منوچهر جهانیان
پیاده‌روی اربعین و حضور باشکوه جمع کثیری از مسلمانان و دلدادگان شور و شعور حسینی از سراسر جهان توانسته است مسیر جدیدی را در توسعه گردشگری به‌عنوان یک برند گردشگری دینی به همراه داشته باشد.
گروه گردشگری و زیارت «سدید» - منوچهر جهانیان: اربعین هدیه الهی است که خداوند رحمان به‌واسطه حضرت اباعبدالله الحسین (ع) ان را بر عالمیان ارزانی داشته است. پیاده روی اربعین و طی طریق چند صد کیلومتری و گا‌ها بیشتر در سرزمین نینوا با حضور چند ده میلیونی زائران و دلبستگان و عاشقان حضرت دوست از هر قوم و قبیله‌ای و از هر رنگ و نژادی و با هر دین و مسلکی، گواهی است بر عشق الهی و موهبت خداوندی که در این برهه از زمان بر مردمان این دوره جلوه گر گشته، شور و شوق حسینی را با شعور و معرفت و شناخت از جهان هستی و درک واقعیت خلقت را در اندیشه اسلام ناب محمدی (ص) برای رسیدن به کمال و تعالی انسانی و پی بردن به ذات اقدس الهی به ارمغان اورده است. اجتماع میلیونی یاوران پرچمدار عدالت و صلح و دوستی و اقامه کننده عدل و نوید بخش حکومت جهانی مستضعفین بر مستکبران و غاصبین را نوید می‌دهد. حب الحسین (ع) یجمعنا همانا محبت و دوستی اهلبیت و سالار و سرور شهیدان عالم بزرگترین انسجام و وحدت و یکپارچگی امت واحده را به وجود می‌اورد.
دین و مذهب همواره موجد تاثیرات عمیق، کنش‌های پایدار انسانی و توسعه جوامع بشری بوده است و بشر از همان آغازین خلقت در پی شناخت و آگاهی و کشف ناشناخته‌ها و سیر در آفاق‌وانفس برای شناخت خود و شناخت خالق و درک کمال و هستی در سرزمین‌های مختلف بوده است و این مبنا و شروعی برای سفر‌های دینی و مذهبی بود؛ که پایه و اساس گردشگری دینی را شکل داد. باور‌ها و اعتقادات دینی همواره سرچشمه ایجاد فرهنگ‌های گوناگون در جهان بوده و تا به امروز سیروسفر را در جهان تحت تأثیر خود قرار داده است و انسان در راستای اعتقاد و تمسک به یک دین و مذهب برای درک و شناخت هستی و جهان پیرامون آن و شناخت خالق جهان برای نیل به کمال و سعادت، که بشر در جستجوی آن بود، در زمان‌های قدیم در شرایطی که بشر از سیستم حمل‌ونقل پیشرفته برخوردار نبوده و به‌راحتی نمی‌توانسته از نقطه‌ای به نقطه دیگر در جهان سفر کند، سفر‌های دینی و معنوی در میان مردم رواج داشته است. ایمان واعتقاد راسخ نقطه آغازین پیمودن سفر‌های دشوار و سخت در آن دوران محسوب می‌شد.
در دین مبین اسلام نیز همچون سایر ادیان سفر‌های مذهبی و زیارت ائمه معصومین علیهم‌السلام رواج داشته و مسلمانان در مناسبت‌های گوناگون به مکان‌ها مقدس سفر می‌کنند. «اربعین» ازجمله رویداد‌های مذهبی ویژه در دین اسلام است که نه‌تنها به‌عنوان تنها مراسم چهلم امام معصوم برای حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام و یاران باوفای آن حضرت برگزار می‌شود؛ بلکه نشان و نماد ایمان، اعتقاد و باور عمیق دینی در دین اسلام از قول امام معصوم علیه‌السلام بیان گردیده است.
گردشگری دینی ازجمله مهم‌ترین گونه‌های سفر و گردشگری در جهان است که انگیزه اصلی آن به جهت باور‌ها و اعتقادات دینی همواره پذیرای گردشگران و زائرین در جهان بوده و سبک و سیاق آن با سایر گونه‌های سفر و گردشگری متفاوت است. به‌طوری‌که در سال‌های اخیر افراد با گرایش‌ها و ادیان و مذاهب مختلف نیز به این ابر رویداد فرهنگی، اجتماعی و دینی علاقه‌مند شده و بخش مهم و قابل‌تأمل و توجه از سفر و گردشگری دینی در جهان را به خود اختصاص داده است. ابر رویداد پیاده‌روی اربعین ازجمله رویداد‌های بزرگ و مهم در حوزه سفر و گردشگری دینی و معنوی است که در راستای باور‌ها و اعتقادات دینی و پاس داشت ارزش‌های والای انسانی و اجتماع عظیم انسانی و بلکه بی نظیرترین ان در قرن حاضر، هرساله با حضور میلیون‌ها نفر از اقصی نقاط جهان در سرزمین کربلا به وقوع می‌پیوندد، به‌طوری‌که حضور میلیون‌ها نفر در چنین رویداد مهم فرهنگی، اجتماعی و دینی در نوع خود بی نظیر و بی‌سابقه است.
