل سنت مشکلات خود با این فرقه را از یاد ببرند). و متاسفانه آنقدر در این مساله افراط کردند که یکی از رهبران شاخه نظامی آنها رسما اعلام کرد که دشمن واقعی ما امروز آمریکا و اسرائیل نیستند؛ بلکه شیعیان هستند.[20] آنها برای هراس از شیعه در کتابی تحت عنوان« و جاء دور المجوس»[21] نوشته اند: خطر حاکمان تهران برای اسلام از یهودی ها بیش تر است! ..مولف کتاب در ادامه می­‌نویسد: ما به خوبی می­‌دانیم که آنها به زودی با یهودی­‌های اسرائیل هم­دست می­‌شوند و با مسلمان‌ها می­‌جنگند![22] همچنین کتاب «تبدید الظلام و تنبیه النیام الی خطر الشیعه و التشیع علی المسلمین و الاسلام»[23] که با هزینه نهادهای وهابی تدوین و در تیراژ گسترده منتشر شده است، در همین راستاست و هر ساله میلیون‌ها نسخه از آن در سراسر جهان به زبان‌های مختلف توزیع می‌شود.[24]

وهابیون همچنین برای ایجاد شیعه هراسی با دروغ­گویی سعی دارند، اینطور وانمود سازند که شیعیان می­‌خواهند تمام مسلمین و اهل سنت را شیعه کنند. به عنوان مثال، دکتر ناصر بن عبدالله بن على قفارى استاد دانشگاه­‌هاى مدینه می‌نویسد: «وقد تشیّع بسبب الجهود الّتی یبذلها شیوخ الإثنى عشریّة من شباب المسلمین، ومن یطالع کتاب «عنوان المجد فی تاریخ البصرة ونجد» یَهُولُه الأمر حیث یجدُ قبائل بأکملها قد تشیّعت.»[25] یعنی:«و به طور جزم به سبب کوشش هایى که علماى شیعه انجام داده اند عدّه اى از جوانان مسلمان، شیعه شده اند. و هر کسى کتاب "عنوان المجد فی تاریخ البصرة و نجد" را مطالعه کند، این امر او را به وحشت مى اندازد که برخى از قبایل، تماماً شیعه شده اند.» ناصر قفاری در ادامه تهمت‌های خود، می­‌نویسد:« سفارات دولت شیعه ایران به مرکز دعوت به سوی مذهب­‌شان در بین مسلمین عالم تبدیل شده­‌اند. و آنقدر که آنان کوشش در دعوت مسلمین به تشیع دارند، کوشش در دعوت کفار ندارند.»[26]

وهابیان در راستای شیعه هراسی خود، حتی به ایرانیان تهمت زدند که اینها می­‌خواهند کعبه -خانه خدا- را بدزدند، که امام خمینی(ره) در این باره می­‌فرمایند: «حال مسلمانان باور می‌کنند که زائران ايرانى براى اشغال خانه خدا و حرم پيامبر قيام کرده‌ اند و مى‌ خواستند کعبه را دزديده، به قم ببرند!؟ اگر مسلمانان جهان باور کرده‌ اند که سران آن‌ها[27]، دشمنان واقعى امريکا و شوروى و اسرائيل هستند، تبليغات آنان هم در مورد ما را باور مى ‌کنند.»[28]

5-عدم مقابله با کفار و یهود

بسیاری بر این باورند که وهابیت نه تنها هیچ مقابله ای با یهود و کفار ندارد[29]، بلکه تبدیل به ابزاری در دستان استعمار هم گشته است. علی الشعیبی مشاور ملک فهد پادشاه پیشین عربستان که قبلا از وهابی­‌های تندرو بوده در این باره می­گوید:

«در تاریخ 29 /6/ 2007 ولید جنبلاط جهت انعقاد یک قرارداد در زمینه کنترل (مرزها) به سرزمین های اشغالی رفت و در آنجا به یک توافقنامه میان موساد اسرائیل و جماعت القاعده دست یافت و بعدها این پیمان در پایگاه های الکترونیکی اسرائیل نیز منتشر شده و ارتباط وهابیت و اسرائیل را افشا کرد. وهابی ها خوارج عصر حاضر هستند و می بینیم که به یهودی­‌ها نه تهمت می زنند، نه بی حرمتی می­‌کنند و نه آن‌ها را تکفیر می کنند.»[30]

همچنین دکتر عصام العماد چنین می­‌گوید: «بنده نزد فردی (وهابی) به نام «المدخلی» درس می‌خواندم که نزد این شیخ قریب ۱۰۰ کتاب در لعن و رد بزرگان اسلام اعم از «سید محمد قطب»، «شیخ محمد غزالی»، «آیت‌الله خویی»، «شیخ محمد عبده» و … وجود داشت. این در حالی است که ما در میان کتب وهابیون کتابی در رد مارکسیست، بودائیسم، بهائیت و تفکرات اسراییلی و آمریکایی نمی‌بینیم. تمام نوشته‌های آنان فقط و فقط علیه مسلمانان است...فتوای وهابیون ناشی از تاثیرات عناصر اسراییلی در میان آنان است و باید توجه داشت که این فتوایی است که از قصر سعودی صادر شده است زیرا تمام علماء و مفتی‌های عربستان کارگزار حکومت هستند. این فتوا در جهت منافع اسراییل صادر شده است.»[31]

امام خمینی(رحمت الله علیه) نتیجه­ استعماری بودن و وابستگی  وهابیت به غرب را روابط خوب عربستان با اسرائیل و مقابله نکردن با آن به عنوان دشمن اصلی امت اسلامی دانسته، می‌ فرماید: «مسلمانان نمى‌ دانند اين درد را به کجا ببرند که آل سعود و «خادم الحرمين» به اسرائيل اطمينان مى‌ دهد که ما اسلحه خودمان را عليه شما به کار نمى‌ بريم! و براى اثبات حرف خود، با ايران قطع رابطه مى ‌کنند. واقعاً چقدر بايد رابطه سران کشورهاى اسلامى با صهيونيست‌ ها گرم و صميمى شود تا در کنفرانس سران کشورهاى اسلامى مبارزه صورى و ظاهرى هم با اسرائيل از دستور کار آنان و جلسات آنان خارج شود. اگر اينها يک جو غيرت و حميت اسلامى و عربى داشتند، حاضر به يک چنين معامله کثيف سياسى و خودفروشى و وطن فروشى نمى‌ شدند. آيا اين حرکات براى جهان اسلام شرم ‌آور نيست؟ و تماشاچى شدن گناه و جرم نمى‌باشد؟ آيا از مسلمانان کسى نيست تا به ‌پاخيزد و اين همه ننگ و عار را تحمل نکند؟»[32]

ایشان با درایت و تیزبینی ریشه این انحراف در دنیای اسلام را به‌ خوبی شناخته بود و آن را مرتبط با استعمارگران دانست و می‌ فرمود: «مگر مسلمانان نمى‌ بينند که امروز مراکز وهابيت در جهان به کانون‌هاى فتنه و جاسوسى مبدل شده‌ اند، که از يک طرف اسلام اشرافيت، اسلام ابوسفيان، اسلام ملّاهاى کثيف دربارى، اسلام مقدس ‌نماهاى بي‌ شعور حوزه ‌هاى علمى و دانشگاهى، اسلام ذلت و نکبت، اسلام پول و زور، اسلام فريب و سازش و اسارت، اسلام حاکميت سرمايه و سرمايه داران بر مظلومين و پابرهنه‌ ها، و در يک کلمه اسلام آمريکايى را ترويج مى‌ کنند؛ و از طرف ديگر، سر بر آستان سرور خويش، آمريکاى جهان‌خوار مى‌ گذارند.»[33]

همچنین مقام معظم رهبری درباره استعماری و ضد وحدت بودن وهابیت می­‌فرمایند: «امروز، آن دستى كه امريكا عليه وحدت تجهيز كرده، عبارت از همين دست پليد وهابيت است. اين را صريح به مردم بيان كنيد؛ پرده‌پوشى نكنيد. از اول، وهابيت را براى ضربه زدن به وحدت اسلام و ايجاد پايگاهى - مثل اسرائيل - در بين جامعه‌ مسلمان‌ها به وجود آوردند. همچنان كه اسرائيل را براى اين‌كه پايگاهى عليه اسلام درست كنند، به وجود آوردند، حكومت وهابيت و اين رؤساى نجد را به‌وجود آوردند تا داخل جامعه‌ اسلامى، مركز امنى داشته باشند كه به خودشان وابسته باشد و مى‌بينيد هم كه وابسته‌اند. الان اين سلاطينى كه در بقعةالاسلام وهابى هستند، از اين كه به وابستگى و رفاقت و طرفدارى خودشان از سياست‌هاى دشمنان اسلام - يعنى امريكا - تصريح كنند، ابايى ندارند و آن را پوشيده نمى‌دارند. اگر كسى بگويد شما با امريكا مخالفيد، بدشان مى‌آيد! اگر كسى بگويد شما با امريكا موافق و همدستيد، بدشان نمى‌آيد! اين، درست يك ميزان و ملاك و معيار است. شما بايد مسلمان و حاكم اسلامىِ واقعى را هم از اين‌جا بشناسيد.

