پیروزی در جدال میان هنر و کرونا سهم کدام‌یک خواهد بود؟
همچنان که ویروس کرونا در حالی که دست‌هایش را هیولاوار بالا گرفته و به دنبال فعالیت‌های هنری در جهان می‌دود و یکی‌یکی همه را تعطیل می‌کند، انگار در یک دایره، هنر هم به دنبال ویروس کرونا می‌دود و وحشت این بیماری را دستمایه تولیدات هنری جدید قرار می‌دهد. به دنبال شیوع گسترده این ویروس، فعالیت‌های بسیاری در جهان به تعویق افتاده یا لغو شده‌اند. از سوی دیگر، اما هنرمندان بسیاری هم به تولید آثاری درباره ابعاد مختلف این بیماری پرداخته‌اند.
به گزارش سدید؛ حالا بیش از یک ماه است که کرونا، یکی‌یکی به پناهگاه‌های فرهنگ و هنر جهان سر می‌زند و در آن‌ها را پلمب می‌کند. شاید اولین باری باشد که تعطیلات گسترده دیگر الزاما با گردشگری در مکان‌های میزبان فرهنگ و هنر همراه نیست و همه در خانه‌های خود حبس شده‌اند تا این ویروس نه چندان خطرناک، اما خوفناک، بالاخره دست از سر جهان بردارد.
کشور چین، اولین میزبان و تولید‌کننده احتمالی کرونا، نخستین جایی هم بود که یکی‌یکی فعالیت‌های هنری‌اش را لغو کرد. از نیمه بهمن، کنسرت‌های مختلف گروه‌های خارجی در این کشور لغو شدند تا خطر اشاعه این ویروس کاهش یابد.
تور ارکستر سمفونیک بوستون، ارکستر فلارمونیک بوستون، ارکستر فلارمونیک هنگ‌کنگ، کنسرت اندی لو، لئن لائی و میریام یونگ از خواننده‌های پاپ هنگ‌کنگ و کنسرت جولین تسائی، هنرمند موسیقی پاپ تایوانی از جمله این کنسرت‌ها بودند که لغو شدند یا به تعویق افتادند. جشنواره موسیقی فجر هم که در هفته پایانی بهمن‌ماه برگزار شد، اجرای گروه حمیداف را لغو کرد تا احتمال ورود ویروس چینی را از مرز‌های ترکمنستان به ایران کاهش دهد، اما موسیقی تنها شاخه هنری نبود که تحت‌تاثیر اشاعه این بیماری در جهان قرار گرفت.
سینمای جهان تاکنون در وجوه مختلفی از این شیوع متضرر شده است؛ از تعطیلی سالن‌های سینما گرفته تا به تعویق افتادن مراحل تولید و فیلمبرداری آثاری که در جریان ساخت قرار داشته‌اند و تا لغو موقت و دائم رویداد‌های سینمایی نظیر جشنواره‌های ملی و جهانی. جشنواره فیلم برلین که دو روز پیش اختتامیه‌اش برگزار شد، از ابتدا ورود مهمانان چینی را ممنوع اعلام کرد. جشنواره فیلم هنگ‌کنگ از زمستان به اواخر تابستان ۲۰۲۰ موکول شد. بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی مستند سالونیکا در کشور یونان هم که قرار بود در نیمه اسفندماه برگزار شود به تعویق افتاد. تاریخ برگزاری بیست‌ودومین دوره جشنواره ایتالیایی خاور دور هم از اواخر ماه می‌به اواخر ماه ژوئن تغییر کرد. دو جشنواره سینمایی سوئیس نیز دوره امسال خود را لغو کردند.
البته خسارات سینما از ویروس کرونا محدود به لغو و تعویق فستیوال‌ها نبوده‌اند. بسیاری از پروژه‌های سینمایی، برداشت‌های خود را به زمان دیگری موکول یا سرعت تولید را کند کرده‌اند. از جمله پرسروصداترین آن‌ها می‌توان به آخرین فیلم تام کروز اشاره کرد؛ اما فروش فیلم‌ها شاید مهم‌ترین تاثیر کرونا بر صنعت سینما باشد.
در چین که دومین بازار بزرگ سینمای جهان پس از آمریکاست، ۷۰ هزار سالن سینما همچنان تعطیل است و ادامه این روند و لغو اکران‌ها، درآمد‌های استودیو‌های فیلمسازی چینی و حتی هالیوودی را به‌شدت کاهش داده است. میزان بلیت‌های فروخته‌شده در سینما‌ها طی تعطیلات سال نوی چینی از تاریخ ۲۴ ژانویه تا ۲۳ فوریه فقط ۲/۴ میلیون قطعه بود؛ این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال ۲۰۱۹ میلادی ۱/۷۶ میلیارد قطعه بلیت فروخته شده بود! پیش‌بینی می‌شود زیان سینمای چین تا پایان ماه فوریه چیزی در حدود دو میلیارد دلار یا بیشتر باشد و این در حالی است که انتظار نمی‌رود شرایط حاکم بر سینما‌ها تا چند هفته آینده و حتی ماه‌ها به روال عادی بازگردد.
