آیین و اندیشه
بسیج متعلق به این دوره تاریخی نیست!
هستی و چیستی مفهومی به نام بسیج در گفتگو با سید ابراهیم رئوف موسوی؛

بسیج متعلق به این دوره تاریخی نیست!

۲۰۰ سال تاریخ جنگ‌های این کشور به اذعان دوست و دشمن با ورود بسیج به طرزی باورنکردنی تغییر مسیر می‌دهد. یعنی کارآمدی خاصی از خودش نشان می‌دهد که در چهارچوب کارآمدی تمدن جاری قابل‌توضیح نیست. برای همین در موارد فراوان انکار می‌شود؛ ولی جنگ روی زمین و جلوی چشم همه است و بخشی از نتایجش قابل‌انکار نیست.
علی، حکمرانی برای تمامِ مردم!
مسئله قدرت در نهج‌البلاغه با گفتار محمد سروش محلاتی؛

علی، حکمرانی برای تمامِ مردم!

موضوع موردبحث در این نشست، بررسی جایگاه نظر مردم در کیفیت اداره جامعه، تصمیم‌گیری‌های حکومت، انتخاب و نصب والی از دیدگاه امیرالمؤمنین آن هم مبتنی بر کتاب شریف نهج‌البلاغه است. مردم در هر حکومتی قدرت و اختیارات مشخصی دارند که در چارچوب‌هایی تعریف می‌شود و در مقابل، حکومت نیز قدرت و اختیاراتی دارد که باید در برابر مردم به آن‌ها پایبند باشد. در این گفتار، حجت‌الاسلام سروش محلاتی از جایگاه مفهوم قدرت در نهج‌البلاغه و حکمرانی امیرالمؤمنین (ع) می‌گوید.
واژه واژه عهدنامه، سیاسی است
بررسی الزامات سیاست‌‏ورزی در نهج‌‏البلاغه در گفتگو با عباسعلی رهبر/ بخش دوم؛

واژه واژه عهدنامه، سیاسی است

عهدنامه مالک قانون اساسی و منشور حکمرانی اسلامی است. چنان که پیامبر بزرگوار اسلام فرمودند: «اَنا مَدینةُ العِلم و عَلیُّ بابُها» راه‏یابی به شهر علم و ایمان نبوی، جز از طریق هدایت و راهبری مولی علی (ع) ممکن نیست؛ بنابراین هر تلاشی برای برپایی مدینه فاضله‏‌ای که صبغه و رنگ و بوی نبوی داشته باشد، تنها از رهگذر آموزه‌‏های علوی به ثمر خواهد نشست؛ و هر تلاشی جز از این راه، سر از ناکجاآباد‌ها و مدینه‌‏های ضالّه و جاهلیه بر خواهد آورد؛ بنابراین شایسته است واژه واژه این عهدنامه سیاسی الهی را با گوش جان بشنویم.
اساسِ این جامعه بر حق است!
بررسی ابعاد جامعه شناختی عهدنامه حضرت امیر(ع) خطاب به مالک اشتر در گفتگو با سعید وصالی؛

اساسِ این جامعه بر حق است!

نکته مهمی که در اینجا مایلم به آن اشاره کنم، موضوع حق در نهج البلاغه است. غربی ها براین باور بودند که منافع و امکانات در جوامع پراکنده هستند و هر فردی می توان به اختیار خود از این مواهب برخوردار شود. در اینجا دخالتی از سوی دولت الزامی شناخته نمی شود، اما در سالیان اخیر و پس از ظهور جان رالز این نظریات دگرگون شد. رالز معتقد بود که نمی توان کیک نفع شخصی را رها کرد و اینطور گفت که هرکس به میزان نیازش از آن بهره برداری کند! چون افرادی در جامعه وجود دارند که نمی توانند سهم خود را از این کیک بردارند. افرادی مثل بیماران، افراد آموزش ندیده، افراد ناتوان، افراد بیسواد و بیکار و...
ما در نقطه کور مسئولیت هستیم!
جایگاه مسئولیت اجتماعی، مردم و دولت در اندیشه سیاسی شیعه در گفتگو با منصور میراحمدی؛

ما در نقطه کور مسئولیت هستیم!

مسئولیت سیاسی و اجتماعی زمانی منجر به موفقیت‌های اجتماعی خواهد شد که زمینه تعامل در میان مردم و دولت فراهم باشد. دولت زمینه‌های نقش‌آفرینی برای مردم را فراهم کند، مردم نیز نقش حمایت و نظارتشان در برابر دولت را به‌درستی انجام دهند تا رابطه تعامل به درستی در این جامعه برقرار شود. نکته مهم آنکه؛ ما نمی‌توانیم از جایگاه مسئولیت اجتماعی مردم سخن بگوییم، مگر اینکه توجه ویژه‌ای به مسئولیت سیاسی دولت نیز مبذول بداریم.
پیامبر نمونه تام و تمام سیاست ورزی بود
بررسی الزامات سیاست ورزی در نهج‌البلاغه در گفتگو با دکتر عباسعلی رهبر/ بخش اول؛