آن كه با دشمنان اسلام دشمن است، او در خط اسلام است و آن كه با دشمنان اسلام دوست است و مباهى به اين دوستى است، او در خط كفر است. دوستىِ او به معناى همپيمانى و وابستگى و به معناى اين كه منافع او را در حد «اشدّرعاية» رعايت كند، است. وقتى كه در كشور و شهر او بگويند: «مرگ بر امريكا»، او بدش بيايد! يك وقت، مردم خودش مى‌گويند: «مرگ بر امريكا»، كه ممكن است امريكايي‌ها بگويند چرا مردم خودت اين شعار را مى‌دهند؟ اما يك وقت، ميهمانان يا مسافرانى از جاى ديگر به اين‌جا آمده‌اند و مى‌گويند: «مرگ بر امريكا»؛ تو چرا سينه سپر مى‌كنى؟! اين نيست، مگر همكارى و همراهى شديد با دشمن خدا و اسلام. اين، همان ريشه‌ وهابيت است كه امروز ثمره‌ پليد و خبيثه‌ خودش را نشان مى‌دهد. وهابيت، بر مبناى ايجاد اختلاف بين مسلمين به وجود آمده است.»[34]

6-تهدید و کشتار مخالفین عقایدشان

وهابیت  هیچ مذهبی غیر از مذهب خود را صحیح نمی­‌شمارند و گاه به صورت طعن حتی ائمه مذاهب را هم خطاکار می­‌دانند. مهم‌ترین اساس و پایه مذهب وهابیت و یگانه شعار آنان این است:« اما الوهابیة و اما السیف» یعنی: یا وهابیت را بپذیر، یا شمشیر را، لذا هر کس به مذهب وهابیت گرایش یابد جانش در سلامت است وهر کس از قبول آن سر باز زند خونش مباح، فرزندانش کشته و مالش غارت خواهد شد. و محال است که وهابیت جز به این چشم به دیگران نگاه کنند و جز خود، دیگر مسلمانان را کافر و خون و مالشان را حلال می­‌دانند.[35]

محمد بن عبدالوهاب که برای ترساندن مخالفین عقاید خود، آن‌ها را تهدید به قتل می­‌کند، چنین می­‌گوید:« کفار جاهل زمان پیامبر صلى الله عليه و آله و سلم بهتر از مردم زمان ما که ادعای اسلام می‌کنند معنای توحید (لااله الا الله) را می‌فهمیدند و پیامبر صلى الله عليه و آله و سلم بخاطر این کفرشان با آنها مقاتله کردند.»[36] او در قتل و غارتها چنان زیاده روی می­‌کند[37] که حتی حنابله هم با او به مخالفت می­‌پردازند. به طوری که محمدبن عبدالله نجدی[38] که روزگاری مفتی حنابله مکه بود، در مورد ماهیت محمد ابن عبدالوهاب چنین می­‌نویسد[39]:« او کسی بود که هر گاه شخصی با او به مخالفت می­‌پرداخت یا بر او ردیه ای می­‌نوشت و قدرت نداشت که به طور علنی او را به قتل برساند، کسی را می­فرستاد تا در رختخوابش او را به قتل رساند یا شبانه او را در بازار ترور کند؛ زیرا او مخالفانش را تکفیر کرده و کشتن آن‌ها را حلال می­‌دانست.»[40]

همچنین احمد زینی دحلان مفتی دیگر مکه در این باره می­‌نویسد:

«محمد بن عبدالوهاب مسلمانان را از زمان خود تا ششصد سال قبل کافر می­‌دانست و تمام کسانی را که از او تبعیت نمی­‌کردند، تکفیر می‌­کرد و آنان را مشرک می‌نامید و خون و اموالشان را مباح می­‌دانست.»[41]

7- ازدواج با بومیان کشورها

اخبار رسیده حاکی از آن است که پیروان فرقه ضاله وهابیت که با هزینه‌های کشورهای عربی چون عربستان سعودی و امارات برای تبلیغ عقاید و اندیشه‌های انحرافی خود به روسیه و کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق مانند ازبکستان، قزاقستان، آذربایجان، تاتارستان، گرجستان، چچن، بلاروس و حتی بلغارستان، رومانی، اوکراین و غیره سفر می‌کنند، با نیت گسترش نسل وهابی ها، سیاست ازدواج مصلحتی با دختران بومی این مناطق را در پیش گرفته اند.

هدف از این اقدام نخست، جذب دختران آن مناطق به فرقه وهابیت و دوم، زاد و ولد و افزایش نسل وهابییون به ویژه در آن مناطق است. بدین ترتیب پیش بینی می‌شود حداقل تا دو دهه آینده جمعیت وهابییونی که در روسیه و کشورهای اتحاد جماهیر شوروی سابق زندگی می‌کنند، به سرعت افزایش یابد.

  این موضوع با سوء استفاده از شرایط وخیم و نامناسب اقتصادی اهالی مناطق فقیر نشین کشورها و مناطق یاد شده صورت گرفته و به پدیده ای نگران کننده برای مسلمانان مناطق یاد شده تبدیل شده است.[42]

خطر گسترش وهابیت در آذربایجان آنقدر جدی شده است که حتی خانواده های آذری نسبت به آن حساسیت پیدا کرده اند، طبق اظهار تعدادی از خانواده ‌های آذری ، در زمان حکومت شوروی ، خانواده‌ها نگران این مسئله بودند که دامادی معتاد به مواد مخدر و مشروبات الکی نصیب آنان شود ولی اکنون نگران دامادی از فرقه وهابی هستند.  برخی خانواده ‌های آذری که دختران‌آنان به‌عقد پیروان فرقه وهابی درآمده‌اند با مشکل اختلاف عقیده داماد و ایجاد محدودیت برای تماس دختر با والدین مواجه شده‌اند. برخی از افراد متدین باکو تأکید دارند که برای جلوگیری از وهابی گری در جمهوری‌ آذربایجان، تبلیغ دین و احکام اسلام در این کشور لازم و ضروری است.[43]

از ديگر روش‌هاي تبليغاتي آنان سوءاستفاده از ارزاني مسکن بود به طوري‌که آنان با پشتوانه مالي قوي که از چهره‌هاي وهابي عربستان دارند، به خريد خانه‌ اقدام ورزيده‌اند به طوري‌که اخبار موجود حاکي از آن بود که در برخي مناطق و محله‌هاي شهرهاي حاشيه اي استان فارس، خانه هاي زيادي که به خانه تيمي شبيه است، به پيروان اين فرقه تعلق دارد.

8- حذف تفکرات غیر وهابی

حذف تفکرات غیر وهابی از سوی وهابیت در مناطق گوناگون عربستان در حال گسترش است. آنها در عربستان نسبت به غیر حنابله- و حتی حنابله غیر وهابی- هم تبعیض روا می­‌دارند و هرشخصیتی که مقابل تفکرات آنها باشد، به شدت طرد می­‌کنند، تا بدین وسیله مانع شیوع هر عقیده­‌ای جز عقیده مورد پذیرش خود شوند.

مقام معظم رهبری درباره این شیوه­‌ غیر اسلامی وهابیت می­‌فرمایند: «همين الان ما اطلاع داريم و مى‌شناسيم كه علماى حنابله‌ى غير وهابى در عربستان سعودى، دلشان از اين وهابي‌ها خون است. اينها حنابله‌يى هستند كه وهابى نشدند. فقه، همان فقه و مبناى فقهى، همان مبناى فقه حنبلى است؛ اما موازين و اصول وهابيت را قبول نكردند. اينها غالباً هم مطرودند؛ يعنى عموماً اين افراد، داخل در حكومت هم نيستند. نه اِفتايى، نه امامتى و نه هيچ منصب ديگر هم در اختيارشان قرار نمى‌گيرد. تعداد اين افراد هم زياد است.» [44]

همچنین از جدیدترین نمونه های حذف غیر وهابی می­‌توان به بیانیه وزرات امور اسلامی عربستان سعودی در ممنوعیت اذان گفتن و امامت نماز اتباع خارجی را در این کشور اشاره کرد. خبرگزاری شبستان به نقل از منابع عربی، می­‌نویسد: وزارت امور اسلامی و تبلیغات و ارشاد عربستان سعودی به ائمه مساجد و موذنان سعودی تا کید کرد که اتباع خارجی نباید امام جماعت باشند یا اذان بگویند، زیرا این مسئله مغایر با قانون این کشور است و مجازات متخلفان از این دستور اخراج از کار در مساجد است. این اقدام در راستای سعودی سازی همه امامان جماعت و اذان گویان مساجد است، براساس سیستم عربستان، ائمه جماعت و اذان گویان در مساجد باید تابعیت سعودی داشته باشند.

این منابع اعلام کردند: در ابتدا به ائمه و اذان گویان که اتباع خارجی را در مساجد به خدمت می گیرند، هشدار سپس توبیخ و پس از آن جریمه و اخراج می شوند. این منابع افزودند: بخشنامه های صادره از بخش وزارتخانه در ریاض به مدیران اداره امور مساجد و ائمه مساجد و موذنان ارسال شده است.[45]

لازم به ذکر است، مقامات وزارت شئونات اسلامی عربستان سعودی در حالی چنین تصمیم غیر اسلامی و نژادپرستانه ای گرفته اند که حتی پیامبر اکرم اسلام(ص) به بلال حبشی ـ برده ای از سرزمین حبشه ـ دستور داد تا بالای کعبه اذان بگوید.

ب) راه‌های نفوذ وهابیت

وهابیان نسبت به آیین­‌ها و شعائر مذهبی خود بسیار سخت­گیرند. اکثر کتب و مجلاتی که از آنها نشر و پخش می­‌شود و بیشتر سخنان خطیبان مساجد آنها به ویژه در مسجد الحرام و مسجد النبی(ص ) که ایراد می‌شود، درباره مباحث: توحید و شرک، بدعت و سنت، نهی از توسل و دعا و ...است، آن هم همانطور که فرقه آن‌ها می­‌پسندد.

