جواد شریف
هویت همان است که از هر مفهومی اگر گرفته شود، تمام موجودیت آن مفهوم زیر سوال رفته و بعضا خدشه دار می‌شود. از آنجاکه هویت به دو دسته فردی و ملی تقسیم می‌شود، نابودی آن، نابودی فرد و اجتماع را به دنبال خواهد داشت و در عین حال با تربیت درست آن، تعالی‌ای به بلندای قیامت به دست خواهیم آورد.
گروه وحدت فرهنگ سدید - جواد شریف: در مبحث هویت مجازی به اولین مطلبی که بایستی اشاره کرد تعریف لغوی هویت است و در دومین وهله نیاز داریم تا به رابطه بین این مفهوم با فضای مجازی بپردازیم. هویت به معنای چیستی و چیستی به معنای اصالت و ماهوی هر چیز است که اگر بخواهیم به شرح مختصری از آن بپردازیم باید اینگونه بگوییم که هویت، چیستی و تمام سرمایه‌ای ست که هر فرد و به تبع آن اجتماع خواهد داشت. بنابراین هویت استراتژیک‌ترین سرمایه‌ای است که هر تمدنی از آن بهره‌مند بوده و خواهد بود.
هویت همان است که از هر مفهومی اگر گرفته شود، تمام موجودیت آن مفهوم زیر سوال رفته و بعضا خدشه دار می‌شود. از آنجاکه هویت به دو دسته فردی و ملی تقسیم می‌شود، نابودی آن، نابودی فرد و اجتماع را به دنبال خواهد داشت و در عین حال با تربیت درست آن، تعالی‌ای به بلندای قیامت به دست خواهیم آورد.
برون‌داد شخصیت هر فرد در اجتماع را همان هویت اجتماعی یا ملی می‌نامند. شخصیتی که نقاب است و نقابی که هر کدام از انسان‌ها بسته به شرایط مکانی و زمانی امکان دارد بر چهره بزنند و به گونه‌ای متفاوت بروز کنند.
هویت ما از یک بُعد ثابت و غیر قابل تغییر با عنوان فطرت ساخته شده است. فطرتی که در ادبیات قرآنی بنیانی الهی دارد و متناسب این عالم، میل به خیر و شر در او قرار گرفته است، تا با انتخاب هایش هر کدام را شکوفا کند.
اما بخش متغیر هویت، مجموعه حاصل شده از آموزش، تجربیات، محیط زندگی و تمام عواملی است که در هستی شخصیت افراد اثر گذار است. هویتی که تحت شرایط زمانی و مکانی یا تحت تاثیر جبر جغرافیایی می‌تواند تغییر کند. این موضوع برای ما و ایضا دشمنان ما اهمیت ویژه‌ای دارد. چرا که با مدیریت در همین عناصر متغیر ما می‌توانیم افراد و جوامع را یا به سمت هماهنگی با فطرت الهی‌شان سوق دهیم یا آن‌ها را وادار به نادیده گرفتن حقایق ثابت وجودشان بکنیم.
اهمیت بالای هویت دلیل مهمی است که ما شناختی ولو اجمالی از شرط‌های سلامت و بیماری هویت در دست داشته باشیم تا طبق آن عوامل خطر ساز را بشناسیم و عوامل لازم و مفید را مهیا کنیم.
بدون شک یکی از مهم‌ترین مسائل سلامت هویت، داشتن هویتی یکپارچه با ساختاری منسجم است، چرا که تمام تصمیمات و هدف گذاری‌ها برآمده از ساختار هویت است. هویتی که تحت الشعاع قرار بگیرد براحتی قابل استثمار است و هر تغییری که در هویت ایجاد شود، منجر به دگرگونی در رفتار‌ها و تصمیمات خرد و کلان فردی و اجتماعی می‌شود.
به طور کلی هویت سیال توان هماهنگی با یک عقیده ثابت و عمیق را ندارد؛ بنابراین وقتی افراد از یکپارچگی هویت خالی شوند، هر دوره‌ای رنگ یک هویت را به خود می‌گیرند و به ناچار در هر دوره دچار یک خود بیگانگی مرموز می‌شوند.