ریزش ۴۰ درصدی مخاطبان سینما در کره‌جنوبی، طبق اعلام مسوولان آن‌ها بحران را جدی‌تر از حمله سارس به این کشور کرده است. به دنبال آمار فوتی ۳۴ نفره در ایتالیا بر اثر کرونا، دولت این کشور نیمی از سینما‌ها را تعطیل کرده است. ژاپن نیز کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی فروش را در سینما‌های کشورش در دوره شیوع کرونا تجربه می‌کند.
حتی شاخه تجسمی هم با وجود مخاطبان به نسبت محدودترش، از وحشت کرونا در امان نمانده است. نمایشگاه هنر بازل در هنگ‌کنگ که قرار بود در اواخر اسفند و اوایل فروردین برگزار شود، به کلی لغو شد. کشور امارات هم که بنا بود در فاصله ۲۵ تا ۲۸ مارس میزبان نمایشگاه هنر دبی باشد، این برنامه را لغو کرد تا در شکل‌ها دیگری به دنبال برگزاری مجازی بخش‌های مختلف آن بگردد. موزه لوور، در پی گزارش ۱۰۰ مورد ابتلای قطعی کرونا در فرانسه از روز یکشنبه درهایش را به روی بازدیدکنندگان بسته است. برخلاف رویداد هنر‌های تجسمی اروپا که اعلام کرده طبق روال گذشته در هلند برگزار خواهد شد، برنامه‌ریزان دو رویداد مشابه در میلان، خبر تغییر در اجرا یا لغو بعضی از بخش‌ها را رسانه‌ای کرده‌اند.
بسیاری از سالن‌های تئاتر کشور نیز در پی تعطیلی مراکز فرهنگی در این مدت بحث‌ها بر سر جبران خسارت این تعطیلی‌ها برای تماشاخانه‌های خصوصی را شکل داده‌اند. برخی دیگر از این سالن‌ها هم با اعلام برنامه ضدعفونی‌کردن، تلاش کرده‌اند مخاطب گریزان از صندلی‌های تئاتر را به سالن‌ها بازگردانند. با این حال مدیران دفتر هنر‌های نمایشی ارشاد اعلام کرده‌اند که برای جبران این خسارت‌ها آماده هستند.
با تمام این‌ها، اما هنر از کرونا فراری نیست. این مساله حالا موضوع تولید بسیاری آثار هنری قرار گرفته است؛ خصوصا برخی گرافیتی‌های هنگ‌کنگی در پی تعطیلی بسیاری از مشاغل بر اثر کوید ۱۹ آرام‌آرام صدای اعتراض را بلند کرده‌اند. در کشور ما نیز فراخوانی برای برگزاری مسابقه کاریکاتور درباره ویروس کرونا از سوی حوزه هنری با همکاری وزارت بهداشت ارائه شده است. حالا باید دید که در جدال میان هنرمندان با ویروس کرونا نهایتا پیروزی سهم کدام‌یک خواهد بود.
کشور چین، اولین میزبان و تولید‌کننده احتمالی کرونا، نخستین جایی هم بود که یکی‌یکی فعالیت‌های هنری‌اش را لغو کرد. از نیمه بهمن، کنسرت‌های مختلف گروه‌های خارجی در این کشور لغو شدند تا خطر اشاعه این ویروس کاهش یابد.
تور ارکستر سمفونیک بوستون، ارکستر فلارمونیک بوستون، ارکستر فلارمونیک هنگ‌کنگ، کنسرت اندی لو، لئن لائی و میریام یونگ از خواننده‌های پاپ هنگ‌کنگ و کنسرت جولین تسائی، هنرمند موسیقی پاپ تایوانی از جمله این کنسرت‌ها بودند که لغو شدند یا به تعویق افتادند. جشنواره موسیقی فجر هم که در هفته پایانی بهمن‌ماه برگزار شد، اجرای گروه حمیداف را لغو کرد تا احتمال ورود ویروس چینی را از مرز‌های ترکمنستان به ایران کاهش دهد، اما موسیقی تنها شاخه هنری نبود که تحت‌تاثیر اشاعه این بیماری در جهان قرار گرفت.
سینمای جهان تاکنون در وجوه مختلفی از این شیوع متضرر شده است؛ از تعطیلی سالن‌های سینما گرفته تا به تعویق افتادن مراحل تولید و فیلمبرداری آثاری که در جریان ساخت قرار داشته‌اند و تا لغو موقت و دائم رویداد‌های سینمایی نظیر جشنواره‌های ملی و جهانی. جشنواره فیلم برلین که دو روز پیش اختتامیه‌اش برگزار شد، از ابتدا ورود مهمانان چینی را ممنوع اعلام کرد. جشنواره فیلم هنگ‌کنگ از زمستان به اواخر تابستان ۲۰۲۰ موکول شد. بیست‌ودومین جشنواره بین‌المللی مستند سالونیکا در کشور یونان هم که قرار بود در نیمه اسفندماه برگزار شود به تعویق افتاد. تاریخ برگزاری بیست‌ودومین دوره جشنواره ایتالیایی خاور دور هم از اواخر ماه می‌به اواخر ماه ژوئن تغییر کرد. دو جشنواره سینمایی سوئیس نیز دوره امسال خود را لغو کردند.