آنان برای نفوذ در بین مسلمین جهان  و خصوصا سنی مذهبان از راه‌های بسیاری استفاده ­می­‌کنند وباید اذعان داشت که آنان در این راه باطل خود همانند اسلاف اموی خود بسیار سختکوشند. در ادامه به این راه‌ها اشاره می­‌کنیم:

1-وهابیت فقهای نفتی[46](استفاده از در آمد نفت)

اقتصاد يكی از ابزار های مهم تبليغاتی است زيرا در طول تاريخ كسانی بوده­‌اند كه با استفاده از پول و ثروت چنان دستگاه تبليغاتی راه انداختند كه انسان هاي زيادی به راحتی از حق چشم پوشيده و در دام اين شيادان گرفتار واسير ماديات­شان شده­‌اند. سرزمین عربستان دارای ذخایر عظیم نفتی در جهان است به‌طوری که ذخایر نفتی­اش تا سال 1984م، 8/168 میلیارد بشکه برآورد شده بود و با تولید روزانه 11 میلیون بشکه نفت در روز، به این کشور در داخل سازمان اوپک و در میان تولید کنندگان نفت جهانی، قدرتی داده است .این قدرت عظیم مالی امکانات اقتصادی گسترده­‌ای در اختیار وهابیان قرار داده و این منطقه با جمعیت نسبتا کم خود، تا کنون توانسته است مبالغ هنگفتی در سال صرف کمک به کشور های دیگر و نهاد های بین المللی کند و از این طریق، بر تبلیغ اعتقادی و نفوذ و اعتبار سیاسی خود بیفزاید. حامد الگار در کتاب وهابی‌گری در باره­ مهم بودن این ابزار می­‌نویسد: «وهابیگری در تاریخ کاملاً طولانی و پر بار اندیشه اسلامی جایگاه ویژه ای ندارد. این جنبش که ازاصالتی عقلانی بر کنار بود (اولا:) این نیک بختی را داشت که در شبه جزیره­ عربستان ( هر چند در نجد، نقطه ای نسبتاً کوچک و دور افتاده در این شبه جزیره ) و در نتیجه در نزدیکی حرمین ، مرکز اصلی جغرافیایی جهان اسلام پدیدار شود و ( دیگر اینکه:) سرنوشت پشتیبانان سعودی آن این بود که در سده بیستم به ثروت عظیم نفت دست یابند که بخشی از آن صرف تلاش‌هایی برای تبلیغ وهابیگری در جهان اسلام و فراسوی آن شود . اگر این دو عامل[47] نبود وهابیگری به‌صورت جنبش فرقه گرایانه ای کم اهمیت و ناپایدار به تاریخ سپرده می شد این دو عامل تا حدی متناسب با گرایش های دیگری در جهان اسلام موجب دوام به نسبت زیاد وهابیگری شد.»[48] فراوانی در آمد نفت عربستان و نبود نظارت قانونی بر چگونگی خروج آنان سبب شده است حاکمان آن کشور با گشاده دستی کامل ، ثروت ملی کشور را در راستای منافع خويش به مصرف برسانند و به وسیله آن در درجه اول کشورهای عرب و مسلمان و سپس دیگر کشورهای نیازمند جهان را به سوی خود جلب و از آن طریق اعتبار بین المللی برای خود کسب کند. و با ایجاد صندوق سعودی برای توسعه که در سال 1974 تاسیس شد وام‌هایی با بهره کم در اختیار اعراب و کشورهای آفریقا ، آسیا و امریکا لاتین که بیشتر این کمک ها نصیب کشورهای عرب و کشورهای مسلمان و سلفیه خیز مانند پاکستان و غیره شده است . در كتاب چالش هاي فكري وسياسي وهابيت آمده :« کل میزان کمک‌های خارجی عربستان که در سال 1978 نزدیک به1میلیارد و500 میلیون دلار بود، که درسال1980 به 3 میلیارد و30 میلیون دلار رسید.»[49] حاکمان وهابی مثل رهبرشان محمدبن عبدالوهاب از فقر مردم در ترويج تفكرات خويش سوء استفاده کرده و با دادن این كمك ها افزون بر این که توان اقتصادی خود را به نمایش می گذارند به جلب حکومت‌های کوچک و گاه فقیر منطقه می­‌پردازند به گونه­‌ای که در برخی موارد وابستگی اقتصادی رژیم های کم درآمد به عربستان، پیروی سیاسی ونظامی آنها را هم در پی دارد. بهترین نمونه این رابطه، روابط عربستان با یمن شمالی و بحرین است. لذا درآمد نفت یکی از ابزار های مهم تبلیغ وهابیت در جهان به حساب می آید، که به گفته علی الشعیبی مشاور فهد (پادشاه پیشین عربستان) 30 درصد از درآمد نفتی عربستان صرف تبلیغ وهابیت می­‌شود.[50]

2)تسلط بر حرمین شریفین و استفاده ابزاری از آن

برخاستن دين مبين اسلام از شبه جزيره عربستان و قرار داشتن بيت الله الحرام در مكه و قرار داشتن مرقد پاك پيامبر در مدينه، عربستان را از نظر تاريخي در موقعيت ممتاز قرار داده است .در نظر بسياري از مسلمانان جهان به ويژه مسلمانان خارج از منطقه خليج فارس عربستان جلوه گاه اسلام واقعي است و وهابيون به عنوان پرده داران خانه كعبه و جانشينان پيامبر اسلام از آن بهره برداري مي كنند .در طول سال ميليون ها زائر از سراسر كشورهاي اسلامي براي زيارت به اين اماكن متبركه مي آيند وهابيون افزون بر اينكه سالانه ثروت هنگفتي ازين راه به دست مي آورند با ايفاي نقش ميزباني مسلمانان و نگهباني حرمين شريفين براي خود اعتبار و امتياز كسب مي كنند و از القاب مانند «خادم الحرميين»[51] ، «متوليان حرمين شريفين» و...استفاده مي كنند . حاكمان سعودي با استفاده از نام بيت الله الحرام و فريضه حج كانون ها و مؤسسات متعددي را تشكيل داده و از اين طريق استفاده تبليغي مي کند ، آنان نام وزارت خانه مستقلي به نام « حج » تشكيل داده اند كه وظيفه اساسي آن رسيدگي به مسائل حج و حجاج است و بايد همه علماء و دانشمندان وهابي ، آمادگي كامل براي برگزاري مراسم داشته باشند و لزوماَ احكام و پرسش هاي شرعي حاجيان را بر طبق مذهب وهابيت پاسخ گويند و همچنين اداره حرمين شريفين ( مكه و مدينه ) از وظايف عمده وزارت حج وشئونات اسلامي است . اين وزارتخانه به طور منظم ، كتاب ها و مجلاتي را براي معرفي مكان هاي تاريخي و اعمال مذهبي مسلمانان طبق مذهب وهابيت چاپ و منتشر مي كند .[52]

2)استفاده ازموسم حج

موسم حج يكي ديگر از ابزار هايي است كه وهابيت از آن استفادۀ تبليغي مي کند،موسمي كه در آن صد ها حاجي مسلمان از اطراف عالم جمع مي شوند مبلغان وهابيت با غنيمت شمردن اين گردهمايي مسلمانان از سراسر جهان در ايام حج ، نهايت تلاش خود را براي تبليغ وهابيت به كار مي گيرند و از اين موقعيّت به خوبي در نشر افكار خود سوء استفاده مي كنند. آنان مبلّغين زبان دان ر ابين حجاج مي فرستند، وبا بحث علمي واهداي انواع كتاب ودعوت به مراكز علمي شان – اگر از شخصيت هاي علمي باشند- به تبليغ مذهب خود مي پردازند .[53]

مؤسسات بسياري هم چون «مجلس الشوري لدعوة و الارشاد»، «مجلس الاعلي و الشئون الاسلاميه»، «رئاسه شئون الحرم المکي و الحرم المدني»، «الجماعة الخيريه لتحفيظ القرآن الکريم» و ... زير نظر وزارت حج عربستان، در خدمت تبليغ وهابيت به‌ويژه در موسوم حج است. لذا وهابيت بيش از هر چيز، مرهون در اختيار داشتن امتياز تولي گري حج است. به‌ويژه آنکه اغلب مسلمانان خارج از منطقه خليج فارس، عربستان را جلوه‌گاه واقعي اسلام و وهابيون را به عنوان پرده داران خانه کعبه، داراي جايگاه والايي مي‌دانند. آنان به خوبي از اين فرصت بهره گرفته و در قالب‌هايي غير حساسيت زا و به ظاهر عادي، مطامع و اهداف خود را پي مي‌گيرند. از نکات حائز اهمیت در این میان این است که تمام منشورات وهابی ها در میلیون ها نسخه چاپ و از فرصت حج و عمره در دو شهر مقدس مکه و مدینه برای توزیع بالاترین استفاده را می برند.[54]

به طور مثال «مکتب الوکلاء» که متصدي راهنمايي مديران کاروان‌ها است، خود به مثابه مرکزي براي توزيع اقلام تبليغي وهابيت عمل مي‌کند. در اتوبوس‌هاي مربوط به حمل و نقل زوار نيز، با پخش تلاوت‌هايي از قرآن کريم، به طور غير مستقيم، همراهي وهابيت با قرآن به مخاطب القا مي‌شود.[55]

وهابیان همچنین در ایام حج با چاپ کتب عقاید خود و پخش رایگان آن در بین حجاج کشورهای مختلف سعی در ترویج عقاید خود در بین مسلمانان دارند. به عنوان مثال فقط درايّام حجّ سال 1381، ده ميليون و685هزار جلد كتاب به 20 زبان زندۀ دنيا، توسط دولت سعودي در ميان زائران خانۀ خدا، توزيع شده است.[56]

4)تحریف و مختصر کردن کتاب‌ها

مشاهده مي‌شود که در ساليان اخير، جريان هدفمندي جهت حذف برخي روايات، فتاوا و نظرات علماي اهل سنت که مخالف نظرات وهابيت است از کتب اهل سنت صورت گرفته است. هم چنين مقايسه ميان برخي نسخ قديمي و جديد از تراث آنان نشان مي‌دهد که علاوه بر حذف موارد مخالف عقايدشان به بهانه تلخيص کتب، بخش‌هايي که به مخالفين وهابيت امکان مي‌هد به نقد آراي آنان بپردازند، ارائه نشده و در زمره مباحث تلخيص شده قرار گرفته است. در مواردي هم قسمت‌هاي غير مطلوب براي آنان با گذاردن چند نقطه به نشانه «و غيره» تقطيع و آورده نشده است. لذا اگر کسی در کتاب خود به حدیثی استدلال کرده، و مصدر آن را نیز ذکر کرده، با مرجع به چاپ­‌های جدیداثری از حدیث نمی­‌یابد ولی با مراجعه به چاپ­‌های قدیم دانسته می­‌شود که این حدیث در چاپ های بعد حذف شده است.[57]

محمد نوری دیرشوی می­‌نویسد:« تحریف و حذف احادیث از کارهای دائمی و همیشگی وهابیان است؛ به عنوان نمونه نعمان آلوسی تفسیر پدرش شیخ محمود آلوسی را به نام روح المعانی تحریف کرد، و مطالبی را که به ضرر وهابیان بود حذف کرد و اگر این تحریف نبود تفسیر او نمونه تفاسیر محسوب می­‌شد... نمونه دیگر اینکه در مغنی ابن قدامه حنبلی بحث «استغاثه» را حذف کردند؛ زیرا در نظر آن‌ها شرک محسوب می­‌شود، آن گاه آنرا چاپ کردند. شرح صحیح مسلم را با حذف احادیث صفات، چاپ مجدد کردند.»[58]