این خود بیگانگی، بحران هویت و عدم توانایی تصمیم گیری را نتیجه خواهد داد و دقیقا جامعه غربی که در بستر علم تجربی جایگاهی برای امر متعالی و خدای واحد قائل نیست، انسان را حیوانی منفعت‌گرا و انتخاب‌گر در حوزه منافع جسمی اش می‌داند؛ در نتیجه فرهنگی با هویت سیال را ایجاد می‌کند. هویتی که متناسب با مصرف گرایی و مدگرایی، خالی از هرگونه اندیشه جدی و دائم به دنبال تغییر بودن است.
اثر فضای مجازی همین‌جا می‌تواند باشد که با تعاریف جدیدی از سبک زندگی و مسائل مادی خوراک جدید و هویت جدیدی را به انسان تغذیه کند. همان‌طور که اگر قسمتی از ذهن ما را از بین ببرند و از نو تعاریف جدیدی به خورد ما دهند به راحتی داده‌های جدید را پذیرفته و شبیه آن خواهیم شد؛ این نگاه بستر و مقدمه‌ای برای طراحی فضای مجازی بر مبنای همین اندیشه است، فضایی بدون محدودیت برای افراد تا هر طور که می‌خواهند به دور از واقعیت ها، خودشان را تعریف کنند.
اما این فقط یک فرصت است، نه یک بار، برای اینکه افراد از هویت خودشان فاصله بگیرند. مشکل اصلی مدیریت تبلیغی این جریان و جایگزین کردن ارزش هاست. برای مثال فضای مجازی تصویری حیرت انگیز از زندگی ثروتمندان ارائه می‌دهد، ارزش‌های عقیدتی را تحقیر و آزادی بی قید و شرط را زیبا و کامل ترسیم می‌کند؛ و در کنار این جریان، شبکه‌های اجتماعی به فرد این فرصت را خواهند داد تا بدون هیچ هزینه‌ای برای به دست آوردن این ایده آل ها، در فضای مجازی بتواند آنطور که برایش تبلیغ شده است زندگی کند و خودش را به نمایش در آورد.
نتیجتا افراد از ارزش‌ها تهی می‌شوند و در یک بستر سیال و بی بهره از واقعیت، خواسته‌های ذهنیشان را ارضا می‌کنند. راه حل ما برای مقابل با این جریان و حفظ هویت اسلامی و انقلابی، آموزشی همه جانبه و کامل توسط آموزش و پرورش، خانواده، صدا و سیما و... است تا بتوانیم با آموزش صحیح ثبات و محتوای صحیح را منتقل کنیم.
لازمه این کار استخراج مطالب هویتی از تعلیمات بزرگان دینی مانند حضرت امام خمینی(ره) و دیگر اندیشمندان معاصر است. چرا که عدم شناخت ما از هویت و چیستی عقیدتی یک مسلمان شیعه فرصت تغییر را از ما خواهد گرفت و ما را تبدیل به مصرف کننده‌ای برای اندیشه‌های غربی خواهد کرد.
برون‌داد شخصیت هر فرد در اجتماع را همان هویت اجتماعی یا ملی می‌نامند. شخصیتی که نقاب است و نقابی که هر کدام از انسان‌ها بسته به شرایط مکانی و زمانی امکان دارد بر چهره بزنند و به گونه‌ای متفاوت بروز کنند.
هویت ما از یک بُعد ثابت و غیر قابل تغییر با عنوان فطرت ساخته شده است. فطرتی که در ادبیات قرآنی بنیانی الهی دارد و متناسب این عالم، میل به خیر و شر در او قرار گرفته است، تا با انتخاب هایش هر کدام را شکوفا کند.
اما بخش متغیر هویت، مجموعه حاصل شده از آموزش، تجربیات، محیط زندگی و تمام عواملی است که در هستی شخصیت افراد اثر گذار است. هویتی که تحت شرایط زمانی و مکانی یا تحت تاثیر جبر جغرافیایی می‌تواند تغییر کند. این موضوع برای ما و ایضا دشمنان ما اهمیت ویژه‌ای دارد. چرا که با مدیریت در همین عناصر متغیر ما می‌توانیم افراد و جوامع را یا به سمت هماهنگی با فطرت الهی‌شان سوق دهیم یا آن‌ها را وادار به نادیده گرفتن حقایق ثابت وجودشان بکنیم.
اهمیت بالای هویت دلیل مهمی است که ما شناختی ولو اجمالی از شرط‌های سلامت و بیماری هویت در دست داشته باشیم تا طبق آن عوامل خطر ساز را بشناسیم و عوامل لازم و مفید را مهیا کنیم.