البته خسارات سینما از ویروس کرونا محدود به لغو و تعویق فستیوال‌ها نبوده‌اند. بسیاری از پروژه‌های سینمایی، برداشت‌های خود را به زمان دیگری موکول یا سرعت تولید را کند کرده‌اند. از جمله پرسروصداترین آن‌ها می‌توان به آخرین فیلم تام کروز اشاره کرد؛ اما فروش فیلم‌ها شاید مهم‌ترین تاثیر کرونا بر صنعت سینما باشد.
در چین که دومین بازار بزرگ سینمای جهان پس از آمریکاست، ۷۰ هزار سالن سینما همچنان تعطیل است و ادامه این روند و لغو اکران‌ها، درآمد‌های استودیو‌های فیلمسازی چینی و حتی هالیوودی را به‌شدت کاهش داده است. میزان بلیت‌های فروخته‌شده در سینما‌ها طی تعطیلات سال نوی چینی از تاریخ ۲۴ ژانویه تا ۲۳ فوریه فقط ۲/۴ میلیون قطعه بود؛ این در حالی است که در همین بازه زمانی در سال ۲۰۱۹ میلادی ۱/۷۶ میلیارد قطعه بلیت فروخته شده بود! پیش‌بینی می‌شود زیان سینمای چین تا پایان ماه فوریه چیزی در حدود دو میلیارد دلار یا بیشتر باشد و این در حالی است که انتظار نمی‌رود شرایط حاکم بر سینما‌ها تا چند هفته آینده و حتی ماه‌ها به روال عادی بازگردد.
ریزش ۴۰ درصدی مخاطبان سینما در کره‌جنوبی، طبق اعلام مسوولان آن‌ها بحران را جدی‌تر از حمله سارس به این کشور کرده است. به دنبال آمار فوتی ۳۴ نفره در ایتالیا بر اثر کرونا، دولت این کشور نیمی از سینما‌ها را تعطیل کرده است. ژاپن نیز کاهش ۱۰ تا ۱۵ درصدی فروش را در سینما‌های کشورش در دوره شیوع کرونا تجربه می‌کند.
حتی شاخه تجسمی هم با وجود مخاطبان به نسبت محدودترش، از وحشت کرونا در امان نمانده است. نمایشگاه هنر بازل در هنگ‌کنگ که قرار بود در اواخر اسفند و اوایل فروردین برگزار شود، به کلی لغو شد. کشور امارات هم که بنا بود در فاصله ۲۵ تا ۲۸ مارس میزبان نمایشگاه هنر دبی باشد، این برنامه را لغو کرد تا در شکل‌ها دیگری به دنبال برگزاری مجازی بخش‌های مختلف آن بگردد. موزه لوور، در پی گزارش ۱۰۰ مورد ابتلای قطعی کرونا در فرانسه از روز یکشنبه درهایش را به روی بازدیدکنندگان بسته است. برخلاف رویداد هنر‌های تجسمی اروپا که اعلام کرده طبق روال گذشته در هلند برگزار خواهد شد، برنامه‌ریزان دو رویداد مشابه در میلان، خبر تغییر در اجرا یا لغو بعضی از بخش‌ها را رسانه‌ای کرده‌اند.
بسیاری از سالن‌های تئاتر کشور نیز در پی تعطیلی مراکز فرهنگی در این مدت بحث‌ها بر سر جبران خسارت این تعطیلی‌ها برای تماشاخانه‌های خصوصی را شکل داده‌اند. برخی دیگر از این سالن‌ها هم با اعلام برنامه ضدعفونی‌کردن، تلاش کرده‌اند مخاطب گریزان از صندلی‌های تئاتر را به سالن‌ها بازگردانند. با این حال مدیران دفتر هنر‌های نمایشی ارشاد اعلام کرده‌اند که برای جبران این خسارت‌ها آماده هستند.
با تمام این‌ها، اما هنر از کرونا فراری نیست. این مساله حالا موضوع تولید بسیاری آثار هنری قرار گرفته است؛ خصوصا برخی گرافیتی‌های هنگ‌کنگی در پی تعطیلی بسیاری از مشاغل بر اثر کوید ۱۹ آرام‌آرام صدای اعتراض را بلند کرده‌اند. در کشور ما نیز فراخوانی برای برگزاری مسابقه کاریکاتور درباره ویروس کرونا از سوی حوزه هنری با همکاری وزارت بهداشت ارائه شده است. حالا باید دید که در جدال میان هنرمندان با ویروس کرونا نهایتا پیروزی سهم کدام‌یک خواهد بود.
منبع: صبح نو
ارسال نظر