5)نشر کتب دروغین

از جمله ترفندهای وهابیت در تبلیغ علیه شیعه وجذب اهل سنت، چهره سازی از شخصیت های موجّه و بزرگ شیعه است. به عنوان مثال کتاب‌های متعددی در عربستان چاپ شده و برای عوام فریبی، نام مرجع تقلید شیعه آیت الله العظمی سبحانی و یا علامه عسگری رحمه اللهُ را به عنوان نویسنده آن ثبت کرده اند و این کتب را در ایام حج بین حجاج توزیع کرده­‌اند. آیت الله سبحانی در نامه ای که به دکتر قرضاوی – رئیس کنفرانس علمای اسلام – نوشت، چنین می­‌نویسد:

«آیا اطلاع دارید که در عربستان سعودی و امارات، روزی نمی گذرد مگر این که رساله، کتاب و یا مقاله ای علیه شیعه نوشته می شود و متأسفانه همگی، تکرار مکررّات و تهمت های واهی است که ده ها بار پاسخ آنها داده شده است ...، آنان حتی به این حد اکتفاء نکرده و کتاب‌هایی در نقد شیعه، به نام علماء شیعه چاپ و منتشر می کنند. حتی کتابی به نام این‌جانب و کتابی به نام مرحوم علامه عسگری رحمه اللهُ چاپ و منتشر و هر دو نفر را مبلّغ وهابیت و منتقد تشیع معرفی کرده اند! حتی اخیراً در مصر عزیز (زادگاه جنابعالی) کتابی در نقد نظر فقهی این‌جانب درباره «الصلاه خیر من النوم» نوشته اند که سه چهارم آن فحاشی و بدگویی و افترا و تهمت... و روی جلد آن نوشته است: «جعفر سبحانی ... لامحقِّق مقرِّب{جعفر سبحانی ... شخصی غیر محقق و در غیر مسیر تقریب} و شگفت اینجاست که یکی از اساتید الازهر به نام دکتر محمد البری مقدمه ای بر آن نوشته است. آیا بحث در یک فرع فقهی، شایسته این همه بدگویی و بدزبانی است؟!»[59]

همچنین وهابیون كتاب‌هاي ديگري را در مكه چاپ کرده­‌اند كه در بين این كتب نوشته شده : قال علي ابن موسي الرضا : نحن ابناء الله ، علي ابن موسي الرضا گفت : ما پسران خدا هستيم آدرس آن را هم اصول كافي ج 3 چاپ تهران ذكر كرده است . با مراجعه به اين كتاب مي بينيم از ريشه دروغ است، زیرا در اصول كافي به نقل از حضرت رضا(علیه السلام) آمده : نحن امناء الله ، ما امين هاي خدا هستيم اما وهابيان در مقام تحريف « م » را به « ب » تبديل كرده اند و نوشته اند : ابناء الله.[60]

6)استفاده از مراکز مذهبی-فرهنگی

وهابیان در راه اشاعه افکار خود از ابزارهای فرهنگی و مذهبی فراوانی بهره می­‌جوید که در زیر به معرفی برخی از آن‌ها می­‌پردازیم:

-مرکز رابطة العالم الاسلامی[61]: اين مركز در سال 1962م توسط ملك سعود در مكه گشايش يافت و تاكنون 38 سال از تأسيس آن مي­‌گذرد واز پرقدرت ترين سازمان‌هاي مذهبي در عربستان محسوب مي شود . وظایف مهم مركز عبارتند از: آموزش هاي اسلامي ، چاپ وتوزيع قرآن و وكتب اسلامي ، آموزش زبان عربي ، كمك مالي كشورها و اداره ها و موسسه­‌هاي خيريه در سراسر جهان. مجموعه اي از مجامع و ادارات وابسته به اين سازمان عبارتند از:

1- مجمع فقه اسلامي، 2-شوراي عالي جهاني مساجد، 3- مؤتمر (كنفرانس) تربيت اسلامي، 4- جمعيت اسلامي جوانان.

- رئاسة ادارات البحوث العلمية و الافتاء و الدعوة و الارشاد( هيئة كبار العلماء): در ساال 1391 ه .ق به‌دستور ملك خالدبن عبدالعزيز فرماني خطاب به شيخ ابراهيم بن محمد آل الشيخ ( از نوادگان محمدبن عبدالوهاب ) صادر و قرار شد گروهي از علماء و دانشمندان وهابي عربستان گرد آيند تا ضمن بحث و بررسي ( به‌صورت گروهي ) و بدون توجه به مذاهب مشهورچهارگانه اهل سنت(حنبلي ،شافعي، مالكي وحنفي ) فتواهاي لازم براي احكام شرعي را صادركنند و مردم نيز موظف به پيروي از آن مي باشند.

-سایر مراکز و موسسات مذهبی عبارتند از: هيئة الامر بالمعروف و النهي عن المنكر، مجمع الملك فهد لطباعة المصحف الشريف، الندوة العالميه للشباب الاسلامي، المجلس الاعلي للشئون الاسلامية و...[62]

7) در انحصار قرار دادن مراکز انتشاراتی و کتابخانه ای

یکی از روش‌های وهابیت برای تبلیغ آیین خود انحصار مراکز انتشاراتی و کتابخانه ای است. به نحوی که آنها از انتشار کتب مخالف عقاید خود جلوگیری کرده و مانع قرار دادن کتب ضد فرقه خود در کتابخانه ها برای عموم می­‌شوند. در ذیل اشاره ای به کتابخانه­‌های مهم عربستان و مراکز مهم انتشاراتی آن می­‌کنیم:

 كتابخانۀ شوراي انگليس[63]،  كتابخانۀ فرهنگي،  كتابخانۀ انجمن ادارۀ عمومي[64]،  كتابخانۀ دانشگاه اسلامي[65]، كتابخانۀ عمومي ملك عبدالعيزيز[66]،  كتابخانۀ دانشگاه ملك سعود[67]، كتابخانۀ الحرم [مكه][68]،  كتابخانۀ مدرسة الحديث [مكه]، كتابخانۀ اوقاف مدينه[69]،  كتابخانۀ ملي ملك فيصل[70]،  كتابخانۀ ملي ملك فهد[71]، كتابخانۀ دانشگاه امام محمد بن سعود، كتابخانۀ سرويس اطلاعاتي سازمان ايالات متحده [جده][72]، کتابخانه مركز اطلاعات سازمان استانداري عربستان سعودي، كتابخانۀ مسجد نبوي.[73]

و بيش از 117 مركز انتشاراتي و چاپ‌خانه در زمينه­ چاپ وانتشار كتاب ومجله در عربستان تاسيس شده كه مهم‌ترين آنها به شرح زير است :

دارابن الجوزي ، دمام، موسسه اسام( الرياض)، مكتبه الاوس( المدينه)، مكتبة الباز، دار الشروق للنشر والتوزيع( جده) و...[74]

8) استفاده از ابزار رسانه اي

امروزه رسانه از ابزار بسیار مهم و حیاتی در زمینه تبلیغاتی است و نقش موثر آن برای هیچ کس پنهان نیست. وهابیت در این راستا گام‌هایی جدی برداشته است و از ابزار رسانه ای زیر به نحو فعالی استفاده می­‌کند:

الف_ مطبوعات(مهمترين روز نامه ها ومجلات عربي وانگليسي عبارتند از: الجزيره ، الرياض ، المدينه المنوره ، عكاظ ، اليوم ،البلاد ، الشرق الاوسط ، الحيات ، المجله ، المستقبل ، الندوه ،الدعوه ، المجتمع ، المسلمون ، اخبار العالم الاسلاميه ، اليمامه و .....) و خبرگذاری( داخلی[75] و خارجی[76])

ب- راديو و تلويزيون[77]

ج- سایت های اینترنتی( به گفته آیت الله سبحانی فقط چهل هزار سایت وهابی علیه شیعه کار می­کنند.[78])

د-شبکه های ماهواره ای(در حال حاضر شبکه هایی مثل کلمه ، وصال و نور و... -که از شبکه هایی هستند که وهابیت را فقط در ایران تبلیغ می کنند-مشغول به کارند. این شبکه­‌ها ابتدا با شبهه افکنی  و سپس سنی نشان دادن خود با زیر لایه وهابیت سعی در تبلیغ وهابیت را دارند.)

9)استفاده از دانشگاه ها

وهابیت برای گسترش افکار خود از ابزار دانشگاه به نحو احسنت استفاده می­‌کنند. آن‌ها با جذب افراد مختلف از کشورهای اسلامی سعی در القاء تفکر و فرهنگ انحرافی خود به آنان را دارد. به نحوی که یک سنی با ورود به دانشگاه مکه یا مدینه به یک سلفی-وهابی تمام عیار  تبدیل می­‌شود. دکتر عصام العماد در این باره می­‌گوید: « من در همان زمان كه در دانشگاه امام محمد سعود ــ كه بزرگترين دانشگاه وهابي‌ها در دنيا است و بزرگترين اساتيد در آن تدريس مي‌كنند ــ تحصيل مي‌كردم بعد از آنكه كتاب‌هایي عليه شيعه خواندم ، ابتدا كتابي نوشتم به نام «همبستگي ميان تشيّع و غلات» كه عليه شيعه نوشتم كه مسئله اساسي در اين كتاب اثبات اين مطلب است كه شيعه دوازده امامي و علي اللهي‌ها يكي هستند و ما بر اساس تفكر دانشگاه امام محمد سعود و حوزه‌هاي علميه وهابيت بر اين باور بوديم كه شيعه دوازده امامي و علي اللهي‌ها از يكديگر تفكيك‌ناپذيرند و در اين كتاب ، ما يك بخشي را هم به اين چيزهایي اختصاص داده‌ايم كه اسلام از امام علي متضرر شده است مخصوصاً بعد از خواندن كتاب منهاج السنة ما به اين نتيجه رسيديم كه بايد يك كتاب عليه شيعه بنويسيم و يك كتاب عليه امام علي ، چون ما شخصيّت امام علي را تنها از راه منهاج السنه مي‌شناختيم و ما واقعاً با خواندن اين كتاب اين گونه فكر مي‌كرديم كه اگر امام علي در همان سال‌هاي ابتدایي اسلام از دنيا مي‌رفت ، اسلام هيچ آسيبي نمي‌ديد.»[79] عصام العماد می­‌افزاید: «من به یاد دارم زمانی در دانشگاه‌های عربستان نقد امام علی علیه‌السلام به راحتی صورت می‌گرفت ولی هیچ‌کس حق نقد شیخ محمد عبدالوهاب را نداشت.»[80]

نمونه ای از دانشگاه­‌های وهابی عربستان به شرح ذیل است[81]: جامعة ام­القري بمكة الكرمة[82]، الجامعة الاسلاميه بالمدينة المنوره[83]، جامعه الامام محمدبن سعود الاسلامية[84]، جامعة الملك السعود[85]، جامعة الملك عبد العزيز[86]و...