بدون شک یکی از مهم‌ترین مسائل سلامت هویت، داشتن هویتی یکپارچه با ساختاری منسجم است، چرا که تمام تصمیمات و هدف گذاری‌ها برآمده از ساختار هویت است. هویتی که تحت الشعاع قرار بگیرد براحتی قابل استثمار است و هر تغییری که در هویت ایجاد شود، منجر به دگرگونی در رفتار‌ها و تصمیمات خرد و کلان فردی و اجتماعی می‌شود.
به طور کلی هویت سیال توان هماهنگی با یک عقیده ثابت و عمیق را ندارد؛ بنابراین وقتی افراد از یکپارچگی هویت خالی شوند، هر دوره‌ای رنگ یک هویت را به خود می‌گیرند و به ناچار در هر دوره دچار یک خود بیگانگی مرموز می‌شوند.
این خود بیگانگی، بحران هویت و عدم توانایی تصمیم گیری را نتیجه خواهد داد و دقیقا جامعه غربی که در بستر علم تجربی جایگاهی برای امر متعالی و خدای واحد قائل نیست، انسان را حیوانی منفعت‌گرا و انتخاب‌گر در حوزه منافع جسمی اش می‌داند؛ در نتیجه فرهنگی با هویت سیال را ایجاد می‌کند. هویتی که متناسب با مصرف گرایی و مدگرایی، خالی از هرگونه اندیشه جدی و دائم به دنبال تغییر بودن است.
اثر فضای مجازی همین‌جا می‌تواند باشد که با تعاریف جدیدی از سبک زندگی و مسائل مادی خوراک جدید و هویت جدیدی را به انسان تغذیه کند. همان‌طور که اگر قسمتی از ذهن ما را از بین ببرند و از نو تعاریف جدیدی به خورد ما دهند به راحتی داده‌های جدید را پذیرفته و شبیه آن خواهیم شد؛ این نگاه بستر و مقدمه‌ای برای طراحی فضای مجازی بر مبنای همین اندیشه است، فضایی بدون محدودیت برای افراد تا هر طور که می‌خواهند به دور از واقعیت ها، خودشان را تعریف کنند.
اما این فقط یک فرصت است، نه یک بار، برای اینکه افراد از هویت خودشان فاصله بگیرند. مشکل اصلی مدیریت تبلیغی این جریان و جایگزین کردن ارزش هاست. برای مثال فضای مجازی تصویری حیرت انگیز از زندگی ثروتمندان ارائه می‌دهد، ارزش‌های عقیدتی را تحقیر و آزادی بی قید و شرط را زیبا و کامل ترسیم می‌کند؛ و در کنار این جریان، شبکه‌های اجتماعی به فرد این فرصت را خواهند داد تا بدون هیچ هزینه‌ای برای به دست آوردن این ایده آل ها، در فضای مجازی بتواند آنطور که برایش تبلیغ شده است زندگی کند و خودش را به نمایش در آورد.
نتیجتا افراد از ارزش‌ها تهی می‌شوند و در یک بستر سیال و بی بهره از واقعیت، خواسته‌های ذهنیشان را ارضا می‌کنند. راه حل ما برای مقابل با این جریان و حفظ هویت اسلامی و انقلابی، آموزشی همه جانبه و کامل توسط آموزش و پرورش، خانواده، صدا و سیما و... است تا بتوانیم با آموزش صحیح ثبات و محتوای صحیح را منتقل کنیم.
لازمه این کار استخراج مطالب هویتی از تعلیمات بزرگان دینی مانند حضرت امام خمینی(ره) و دیگر اندیشمندان معاصر است. چرا که عدم شناخت ما از هویت و چیستی عقیدتی یک مسلمان شیعه فرصت تغییر را از ما خواهد گرفت و ما را تبدیل به مصرف کننده‌ای برای اندیشه‌های غربی خواهد کرد.
اخبار مرتبط
ارسال نظر
خیلی عالی بود موفق باشید
ما واقعاً یا هویت زده هستیم ، یاهویت فریب و یا مفتون هویت دیگران .
ایرانی از قدیم تا چند سال گذشته اینگونه نبوده ، این نتیجه ضعف خود باوری و فراموشی شعار ما می توانیم.