تحمیل هزینه‌های کرونا بر صنعت گردشگری!

گروه جامعه و اقتصاد «سدید»؛ مهدیه شهرابی فراهانی: گردشگری نه به عنوان یک فعالیت صنعتی صرف و محدود، بلکه یک رفتار و حرکت اجتماعی و فرهنگی در جامعه بشری تلقی می‌گردد. در روز‌هایی که جهان با پیش آمد کرونا دست به گریبان است، تحلیل‌های گوناگون، زیان‌های اقتصادی ناشی از انواع فعالیت‌های صنعتی را گوشزد نموده اند. از جمله این فعالیت‌ها می‌توان به گردشگری اشاره کرد که در همان اوایل شیوع بیماری کرونا در جهان، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. شاید بتوان چنین پنداشت اگر گردشگری منافع اقتصادی برای جوامع به همراه نمی‌داشت، تا مدت‌ها مرکز توجه قرار نمی‌گرفت.

هزینه‌های اقتصادی که صنعت گردشگری از کرونا متحمل شد بی شمار است، چه بسا ضرر‌های هنگفتی را برای جوامع به وجود آورد که از دیدگاه برخی محققان تا مدت‌های مدیدی قابل جبران نخواهد بود. با این حال ذکر این نکته ضروری است که گردشگری به عنوان یک فعالیت فرهنگی و اجتماعی آثاری بیش از این برای انسان‌ها به همراه داشته و در این شرایط نیز بایستی با نگاهی عمیق‌تر و گسترده‌تر بدان پرداخته شود.

هنگامی که در یک جامعه مشکلی رخ می‌دهد، شناخت دقیق‌تر آن مسئله می‌تواند در ارائه هر چه بهتر راهکار‌های عملی، موثر واقع گردد. مشکلات اقتصادی ناشی از کرونا در کسب و کار‌های گردشگری بی شک مضرات بسیاری را به همراه دارد، با این حال نمی‌توان از هزینه‌های فرهنگی آن غافل شد. کرونا بیش از آنکه ضرر‌های مالی برای گردشگری دارد، مضرات فرهنگی بسیاری را به این صنعت تحمیل می‌گرداند، چه بسا تا امروز نیز به همراه داشته است. گردشگری ماهیتا یک فعالیت انسانی، اجتماعی و فرهنگی است، بر محور انسانی شکل می‌گیرد و بستر آن تامین خاستگاه روانی و روحی انسان است و در نتیجه آن لذات مادی به همراه خواهد داشت. هنگامی که فلسفه سفر اشاره به آشکار شدن و پرده برداشتن دارد، هنگامی که حرکت ماهیت اصلی گردشگری است و باید انسان از یک مکان به مکان دیگر جابه جا شود، در این هنگام است که فرآیند انطباق با فطرت انسانی تحقق یافته و ظرف تامین نیاز‌های غیرمادی انسانی لبریز خواهد شد. انسان ماهیتا موجودی اجتماعی است، علوم انسانی بر این موضوع مهر تایید زده و بسیاری از ناهنجاری‌های رفتاری، مشکلات جسمی و شرایط نامناسب را در یک جامعه متاثر از عدم تامین جوانب معنوی انسانی می‌دانند. سفر یکی از همان مقوله‌های کلیدی است که بر روی این ظرف استوار بوده و آنچنانی که نیاز‌های معنوی و غیر مادی انسان را پوشش می‌دهد، نتیجه آن لذت مادی و تفریح به همراه دارد. از این رو می‌توان چنین استدلال کرد که ممنوعیت و محدودیت‌های ناشی از کرونا، همه جوامع را متحمل هزینه‌های فرهنگی و اجتماعی بسیاری در گردشگری خواهد نمود. حال برای این مشکلات چه تدبیر و راه حلی اندیشیده شده است؟ آیا این موضوعات آنچنان که باید از اهمیت کافی برخورداند؟ یا همانند بسیاری از مقوله‌های فرهنگی و اجتماعی مورد توجه قرار نمی‌گیرند؟