10) سرمايه گذاري بر فعاليت‌هاي خدماتي و خيريه‌اي

وهابيت با کپي‌برداري از اقدامات خيريه‌اي و خدماتي مسيحيت تبشيري در سراسر دنيا که مي‌توان آنرا در زمره مهم‌ترين عوامل گسترش مسيحيت نيز در اقصي نقاط جهان بويژه مناطق محروم دانست، به ايجاد مؤسسات خدماتي اهتمام جدي کرده است. تأسيس بيمارستان‌هاي مجهز، مراکز رسيدگي به امور ايتام و محرومين، ايجاد مدارس و ... در همين راستا قابل تفسير است. خدمات رايگان يا کم هزينه اين مراکز به محرومين و درماندگان جوامع، وهابيت را به عنوان يک نجات بخش و رهايي دهنده از رنج‌ها در اذهان نيازمندان جلوه‌گر مي‌سازد. اعطاي کمک‌هاي مالي به خانواده‌هاي کم بضاعت و يا پرداخت مبالغي در قبال تغيير آئين و پذيرش باور‌هاي وهابيت، از ديگر اقدامات اين فرقه براي توسعه جمعيت خود است.[87]

به عنوان مثال وهابی‌ ها در اوایل سال ‌های ۹۰ به کمک بنیادهای خیریه عرب به آذربایجان راه یافته ‌اند. مسجد ابوبکر( بزرگ ‌ترین مسجد وهابی در آذربایجان که پیروان طریقت وهابی اغلب در این مسجد گردهم جمع می‌شوند) با کمک مالی یکی از بنیادهای خیریه کویتی در سال ۱۹۹۸ در باکو احداث و سرپرستی آن به "قامت سلیمان‌اف" که در عربستان سعودی تحصیل کرده است، واگذار شد. [88]

از اوایل استقلال آذربایجان برخی محافل سعودی به‌وسیله سازمان‌های خیریه کارهای مختلفی در این راستا در آذربایجان انجام داده‌اند. کارشناسان آذربایجانی از مدت‌ها پیش هشدار داده بودند که فرقه های بنیادگرا و سیاسی اسلام در آذربایجان گسترش می یابند. از ۱۳۰۰ مسجد فعال در آذربایجان، حدود ۱۵۰ مسجد (عمدتاً در شمال کشور و همچنین در باکو) تحت نظارت وهابیون قرار دارند. ضمناً اگر افراد میانسال و مسن به مساجد معمولی می روند، جوانان ۲۰ الی ۳۰ و افرادی که حداکثر ۴۰ سال سن دارند، به مساجد وهابیون می روند.[89]

11)سوء استفاده از حربه قومیت

یکی از حربه های وهابیت برای فشار بر حکومت­‌های اسلامی و نفوذ در میان مسلمانان حربه قومیت است؛ چرا که اندیشه های ناسیونالیستی ذهن و اعتبار شخصیتی انسان را به تحریک می اندازد.[90] و در برهه کنونی که وهابیان شگرد ویژه ای برای عضوگیری و به دام انداختن جوانان در پیش گرفته اند، از مهم ترین این شگردها، توسعه و گسترش تفکر و اندیشه­‌های قومیتی در کشور های اسلامی، به ویژه در مناطق محروم و عاری از هرگونه توان علمی است. آنان با طرح شبهه جدیدی به عنوان برتری یک قوم و نسب بر دیگر اقوام و انساب، در تلاش هستند تا اذهان جوانان را با چنین مسائلی درگیر و از آن سوء استفاده کنند. آنان می­‌کوشند تا در بین قومیت­‌های مختلف در کشورهای اسلامی این­‌طور وانمود کنند که آنان از طرف دولت متبوع خود در تبعیض به سر می­‌برند و تنها فرشته نجات آنان برای رهایی از این تبعیض روی آوردن به دامن وهابیت است.

نتیجه:

وهابیت با شیوه­‌ها و راه‌های مختلفی از جمله با تکیه بر ثروت عظیم نفتی و دانش فقهای نفتی خود و استفاده ابزاری از دو شهر مقدس مکه و مدینه به نشر و گسترش افکار خطرناک و ضد وحدت خود می­‌پردازند. آنها در این راه از تمام امکانات تبلیغی-رسانه­‌ای خود بهره می­‌گیرند وبا روابطی که با استعمارگران برقرار کردند، به عنوان عاملی برای خدمت در جهت منافع کفار و ضربه زدن به کیان مسلمانان تبدیل شدند.[91] نکته مهم و قابل توجه این است که وهابیون در راه تبلیغ فرقه خود با رنگ سنی بودن وارد شدند و در این راه افکار و عقاید خود را به عنوان تنها  مکتب صحیح در نزد اهل سنت و اسلام مطرح کردند، تا بدین وسیله در پی اهداف استکباری خود با نفوذ در بدنه برادران اهل سنت و هراس آنان از شیعیان، بین مسلمین به‌ویژه شیعه و مذاهب اربعه اختلاف ایجاد کنند.

لذا امید است مسلمانان جهان و خصوصا برادران اهل سنت با یکپارپگی و وحدت خود همان‌طور که دستور دین مبین اسلام عزیز است، از توطئه­‌های وهابیت برعلیه خودشان آگاه شوند و این لکه ننگ را از دامان اسلام  پاک کنند[92]، تا انشاءالله دین اسلام جایگاه عظیم خود را درجهان بیابد، که «الاسلام یعلو و لا یعلی[93] علیه.»[94]

منابع و مآخذ:

1- شیخ صدوق، ابی جعفربن علی بن بابویه قمی، من لا یحضره الفقیه، موسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت، چاپ اول، 1406ق.

2-ابی­عبدالله محمد بن اسماعیل البخاری الجعفی، ، صحیح البخاری، دارالسلام، ریاض، ذوالحجة 1419ق.

3- مسلم بن الحجاج القشیری النیسابوری، صحیح مسلم، ترقیم و ترتیب: محمد فواد عبدالباقی، دار ابن حزم، قاهره، چاپ اول، 1429ق.

4-محمدبن عبدالوهاب، مجموع مولفات الشیخ محمد بن عبدالوهاب، رساله کشف الشبهات، تحقیق: رائد بن صبری بن ابی علفه، ناشر: ملیار للاستثمار، بیروت، چاپ اول، 2010م.

5-صالح بن فوزان عبدالله الفوزان، شرح کشف الشبهات محمد بن عبدالوهاب، موسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، 1422ق.

6-عثمان بن عبدالله بن بشر، عنوان المجد فی تاریخ النجد، مطبوعات دارة الملک عبدالعزیز، ریاض، چاپ چهارم، 1402ق.

7-حسین بن غنام، تاریخ نجد، تحقیق:دکتر ناصرالدین اسد، دارالشروق، بیروت-قاهره، چاپ اول، 1415ق.

8-محمود شکری آلوسی، تاریخ نجد، تحقیق و تعلیق: محمد بهجة الاثری، شرکة دارالوراق للنشر المحدودة، بغداد، چاپ اول، 2007م.

9-امین حسینی عاملی، سید محسن، کشف الارتیاب فی اتباع محمد بن عبدالوهاب، تحقیق: حسن امین، بیروت، چاپ دوم، 1382ق.

10-علامة محمد جواد مغنیه، این است وهابیت، مترجم: اکبر مقدسی، موسسه دارالکتاب الاسلامی، قم، چاپ اول، 1387ش.

11- السعدی ، عبدالملک عبدالرحمن، بدعت به معنای دقیق اسلامی آن، مترجم: امر صادق تبریزی، انتشارات کردستان، سنندج، چاپ چهارم، 1386 ش.

12-بن علوی مالکی، محمد، هشدار در خصوص تکفیرهای بی­رویه( ترجمه: التحذیر من المجازفة بالتکفیر)، مترجم: مرکز تخصصی ترجمان دینی، موسسه فرهنگی هنری مشعر، تهران، چاپ دوم، بهار 1390ش.

13- الگار ، حامد ،وهابیگری، مترجم: احمد نمایی، آستان قدس رضوی، مشهد، چاپ دوم، 1387ش.

14-سلیمان بن عبدالوهاب، الصواعق الالهیة فی الرد علی الوهابیة، المجمع العالمی المبلغین، چاپ دوم، 1432ق.

15- زینی دحلان، احمد، الدرالسنیة فی الرد علی الوهابیة، تحقیق: دکتر جبریک حداد، دار غار حراء، دمشق، چاپ اول، 1424ق.

16-جمیل صدقی زهاوی، الفجرالصادق فی الرد علی الفرقة الوهابیة المارقة، دارالصدیق الاکبر، بی تا.

17-مکارم شیرازی، ناصر، وهابیت برسر دوراهی، انتشارات امام علی بن ابیطالب(ع)، قم، چاپ شانزدهم، 1390ش.

18-شکری آلوسی، محمود، غایة الامانی فی الرد نبهانی، عبدالعزیز و محمد بن عبدالله الجمیح، نجد التجاریة، ریاض، بی­تا.

19-سيف الرحمان احمد، ظرة عابرة اعتبارية، دارالحدیث بالمدینة المنورة، لاهور، بی­تا.

20-دیرشوی، محمد نوری، ردود علی شبهات السلفیة، الصباح، چاپ اول، 1987م.

21- عبدالله محمد غریب ، وجاء دور المجوس الابعاد التاریخیة و العقائدیة و السیاسیة للثورة الایرانیة، بی­جا، 1402ق.

