فرهنگ سدید- گروه وحدت: نشست علمی تخصصی «پدیده تکفیر از منظر ادیان» با مشارکت دبیرخانه کنگره جهانی مقابله با جریان‌های افراطی و تکفیری و مرکز مطالعات عالی انقلاب اسلامی دانشگاه تهران و با حضور صاحب‌نظران حوزوی و دانشگاهی و همچنین نمایندگان اقلیت‌های دینی کشور در روز دوشنبه ۱۰ دی‌ماه ۹۷ در محل سالن کنفرانس دفتر نهاد نمایندگی ولی‌فقیه در دانشگاه تهران برگزار شد.
در این نشست اساتید با نگاهی به پدیده تکفیر و بیان نقاط مشترک ادیان در همگرایی معنوی و ضرورت احترام متقابل به جایگاه‌ها و شخصیت آحاد جامعه پرداختند و بر ضرورت پرهیز از نقاط اختلاف انگیز و نگاه‌های تنگ‌نظرانه، به همزیستی مسالمت‌آمیز و بیان راهکارهای مقابله با افراطی‌گری و پدیده تکفیر پرداختند.
حاضران در مقالات خود از منظر‌های مختلف به‌صورت علمی به تحلیل پدیده تکفیر و سابقه تاریخی آن در ادیان مختلف پرداختند و راه‌کار مقابله با آن را با تأکید بر آموزه‌های دین اسلام، یهودیت و زردشت و به‌صورت جامع‌تر از نگاه مقام معظم رهبری، موردبررسی و دقت قراردادند.
یکی از سخنرانان اصلی این نشست موبد پدرام سروش پور عضو انجمن موبدان زرتشتی تهران بود که مقاله‌ای با عنوان «تکفیر از منظر آیین اوستا» را ارائه دادند.
موبد سروش پور در سخنانش بیان کرد: وقتی تمام ادیان را ازنظر تاریخی بررسی می‌کنیم به نکته مشخصی برخورد می‌کنیم و آن اینکه در دوره حضور پیامبران، پیروان آن‌ها بیشتر به حقیقت الهی نزدیک بوده‌اند. وقتی پیامبر در میان قوم خود حضور دارد مسیر رسیدن به حقیقت الهی را برای پیروان خود می‌گشاید. هر چه از زمان حیات پیامبر فاصله می‌گیریم در اثر رواج مادی‌گرایی و قدرت‌طلبی، پیروان از مسیر اصلی که پیامبر بانی آن بوده است فاصله می‌گیرند. این فرآیند تاریخی فراز و نشیب داشته، اما در کل، یک رویکرد طبیعی است که همه ادیان با آن مواجه بوده‌اند.
وی در ادامه گفت: مسئله این است که چگونه می‌توانیم خود را به آن حقیقت مشترک نزدیک کنیم؟ یکی از بزرگ‌ترین ظرفیت‌ها برای رسیدن به حقیقت مشترک، بهره‌گیری از فرهنگ است. همزیستی و گفت‌وگو بهترین مسیر است تا پیروان یک فرهنگ، بتوانند خود را به حقیقت نزدیک کنند. یکی از بزرگ‌ترین گنجینه‌هایی که در اختیار ما قرار دارد فرهنگ ایرانی است. ما به‌واسطه فرهنگ غنی خودآموخته‌ایم که همه‌چیز در جنگ خلاصه نمی‌شود و لازم است بافرهنگ خود، اندیشه‌هایمان را غالب کنیم. به همین خاطر در دنیای امروز، ایران می‌تواند نقطه عطفی برای تفکر و دین‌گرایی باشد.
موبد سروش پور تأکید کرد: ما باید به سمت گفت‌وگوی فرهنگ‌های واقعی گام برداریم. گفت‌وگوی ادیان حساسیت‌های خاص خود را به همراه دارد، گفت‌وگوی تمدن‌ها هم راجع به تمدن است؛ ولی موضوعی که از ظرفیت مناسب در این زمینه برخوردار است گفت‌وگوی فرهنگ‌هاست. گام اول برای گفت‌وگوی فرهنگ‌ها این است که فرهنگ خود را بشناسیم. شناختن فرهنگ رمز پیشرفت برای شناساندن ظرفیت‌های در این حوزه است.