همانگونه که بیان شد، شناخت مسئله می‌تواند در حل آن کمک کننده باشد. در دورانی که گردشگری با مشکل روبرو است و شرایط کرونا سیطره بر جهان و جوامع دارد، آیا آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی ناشی از این فعالیت در نظر گرفته می‌شود؟ آیا اقداماتی برای شناسایی و تحلیل عمیق این شرایط صورت می‌پذیرد؟ این همان نکته مغفول در صنعت گردشگری به شمار می‌رود که بی توجهی بدان می‌تواند عواقب بسیاری را در آینده رقم بزند. جامعه‌ای که با استرس، فشار، اضطراب، ناخوشی، نگرانی، احساس ترس، و .. روبرو است، و همچنین از فعالیت‌های طبیعی خویش بازمانده و منع شده است، چه سرنوشتی به همراه خواهد داشت؟ چه رفتار‌هایی را از خود بروز خواهد داد؟ جامعه‌ای که تاکید به اوقات فراغت و برنامه ریزی برای این نیاز مهم فردی و اجتماعی ندارد، چگونه می‌تواند پسا کرونا را تحلیل و بررسی نماید؟ بی شک در آینده‌ای نه چندان دور، صرف نظر از مشکلات اقتصادی و ضرر‌هایی که جامعه پسا کرونا از گردشگری متحمل می‌شود، هزینه‌های فرهنگی و اجتماعی را نیز باید تقبل نماید. تمامی فشار‌ها و استرس‌ها نیاز به یک منبع برای تخلیه شدن دارند و سفر یکی از این اقدامات خواهد بود. حال چگونه باید اطمینان حاصل نمود که گردشگری متضرر این فشار‌های روانی نمی‌گردد؟ بی تردید کنترل نمودن فشار‌ها و اضطراب ها، تسکین درد به طرق گوناگون و استفاده از ابزارها، می‌تواند آثار مخرب پسا کرونا را کاهش دهد. در این میان نیاز به تحقیق و پژوهش بیش از پیش احساس می‌گردد. تشکیل کارگروه‌های تحقیقاتی، شناخت مسئله، استفاده از ابزار‌های الکترونیکی، از جمله فراهم نمودن بازدید‌های مجازی از یک سایت، در تقلیل احساس کمبود ناشی از سفر موثر می‌باشند.

آسیب‌های فرهنگی و اجتماعی ناشی از پدیده همانند بیماری کرونا، بیش از آنکه نمود ظاهری یابد، در رفتار‌های اجتماعی و حالات روانی افراد یک جامعه نمود می‌یابد و این همان نکته ناپیدای پر اهمیت است. جامعه‌ای که از نظر ذهنی آسیب دیده باشد، روان ناسالمی دارد و در نهایت رفتار‌های ناهنجار از خود بروز می‌نمایاند که به ناهنجاری‌های فرهنگی و اجتماعی تعبیر می‌گردد و این همان حلقه مفقود رفتار‌هایی است که می‌تواند به گردشگری آسیب وارد نماید. جامعه میزبان در جایگاه مقصد گردشگری، و نیز گردشگر به عنوان جامعه مهمان، هر یک اثرات منفی از این بیماری دریافت نموده اند و در هر جایگاهی که قرار بگیرند، رفتارشان هزینه‌های فرهنگی و اجتماعی برای آن جامعه به همراه خواهد داشت. چرا که به عنوان مثال یک مقصد گردشگری مدت‌ها از حضور گردشگر بی نصیب بوده و یک گردشگر نیز مدت‌های طولانی از سفر محروم مانده است، هر دو طیف کوله باری از فشار‌ها و استرس‌ها را با خود همراه دارند که تجمیع یافته و با ناگاه تخلیه می‌گردد. در این هنگام است که هزینه‌های فرهنگی و اجتماعی برای جامعه بشری به همراه خواهد داشت و این امر آسیب‌ها و آثار منفی دارد که چه بسا از گردشگری انبوه نیز بیشتر خواهد بود.

بی شک شناخت هر چه بهتر شرایط فعلی، بررسی شرایط آینده و پیش بینی‌هایی که جامعه را در موقعیت ناشناخته قرار ندهد، می‌تواند به برنامه ریزی کمک نموده و آثار منفی شناسایی شده را کاهش دهد. از این رو انجام تحقیق و پژوهش‌های موردی و کیفی در این حوزه پیشنهاد می‌گردد تا هر چه بیشتر کشور عزیزمان از گزند آسیب‌های منفی فرهنگی و اجتماعی بیماری کرونا در امان بماند.

 

/انتهای پیام/