22-نجم الدین طبسی، وهابیت عامل تفرقه مسلمانان، ترجمه و تعلیق: حبیبی تبار و زرگوش نسب، برگ فردوس، قم، چاپ اول، 1389 ش.

23------------، شناخت وهابیت، تنظیم: حسن بلقان آبادی و محمد محسن طبسی، قم، انتشارات دلیل ما، چاپ اول، 1391ش.

24-علی اصغر رضوانی، نقد وهابیت از درون، موسسه فرهنگی هنری مشعر، تهران، چاپ اول، بهار 1390 ش.

25------------، سلفی گری و پاسخ به شبهات، انتشارات مسجد مقدس جمکران، قم، ناشر دیجیتالی: مرکز تحقیقات رایانه ای اصفهان، بی­تا.

26------------، وهابیان تکفیری، موسسه فرهنگی هنری مشعر، تهران، چاپ اول، تابستان 1390.

27-اکبر اسد علی­زاده، چالش های فکری و سیاسی وهابیت، مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما، قم، چاپ سوم، فروردین 1389.

28-محمدي آشناني ، علي ، درسنامه شناخت عربستان و وهابیت، حوزه نمایندگی ولی فقیه در حج و زیارت، تهران، چاپ اول، زمستان 1387.

29-صالح الوردانی، فقهاء نفط رایة الاسلام ام رایة آل سعود، قاهره، 1994م.

30-فهد بن محمد الدرعان ، النشر فی الجامعات السعودیة، دراسة تحلیلیة نقدیة، الریاض مطبوعات فهد الوطنیة، 1423 ق.

31-حسین بن ابی بکر بن غنام، روضة الافکار و الابهام لمرتاد حال الامام و تعداد غزوات الاسلام، تحقیق: سلیمان بن صالح الخراشی، دارالثلوثیة، ریاض، چاپ اول، 1431ق.

32-مغنیه، محمد جواد، هذه هی الوهابیة، تحقیق: سامی الغریری،موسسه دارالکتاب الاسلامی، قم، چاپ اول، 1427ق.

33-الجهبان، ابراهیم سلیمان، تبدید الظلام و تنبیه النیام الی خطر الشیعه و التشیع علی المسلمین و الاسلام، رئاسة ادرات البحوث العلمیة و الافتاء و الدعوة و الارشاد، عربستان، چاپ سوم، 1408 ق.

34-القفاری، ناصر بن عبدالله، اصول المذهب الشیعه، دارالرضا للنشر و التوزیع، مکه، چاپ چهارم، 1431ق.

35- ابن حمید النجدی الحنبلی، محمد بن عبدالله، السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة، مکتبة الامام احمد، چاپ اول، 1989م.

36-مقاله وهابیت فرقه ای ویرانگر و آدمکش، فرهنگ پويا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.

37-مقاله: وهابیت قدرت رسانه ای و هیاهوی فوق العاده، فرهنگ پويا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386

38-جعفري، عباس، مقاله حریص برای تکثیر، فرهنگ پويا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.

39- کوثری(باغچقی)، احمد، «مقاله جایگاه علمی و دینی مردم نجد در دوران محمدبن عبدالوهاب»، مجله سراج منیر، ش 11، پائیز 1392.

40-نشریه مرزبان نامه؛ رصد آخرين تحولات اديان و مذاهب، شماره 2، معاونت فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

41-مقاله توزیع نشریات در موسم حج، مجلّۀ ميقات حج ، مرکز تحقیقات حج، سال یازدهم، شماره­ی 43، بهار 1382.

42- مقاله روشهای تبلیغی وهابیت، پرسمان دانشجویی. www.vahabiat.porsemani.ir/content

[1] -زینی دحلان، احمد، الدرالسنیة فی الرد علی الوهابیة، ص 118.

[2] -جمیل صدقی زهاوی ، علامه و شاعر بزرگ عراق در کتاب (الفجر الصادق)  صص 12الی14 می­نویسد:
محمد ابن عبدالوهاب آن طوری که برخی از نویسندگان بزرگ نوشتند،در ابتدای امر، حرص شدیدی به مطالعه اخبار و مدعیان نبوت مانند: مسیلمه کذاب ، سجاح ، اسود عنسی و طلیحه اسدی و مانند آنها داشت. وی به خیال دعوی پیغمبری بود ولی قدرت اظهار آن را نداشت. از یاران خود ، آنان که مردم شهر او بودند را انصار و کسانی که از خارج می آمدند مهاجرین می نامید. به هر کس که دعوت او را می پذیرفت ،اگر حج واجب را به جا آورده بود ، دستور می داد دوباره به جا آورد ، زیرا به زعم عبد الوهاب حج اولی را که شخص به جا آورده بود در زمانی به جا آورده بود که هنوز مشرک بوده و مسلمان نشده.
به هر کس که می خواست به آئین وی داخل شود می گفت:شهادت بده که تو و پدر و مادرت قبل از این کافر بودید و نام جمعی از علمای گذشت را بر می شمرد و می گفت: شهادت بده که همه آنها کافر بودند،اگر شهادت می داد پذیرفته می شد و اگر شهادت نمی داد فرمان قتل او را صادر می کرد.
وی همه امت اسلام را از ششصد سال قبل کافر می شمرد و با تقوا ترین مردم اگر از او پیروی نمی کرد ، او را کافر نامیده و خون و مالش را مباح می دانست . فاسق ترین مردم اگر از او پیروی می کرد ، وی را مومن می نامید. پیوسته در پایین آوردن مقام پیامبر کوشا بود ، کلمات و عبارات زشت و زننده درباره آن حضرت بکار می برد و به بعضی از کارهای آن حضرت ایراد می گرفت. جرات و جسارت برخی از پیروانش در این باره بیش از او بود. مثلا یکی از پیروانش در حضور او گفت: (ان عصای هذه خیر من محمد،لانی انتفع بها و محمد قد مات فلم یبق فیه نفع و هو یرضی بکلامه)3 عصای من از پیامبر(ص) بهتر است،زیرا من از آن استفاده می کنم و محمد(ص) از دنیا رفت و نفعی از او باقی نمانده (معاذ الله) و او به این سخن راضی بود در حالیکه این سخن در مذاهب اربعه کفر است.
وی که از فرستادن صلوات بر پیامبر خوشش نمی آمد ، ذکر صلوات در شبهای جمعه را بر مناره ها نهی نمودو بسیاری از کتابهای مربوط به صلوات بر پیامبر را از جمله کتاب دلائل الامامه( تالیف محمد سلیمان جزولی ) را سوزانید. هر کس به آن حضرت صلوات می فرستاد مجازات می شد.نقل شده مردی نابینا و دیندار که موذن بود ، به حرف او گوش نداده و بر پیامبر صلوات فرستاده بود ، و به همین جرم آن پیرمرد را به قتل رساند. وی مدعی بود که این رفتارها برای حفظ توحید است .وی تعداد زیادی از کتب فقه و حدیث و تفسیر را که مخالف اباطیلش بود ، به آتش کشید ، و به هر یک از پیروانش اجازه داد تا قرآن را هر طور که می خواهند به میل خود تفسیر کنند.
وی در تکفیر مردم به آیاتی تمسک می نمود که درباره مشرکین نازل شده است و آنها را حمل بر مسلمانان و موحدین می کرد. و این در حالیست که بخاری در صحیح خود از ابن عبد الله ابن عمر سخنی را در وصف خوارج روایت کرده که آنها آیاتی را که درباره کفار نازل شده، درباره مومنین قرار می­دهند و در روایت دیگر از ابن عمر نقل شده که رسول خدا(ص) فرمود: «اخوف ما اخاف رجل متاول للقرآن یضعه غیر موضعه» وحشتناک ترین چیزیکه بر امتم می ترسم اینست که مردی قرآن را تاویل کند و آن را در غیر موضعش قرار دهد»

[3]-رجوع کنید به تاریخ نجد ابن بشر و تاریخ نجد ابن غنام.

[4]- شیخ محمدسعید رمضان البوطی که از فقهای بزرگ اهل سنت است، می­گوید «حدود ۲۰۰ متفکر اسلامی از سراسر جهان اجتماعی تشکیل دادیم تا مشکلات جهان اسلام را بیابیم و حل کنیم. پس از بحث به این نتیجه رسیدیم که بزرگ‌ترین مشکلی که دنیای اسلام با آن دست و پنجه نرم می‌کند حرکت وهابیت است.»، السلفیة مرحلة الزمنیة مبارکة لا مذهب اسلامی، ص 245.

[5] -ر.ک: الصواعق الالهیة فی الرد علی الوهابیة، سلیمان بن عبدالوهاب( برادر محمد بن عبدالوهاب)، الفصل العاشر، وجوه اخری تدل علی عدم جواز تکفیر المسلمین.

[6]-گفت‌وگوی دکتر عصام العماد با خبرنگار فقه و حقوق خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/5659/6299/69364

[7]- ر.ک:کشف الشبهات، محمد بن عبدالوهاب.

[8]-به عنوان مثال آلوسی برای دفاع از وهابیت و رد نبهانی کتابی با عنوان غایة الامانی فی الرد نبهانی تالیف کرد که در آن کتاب وهابیت را حزب خدا نامید.

[9]-شکری آلوسی، محمود، تاریخ نجد، ص 130.

[10]-محمد بن علوی مالکی، التحذیر من المجازفة بالتکفیر، مقدمه کتاب،ص 8.

[11]-ر.ک: محمد بن علوی مالکی،هشدار در خصوص تکفیرهای بی­رویه، مقدمه کتاب، ص 13 و14.

[12] - سيف الرحمان احمد، ظرة عابرة اعتبارية ص58.

[13]-مصاحبه دکتر عصام العماد با شبکه سلام، 92http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?bank=sokhan&id=

[14] - السعدی ، عبدالملک عبدالرحمن، بدعت به معنای دقیق اسلامی آن، ص 39 و 40.

[15] -اسد علی­زاده اکبر، چالشهای فکری و سیاسی وهبیت، ص 107.

[16] -طبسی، نجم الدین، وهابیت عامل تفرقه مسلمانان، ص 75.