وی در ادامه به بحث درباره بن‌مایه‌های مشترک ادیان و تأثیر آن در کم‌رنگ شدن جریان‌های تکفیری پرداخت و افزود: ازنظر دین زرتشتی یکی از مشترکات ادیان «بهمن» است. بهمن از «به» و «من» ترکیب‌شده و به معنای نیک‌اندیشی است. اشوزرتشت اعتقاد دارد آنچه به انسان ارزش می‌دهد اندیشه انسان است. اگر انسان می‌خواهد به خدا برسد باید از راه دانایی این مسیر را طی کند. همه ادیان به اندیشه اعتقاددارند، ولی باید اولویت‌ها را مشخص کنیم. در کنار خرد باید وجدان و دئنا نیز در وجود انسان باشد تا به بهمن برسد. بهمن در ایران باستان نماد صلح است و آن را بارنگ سفید نشان می‌دهند. به همین دلیل سفیدترین ماه سال را بهمن نامیده‌اند. در مقابل بهمن «دشمن» به معنای اندیشه بد است. به همین دلیل اعتقادداریم اگر اندیشه و خرد در دنیا حاکم شود دنیای آمیخته از صلح و آرامش‌خواهیم داشت.
موبد سروش پور در ادامه تصریح کرد: یکی دیگر از مشترکات ادیان ارج‌گذاری به آزادی اندیشه است. زرتشت می‌گفت بهترین سخنان را با گوش خود بشنوید و با اختیار یکی را برگزینید. اگر اندیشه بخواهد رشد پیدا کند در مسیر آزادی این اتفاق رخ خواهد داد. اولین ایراد به تکفیری‌ها این است که از راه تعقل خارج می‌شوند و آگاهی را در انحصار قرار می‌دهند؛ یعنی می‌گویند ما فکر می‌کنیم، دیگران عمل کنند. من به‌عنوان یک موبد وظیفه‌دارم هرکس را از راه اندیشه به خدا برسانم. کلمه دین برگرفته از واژه «دئنا» و به معنای دیدن است. ازنظر زرتشت دین‌دار بودن یعنی اینکه چشم درون افراد روشن باشد. اگر چشم درونی حقایق را ببیند شخص دین‌دار به شمار می‌رود.
به گفته این هموند انجمن موبدان یکی دیگر از مشترکات «راستی» است. راستی زیربنای اخلاق است. زرتشت معتقد است اگر راستی را در دنیا نهادینه کنید بدی وجود نخواهد داشت؛ بدین توضیح که هیچ انسانی از فریب و دروغ خوشش نمی‌آید، ولی وقتی در جامعه ناراستی رواج پیدا می‌کند، بدی‌ها پنهان می‌شوند. نکته دیگر، راستی‌جویی است. آیا من فقط باید خودم راست بگویم یا تلاش کنم جهانی بر اساس راستی شکل بگیرد؟ در گروه‌های تکفیری راستی محو می‌شود و صفت دیگری به نام ریا شکل می‌گیرد.
وی به چهارمین مؤلفه مشترک ادیان اشاره کرد و گفت: بحث نواندیشی یکی دیگر از ویژگی‌های تمام پیامبران بوده است. همه پیامبران از دو صفت بهره‌مند بودند: یکی آزاداندیشی و دیگری راستی‌جویی. اگر کسی آزاداندیش نباشد نمی‌تواند ناراستی‌ها را پیدا کند. تمام پیامبران در زمان خودشان اگر آزاداندیش نبودند نمی‌توانستند کفر و بت‌پرستی را تشخیص دهند و با آن مقابله کنند. باید توجه داشت پیامبران آغازگر راه بودند. اگر ما بیاموزیم از فکر‌های نو نترسیم، پیوند‌های خوبی شکل خواهد گرفت و میان دین و نوگرایی پیوند ایجاد می‌شود.
موبد پدرام سروش پور در پایان سخنان خود به موعودگرایی ادیان اشاره کرد و گفت: بحث پایانی من درباره سوشیانس است. ما بحث نجات‌بخش را در ادیان مختلف داریم. سوشیانس به معنای سودرسان است و از این نظر می‌توان قائل شد که مقصود از آن‌یک نفر نیست بلکه مقصود، همه آزاداندیشان راستی‌جویی است که جهان را یک پله به سمت نیکویی سوق دادند. در طول تاریخ پیروان ادیان بدعت‌هایی را حول هسته مرکزی دین شکل داده‌اند. بنا بر آموزه‌های دین زرتشتی، سوشیانس با بدعت‌های نادرست می‌جنگد و اجازه می‌دهند چهره حقیقی دین آشکار شود.
منبع:
تارنمای خبری برساد
خبرگزاری فارس