پیامبر نمونه تام و تمام سیاست ورزی بود

امام علی (ع) در خطبه خود بعد از ستایش پروردگار متعال به صفاتی که تنها می‌توانسته از گنجینه علمی و معرفتی حضرتش سرچشمه گرفته و بر زبان مبارک ایشان جاری شود، به چندین صفت برجسته برای پیامبر اشاره می‌فرماید که به بحث سیاست هم مربوط می‌شود. از جمله عبودیت به درگاه باری‌تعالی، به این معنی که قبول بندگی درگاه حق‌تعالی، به‌منزله مسئولیت‌پذیری و قانون‌مندی در عرصه حیات سیاسی اجتماعی است؛ که این خصیصه به تمامی در حرکات و رفتار و گفتار پیامبر والامقام اسلام (ص) نمود و عینیت داشته است.
ذهن عدالت‌خواه در جامعه نهادینه و گسترده شده است
نگاهی به نسبت کیستی و کارآمدی در مشروعیت حکومت در گفت­گو با دکتر داود مهدوی زادگان؛

ذهن عدالت‌خواه در جامعه نهادینه و گسترده شده است

سوال اینجاست که به چه دلیل امروز مردم در هر امری توقع عدالت ورزی دارند؟! سطح عدالت خواهی نهادینه، عمیق و گسترده شده است. به این دلیل که ذهن عدالت خواه در جامعه نهادینه شده و همین کار را برای حکام سخت کرده است. در جامعه فاسد، ذهنیتی درباره عدالت وجود ندارد و از حکام انتظاری در این باره وجود ندارد. مگر اینکه فرد انقلابی و انذار دهنده‌ای شروع به مطالبه گری در این باره کند.
شهرِ گمشده اینجاست!
بررسی ویژگی‌های حکومت و جامعه مشروع در فضای تاریخ اندیشه سیاسی تشیع در گفتگو با حسن زورق؛

شهرِ گمشده اینجاست!

حل امور عمومی به عهده مردم گذاشته‌شده، تا جایی که محوریت دین و اسلام را با مخاطره مواجه نسازد. در چنین مواقعی، اما رهبر به‌صورت مستقیم وارد عمل می‌شود و خطر را از دین برمی‌گیرد. در جریان حمله ناو امریکایی به ایران، امام به روسای امر این‌طور می‌گویند که من اگر جای شما بودم، این ناو را می‌زدم! به ایشان گفته می‌شود که شما می‌توانید دراین‌باره تصمیم بگیرید، اما ایشان تصمیم دراین‌باره را به شورای مربوط واگذار می‌کنند و می‌گویند که منتخبان مردم باید دراین‌باره تصمیم بگیرند.
موفقیت دولت‌­ها در گرو حمایت مردم است!
به مناسبت قیام مردم به رهبری آیت الله کاشانی در آخرین روزهای تیرماه ۱۳۳۱؛

موفقیت دولت‌­ها در گرو حمایت مردم است!

استبداد داخلی دربار رضاخانی و پس از آن محمدرضا و استعمار و تهدیدات بیرونی انگلستان و اتحاد جماهیر شوروی که چشم طمع بر ذخایر نفتی جنوب و شمال ایران دوخته بودند، موجب همگرایی نیروهای ملی و مذهبی شد و همه خواهان استقلال سیاسی و اقتصادی و رهایی از چنگال استعمار شدند. آیت ‌الله کاشانی و رهبران مذهبی و ملی دیگر، مردم را به حمایت از مصدق و ملی‌ شدن صنعت نفت فراخواندند. اما آنچه در جریان این رویداد مهم تاریخی، کمتر شنیده و پرداخته شده، تلاش‌هایی است که مردم در هنگامه استعفای مصدق به رهبری آیت‌الله کاشانی ترتیب دادند. در این نوشتار پیرامون قیام مردم به رهبری کاشانی درست یک سال پیش از کودتا، می‌خوانیم.
ماجرای دیگ سفارت، پلوی ایرانی و لباسِ شاهی
ماجرای پناهندگی محمدعلی شاه به سفارت روسیه و ایام واژگون او؛

ماجرای دیگ سفارت، پلوی ایرانی و لباسِ شاهی

تهران فتح و دوره‌ی استبداد صغیر منقضی می‌شود. یک دور که در تهران بزنید، از هر گوشه‌و‌کنارش، فريادهای زنده‌باد مشروطه، پاينده‌باد آزادی بلند است. طولی نمی‌کشد که ولادیمیر پلاتونوویچ لیاخوف، بریگاد روس، شکست‌خورده شمشیرش را تقدیم سران آزادی‌خواه‌ می‌کند. کار تمام است. مقارن همین‌اوقات، محمدعلی شاه ششمین پادشاه از دودمان قاجار گفتمان با سران مخالف را برنمی‌تابد و بی‌خیال تاج و تخت کم‌عمرش، با اهل و عیال، رجال، دولت‌مردان و ۵۰۰ قزاق مسلح، به باغ سفارتی روس در شمیرانان‌ کوچیده و آن‌جا ملتجی می‌شود.
۲