[17] -صدقی زهاوی، جمیل، الفجر الصادق، ص25

[18] -سایت تابناک، کد خبر: ۱۲۱۴۱۳

[19]-البته چون وهابیت، کشور ایران را نماد شیعه­ی امروز جهان می­داند، نوک پیکان تهاجم و تهمتهای حود را در بسیاری از موارد به سمت ایران دارد، تا از راه تخریب ایران، تمام شیعیان را هدف گرفته باشد.

[20] -یوسفی غروی، محمد هادی، مقاله وهابیت فرقه ای ویرانگر و آدمکش، فرهنگ پويا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.

[21] -نوشته: عبدالله محمد غریب؛ این کتاب قبل از جنگ 33 روزه حزب الله با اسرائیل چاپ شده است. که حزب الله با کمک ایران رژیم صهیونیستی را در 33 روز به زانو درآورد. در حالی که رهبران فکری و دینی وهابیت فتوا دادند که هر گونه مساعدت به حزب الله حرام است، حتی دعا کردن برا پیروزی حزب الله را هم حرام دانستند!!!

[22] - عبدالله محمد غریب، و جاء دور المجوس، ص 374؛ رضوانی، علی اصغر، سلفی­گری و پاسخ به شبهات، ص 129؛ مرادی، جعفر، مقاله: وهابیت قدرت رسانه ای و هیاهوی فوق العاده، فرهنگ پويا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386

[23]- مولف این کتاب وهابی تندرویی بنام «ابراهیم سلیمان الجبهان» است. او در این کتاب گستاخی را بدانجا می­رساند، که حتی به امام صادق علیه­السلام هم اهانت می­کند.

[24]-محمدی فومنی، حسین، مقاله: تبلیغات و اقدامات شیعه هراسی در جهان.

[25]- قفاری، ناصربن عبدالله، اُصول مذهب الشیعة الإمامیّة الاثنى عشریّة، مقدمه­ی ج 1، ص 10.

[26]-همان.

[27]-منظور پادشاهان سعودی عربستان است.

[28] -صحیفه امام، ج21، ص 81 ـ82، پیام به مردم ایران در سالگرد کشتار خونین مکه.

[29] -گواه بر این موضوع عدم مقابله عربستان با آمریکا و اسرائیل و انگلیس است و تا کنون از شیوخ نفتی، فتوایی دال بر جنگ با کفار به چشم نخورده است. در مقابل این شیوخ تا توان داشته اند، فتواهایی بر مبارزه با جبهه مقاومت( ضد اسرائیل و استعمار) در منطقه داده اند.

[30]- گفتگوی علی الشعیبی با خبرگزاری فارس در سوریه، http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910405000303.

[31]- گفت‌وگوی عصام العماد با خبرنگار فقه و حقوق خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/5659/6299/69364

[32]- صحیفه امام، ج21، ص 81 ـ82، پیام به مردم ایران در سالگرد کشتار خونین مکه.

[33]-صحیفه امام، ج21، ص 80و81، پیام به مردم ایران در سالگرد کشتار خونین مکه.

[34] -بیانات مقام معظم رهبری، در ديدار جمعی از روحانيون حوزه‌هاى علميه‌ى اهل سنت، 5/10/1368، ر.ک: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2237

[35]-مغنیه، محمد جواد، ترجمه هذه هی الوهابیة، ص 205

[36]-مجموع مولفات الشیخ محمد بن عبدالوهاب، کشف الشبهات، ج1، ص 51و52؛ شرح کشف الشبهات محمد بن عبدالوهاب، ص 47؛

[37]-ر.ک: به تاریخ نجد تالیف ابن بشر که از طرفداران وهابیت بود.

[38]-متوفی 1295ق.

[39]-در مدخل معرفی پدر ابن عبدالوهاب این مطالب را در مورد شیخ محمد بیان می­کند.؛ ر.ک:رضوانی، علی اصغر، وهابیان تکفیری، صص 153و 154.

[40]-ابن حمید النجدی الحنبلی، محمد بن عبدالله، السحب الوابلة علی ضرائح الحنابلة، ص 275.

[41] -زینی دحلان، احمد، الدرالسنیة فی الرد علی الوهابیة، ص 119.

[42] -سایت تابناک، کد خبر: ۱۲۱۴۱۳

[43] -همان.

[44] -بیانات مقام معظم رهبری، در ديدار جمعی از روحانيون حوزه‌هاى علميه‌ى اهل سنت، 5/10/1368، ر.ک: http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2237

[45] -خبرگذاری شبستان، کد خبر: ۲۵۲۷۱۴، آدرس: http://www.shabestan.ir/NSite/FullStory/?Id=252714&Serv=7

[46]-ر.ک:فقهاء نفط، دکتر صالح الوردانی.

[47] -همچنین دکتر عصام العماد در گفتگو با شبکه سلام در این باره چنین می­گوید:« وهابيت تا قبل از پيدايش نفت در سرزمين‌هاي نفت‌خيز، قلمرو و محدوده خيلي كمي داشتند ولي بعد از پيدايش نفت كه اينها از پول آن استفاده كردند و بعد از آنكه به مكه و مدينه حمله كردند و از دست اشراف گرفتند توانستند گسترش پيدا كنند ؛ لذا وجود اين دو پديده مهمترين عوامل گسترش وهابيت بوده است : يكي نفت كه از پول آن استفاده مي‌كنند و ديگري وجود مكه و مدينه كه از تقدّس آن براي همه مسلمانان و خصوصاً در ايام حج جهت تبليغات و نشر كتاب‌هاي خود استفاده مي‌نمايند ، وهابيت تا قبل از اينكه مكه و مدينه را بگيرند بيشتر از دويست سال از منطقه محمد بن عبدالوهاب حركت نكردند و اينها وهابيت را در ايام حج به عنوان اسلام معرفي مي‌كنند نه به عنوان مذهب شيخ محمد بن عبدالوهاب و اين خيلي عجيب است.»

[48]-الگار ، حامد ،وهابیگری ، ترجمة احمد نمايي، صص 14.13.

[49] -اسد علی زاده ، اکبر،چالش های فکری و سیاسی وهابیت ، ص116.

[50]-گفتگوی علی الشعیبی با خبرگزاری فارس در سوریه، http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910405000303

[51]- وهابیت در طول تاریخ ننگین خود جنایات فراوانی مرتکب شده است و بنای نامبارک خود را بر ظلم و ستم به مسلمانان نهاده است و برای رسیدن به اهداف خود از هیچ ظلم و جنایتی فروگذار نکرده است. یکی از جنایاتی که موجب ناراحتی شدید امام خمینی و موضع‌گیری شدید ایشان شد، حادثه حمله وحشیانه پلیس سعودی به حجاج بود.

در روز جمعه، ششم ذيحجه سال 1407 هجرى قمرى هنگامى که بيش از 150 هزار زائر در خيابان‌ هاى مکه براى شرکت در مراسم برائت‌ از مشرکين حرکت کردند، مأمورين مخفى و علنى دولت سعودى با آمادگى قبلى و مسدود کردن محور اصلى حرکت جمعيت، ناگهان با انواع سلاح‌هاى سرد و گرم به سرکوبى تظاهرکنندگان پرداختند. در اين واقعه غم‌ انگيز حدود چهار صد نفر از حجاج ايرانى، لبنانى، فلسطينى، پاکستانى، عراقى و ديگر کشورها به شهادت رسيدند و حدود پنج هزار نفر مجروح و عده اى بي‌ گناه دستگير شدند. اکثر شهيدان و مجروحين را زنان و سالخوردگانى تشکيل مى ‌دادند که قادر به فرار سريع از مهلکه نبودند. آنها در نهايت مظلوميت و بى‌ دفاعى به اتهام اينکه تکبيرگويان برائت از مشرکين را اعلام مى‌کردند، به خاک و خون کشيده شده بودند و مهم‌تر از اين، حرمت حرم امن الهى در روز جمعه در ايام مبارک حج، در ماه حرام شکسته شده بود.

ایشان با اشاره به نقش وهابیت در فاجعه حمله به حجاج، این فاجعه را مشابه اقدامات شاه و صدام در حمله به عزاداران حسینی و آتش زدن قرآن‌ ها و مساجد معرفی می‌ کند و در این ‌باره می‌ فرماید:

... اين حادثه بزرگ نه تنها احساسات و عواطف ملت ايران را، که يقيناً دل همه آزادگان جهان و ملت ‌هاى اسلامى را جريحه ‌دار و متألم ساخته است، ولى براى ملت بزرگ و قهرمانى همچون مردم عزيز کشورمان که تجربه چندين ساله انقلاب را ديده ‌اند و نقاب از چهره ها و نيرنگ‌ هاى ايادى امريکا چون شاه و صدام را در حمله به عزاداران حسينى و آتش زدن قرآن‌ ها و مساجد برداشته‌اند، اين حوادث غير مترقبه و شگفت‌آور نيست که دوباره دست کثيف امريکا و اسرائيل از آستين رياکاران و سردمداران کشور عربستان و خائنين به حرمين شريفين به درآيد و قلب بهترين مسلمانان و عزيزان و ميهمانان خدا را نشانه رود و مدعيان سقايت حاجّ و عمارت مسجد الحرام، خيابان‌ها و کوچه‌ هاى مکه را از خون مسلمانان سيراب کنند.  صحيفه امام، ج‌20، ص 349.کشتار زائران خانه خدا توطئه‌ اى براى حفظ سياست‌ هاى استکبار و جلوگيرى از نفوذ اسلام ناب------محمدى صلی الله علیه وآله وسلم است و کارنامه سياه و ننگين حاکمان بى‌ درد کشورهاى اسلامى حکايت از افزودن درد و مصيبت بر پيکر نيمه جان اسلام و مسلمين دارد.  صحیفه امام خمینی(ره)، ج21، ص80، پیام به مردم ایران در سالگرد کشتار خونین مکه.

[52] -ر.ک: به مقاله روشهای تبلیغی وهابیت، پرسمان دانشجویی.

[53] --ر.ک: به مقاله روشهای تبلیغی وهابیت، پرسمان دانشجویی.

[54]- گفتگوی علی الشعیبی مشاور فهد پادشاه سابق عربستان با خبرگزاری فارس در سوریه. http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910405000303

[55]-نشریه مرزبان نامه؛ رصد آخرين تحولات اديان و مذاهب، شماره 2، معاونت فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

[56]-مقاله توزیع نشریات در موسم حج، مجلّۀ ميقات ، شمارۀ 43، ص 198 ، به نقل از روزانۀ عكاظ ، مورّخ 11/9/81.

[57]-رضوانی، علی اصغر، سلفی­گری و پاسخ به شبهات، ص 126.

[58]-دیرشوی، محمد نوری، ردود علی شبهات السلفیه، ص 249.

[59] - http://www.porsojoo.com/fs/node/85000 

[60] - مرادی، جعفر، مقاله: وهابیت قدرت رسانه ای و هیاهوی فوق العاده، فرهنگ پويا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.

[61]- اين سازمان طي ده سال گذشته قريب يك ميليارد ريال صرف ساختمان بنا هاي اسلامي و ترويج اسلام سعودي نموده است ودولت عربستان مبلغ 35 ميليون ريال به سازمانهاي خيريه ،بيمارستانها ودرمانگاه ها درخارج از كشور و 20 ميليون ريال براي نشر ، حفظ قرآن كريم و ارشاد اسلامي كمك كرده است. امروزه بيش از يك هزار مسجد و صدها مراكز اسلامي در سراسر جهان زير نظر اين سازمان مشغول فعاليت هستند.-----كمك هاي اين مركز در كشور هاي ديگر براي احداث 2 موسسه اسلامي ، 1259 مسجد و1069 مدرسه ، 200موسسه مذهبي ، 134 دانشگاه ، 41 درمانگاه ،76 بيمارستان و يك دانشكده جهان عرب در پاريس هزينه شدهاست.

[62]-ر. ک: جعفري، عباس، مقاله حریص برای تکثیر، فرهنگ پويا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.

[63]- در سال 1970 تأسيس شد و داراي 9000 جلد كتاب و 59 مجلۀ دوره اي است .

[64]- در سال 1962 تأسيس گرديد و داراي 050/770/1 جلد كتاب عربي و انگليسي ، 669 مجلۀ دوره اي و 951 نشريۀ دولتي است .

[65]- در مدينۀ منوره ، در سال 1961 تأسيس شد وداراي 000/334 جلد كتاب ، 26000 ، 897 پايان نامه ، اسلايد و ميكروفيلم است .

[66]- در سال 1985 تأسيس شد وداراي 068/139 جلد كتاب [عربي] 293/22 جلد كتاب [اساسًا انگليسي] 872 مجلۀ ادواري [عربي و غير عربي] و داراي مجموعه اي از كتب تاريخي و كتب كمياب مرجع مي باشد.

[67]- اين كتابخانه داراي 1 ميليون جلد كتاب ، 3000 نشريۀ ادواري ، 86000 نشريۀ دولتي و تعداد زيادي كتب خطي كمياب و مرجع است . و يك واحد مركزي با 14 واحد فرعي دارد كه سه واحد آن مخصوص دانشجويان دختر است . استفادۀ عموم از آن ، به شرط ارائۀ معرفي نامه آزاد مي باشد . در اين كتابخانه تعدادي كتب ايراني نيز موجود است كه اكثراً كتب شعر عمر خيام ، رودكي ، سعدي و حافظ مي باشد.

[68]- با 6000 جلد كتاب .

[69]- شامل: كتابخانۀ عارف حكمت 6000 جلد كتاب ، و كتابخانۀ محموديه 2000 قرآن .

[70]- در سال 1968 تأسيس شد و داراي 000/37 جلد كتاب به زبان عربي ، انگليسي و فرانسه است.

[71]-عمليات ساختمان سازي اين كتابخانه در سال 1406 هـ. ق. آغاز و با صرف مبلغ 8 ميليون ريال سعودي در سال 1409 هـ. ق. به پايان رسيد . مساحت كتابخانۀ ياد شده 58 هزار متر مربع است كه شامل 30 هزار متر مربع پارك و فضاي سبز و 28 هزار متر مربع بناي سه طبقه مي باشد.اين كتابخانه در حال حاضر داراي تعداد 30 هزار مدرك و سند درباره تاريخ و توسعۀ كشور است و تا پايان محرم 1412 هـ. ق. نيز تعداد 332/275 سند در مخزن اطلاعات در بخشهاي اطلاعات عمومي ، كتابهاي مرجع الف و ب ، موجود بوده است . همچنين اين كتابخانه داراي 21064 نسخه اصلي مدارك و 2500 تصوير مدارك مي باشد كه در مناطق مختلف كشور نگهداري مي شود . در اين كتابخانه سكه هاي ضرب شده در دوران امويان ، عباسيان ، اشكانيان ، سامانيان ، غزنويان ، آل بويه ، فاطميان ، سلجوقيان ، ايوبيان ، ايلخانان ، مملوكيان عثماني و همچنين سكه هاي برنزي مربوط به دوران قبل از اسلام ساسانيان و بيزانسي نيز وجود دارد .گفتني است اين كتابخانه مجهز به سالن مدارك ، سالن كتب خطي و كمياب ، سالن سمعي و بصري ، سالن مركز اطلاعات و بخش جداگانه زنان مي باشد.

[72]- داراي 2000 جلد كتاب و 65 نشريۀ ادواري است .

[73]- محمدي آشناني ، علي ، درسنامه شناخت عربستان و وهابیت، ص 71.

[74]- جعفري، عباس، مقاله حریص برای تکثیر، فرهنگ پويا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.

[75]- خبرگذاری داخلی وكاله الانباء السعوديه( با عنوان لاتین « S0P0A» ) و خبر گذاري اسلامي( با عنوان لاتین «I0P0A» ).

[76]- خبر گذاري خارجي رويتر و آسوشيتدپرس.

[77]-ر.ک: محمدي آشناني ، علي ، درسنامه شناخت عربستان و وهابیت ، صص 71 و 72.

[78]-به نقل آیت الله حسینی قزوینی، مقاله وهابیت فرقه ای ویرانگر و آدمکش، فرهنگ پويا ، فصلنامه فرهنگي –اجتماعي وسياسي ، ش 7 ، اسفند 1386.

[79]-مصاحبه دکتر عصام العماد با شبکه سلام. 92=http://www.valiasr-aj.com/fa/page.php?bank=sokhan&id

[80]- مصاحبه دکتر عصام العماد با خبرنگار فقه و حقوق خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/5659/6299/69364

[81] -ر.ک: النشر فی الجامعات السعودیة، فهد بن محمد الدرعان، ص 460 الی 466، النشر فی الجامعات السعودیة، دراسة تحلیلیة نقدیة، الریاض مطبوعات فهد الوطنیة، 1423 ق.

[82]-اين دانشگاه در سال 1369ه.ق ابتدا به صورت دانشكده « الشريعه » تاسيس شد و در سال 1401 ه .ق با موافقت مجلس الوزراء به دانشگاه ام القرا تغيير نام داد .هدف از تاسيس اين دانشگاه آموزش زبان عربي و گسترش فرهنگ اسلامي براي برادران و خواهران است و در شهرهاي جده و طائف نيز شعبه دارد . دانشكده هاي « كلية الشريعة » ، « مركز البحوث العلمي » ، « احياء التراث الاسلامية»«مركزالبحوث النفسيه والتربويه »، « مركز ابحاث الحج» ، « المركز العالمي للتعليم الاسلامي » و « معهد تعليم اللغة العربية » زير نظر اين دانشگاه فعاليت مي كند . اين دانشگاه تاكنون كتابها و مجلات متعددي را چاپ و منتشر كرده است.

[83]- اين دانشگاه در سال 1380 ه براي خدمت به جهان اسلام و كمك به آموزش و تربيت علماء ، خطبا و سلفيان مذهبي در مدينه تاسيس شد و تاكنون فعاليت هاي مهمي در زمينه چاپ و نشر كتاب و مجله انجام داده است.

[84]- اين دانشگاه در سال 1394 ه- با هدف خدمت به جهان اسلام در زمينه بحث هاي اسلامي و گسترش و تبليغ آن در كشورهاي گوناگون تاسيس شد . دانشكده هاي مهم « كلية اللغة العربيه » ، « كلية اصول الدين » ، « كلية العلوم اجتماعيه » ، « المعهد العالي للقضاء » و « مركز البحوث» وابسته به آن هستند كه مجلات و كتابهاي گوناگون در زمينه اهداف خود چاپ و توزيع كرده اند.

[85]-اين دانشگاه از سال 1398 ه . ق در زمينه اي مباحث تربيتي ،اقتصادي ، ادبي ، اداري ، بيمارستاني و ساير علوم فني مانند زراعت هندسه بنيان نهاده و آثارو تاليفاتي گوناگون به زبانهاي عربي و انگليسي منتشر كرده است.

[86]- اين دانشگاه از سال 1405 ه . ق تاسيس شد و در زمينه مباحث اقتصادي و اداري و آداب و علوم انساني و زمين شناسي هندسه و مانند آن فعاليت مي كند از مهمترين مراكز علمي اين دانشگاه « مراكز ابحاث الاقتصاد الاسلامي » است كه تاكنون 207 كتاب و 20 نشريه مهم منتشر كرده و با « سازمان كنفرانس اسلامي » نيز همكاري دارد.

[87] -نشریه مرزبان نامه؛ رصد آخرين تحولات اديان و مذاهب، شماره 2، معاونت فرهنگی تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

[88] -سایت تابناک، کد خبر: ۱۲۱۴۱۳

[89] -همان

[90] - منبع: خبرگذاری رسا، کد خبر: 702/9458

[91]-تا جایی که لورد کورزون با ذوق زدگی از آلت استعمار قرار گرفتن وهابیت، در توصیف این فرقه می­گوید:« این عالی­ترین و پربهاترین دینی است که برای مردم به ارمغان آمده است.». المخططات الاستعماریة لمکافحة الاسلام، ص 78.

[92]-همانطور که شیعیان، فرقه بهاییت که مانند وهابیت ابزار استکبار بود، را از خود طرد کردند.

[93]-صحیح بخاری، ص 163، کتاب الجنائز، باب 79، اذا اسلم الصبی و مات.

[94]-شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 247، کتاب الفرائض والمواریث، باب میراث اهل الملل، حدیث: 5719.