با توجه به طیف انگیزه‌های گوناگونی که در سفر به اماکن مقدس وجود دارد، پیاده‌روی اربعین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویداد‌های گردشگری دینی در سال‌های اخیر توانسته است در توسعه گردشگری دینی منطقه با محوریت کشور عراق سهم به‌سزایی ایفا نماید. چه‌بسا حضور میلیون‌ها نفر در سرزمین عراق که به‌عنوان یکی از مناطق ناامن خاورمیانه در جهان مطرح شده است، خود عنصری است که خواهد توانست ذهنیت‌های منفی به وجود آمده را که خود عامل مهمی در مراودات سیاسی و منطقه‌ای به شمار می‌رود، تقلیل دهد.
معیار‌های بسیاری در جهت توسعه گردشگری بیان می‌شوند، ازجمله می‌توان به رویداد‌ها در گردشگری اشاره نمود، به‌طوری‌که امروزه کشور‌های مختلف در جهان از ایجاد و خلق جاذبه‌های متنوع و برگزاری رویداد‌ها برای جذب گردشگران بهره می‌گیرند. رویداد‌ها در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از پردرآمدترین و سودآورترین گونه‌های گردشگری به شمار می‌روند. در این زمینه پیاده‌روی اربعین به‌عنوان یک ابر رویداد مهم دینی به‌عنوان یک جریان مردم محور در حال برگزاری است.
کشور‌های منطقه با محوریت جمهوری اسلامی ایران و عراق نقش مهمی در برگزاری و پاس داشت این ابر رویداد فرهنگی، اجتماعی و دینی دارند. اعتقاد و باور‌های دینی مردم در نقاط مختلف در راستای مهمان نوازی و استقبال از زائران پیاده روی اربعین یکی از ارکان آصلی توسعه گردشگری دینی در ابر رویداد پیاده روی اربعین تبدیل شده است؛ و این امر پذیرش و مشارکت جامعه میزبان و محلی از گردشگران دینی است که به‌عنوان یکی از مباحث کلیدی در توسعه سفر و گردشگری به شمار می‌رود.
از سوی دیگر پیاده‌روی اربعین و حضور باشکوه جمع کثیری از مسلمانان و دلدادگان شور و شعور حسینی از سراسر جهان توانسته است مسیر جدیدی را در توسعه گردشگری به‌عنوان یک برند گردشگری دینی به همراه داشته باشد. به‌ویژه به دلیل گسترش و رواج حجم کثیری از اخبار و اطلاعات در انواع رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه‌های نوین و نوظهور در سال‌های اخیر افراد سایر ادیان و مذاهب هم در این ابر رویداد فرهنگی و اجتماعی حضور پیداکرده‌اند.
گردشگری دینی به دلیل وجود انگیزه‌های درونی و اعتقادی رواج و گستره بیشتری در مقایسه با سایر انواع گردشگری در جهان دارد؛ که می‌توان گونه‌ای جدید و نو از گردشگری را تحت عنوان گردشگری تعالی بخش به شمار آورد.
دین و مذهب همواره موجد تاثیرات عمیق، کنش‌های پایدار انسانی و توسعه جوامع بشری بوده است و بشر از همان آغازین خلقت در پی شناخت و آگاهی و کشف ناشناخته‌ها و سیر در آفاق‌وانفس برای شناخت خود و شناخت خالق و درک کمال و هستی در سرزمین‌های مختلف بوده است و این مبنا و شروعی برای سفر‌های دینی و مذهبی بود؛ که پایه و اساس گردشگری دینی را شکل داد. باور‌ها و اعتقادات دینی همواره سرچشمه ایجاد فرهنگ‌های گوناگون در جهان بوده و تا به امروز سیروسفر را در جهان تحت تأثیر خود قرار داده است و انسان در راستای اعتقاد و تمسک به یک دین و مذهب برای درک و شناخت هستی و جهان پیرامون آن و شناخت خالق جهان برای نیل به کمال و سعادت، که بشر در جستجوی آن بود، در زمان‌های قدیم در شرایطی که بشر از سیستم حمل‌ونقل پیشرفته برخوردار نبوده و به‌راحتی نمی‌توانسته از نقطه‌ای به نقطه دیگر در جهان سفر کند، سفر‌های دینی و معنوی در میان مردم رواج داشته است. ایمان واعتقاد راسخ نقطه آغازین پیمودن سفر‌های دشوار و سخت در آن دوران محسوب می‌شد.
در دین مبین اسلام نیز همچون سایر ادیان سفر‌های مذهبی و زیارت ائمه معصومین علیهم‌السلام رواج داشته و مسلمانان در مناسبت‌های گوناگون به مکان‌ها مقدس سفر می‌کنند. «اربعین» ازجمله رویداد‌های مذهبی ویژه در دین اسلام است که نه‌تنها به‌عنوان تنها مراسم چهلم امام معصوم برای حضرت سیدالشهدا علیه‌السلام و یاران باوفای آن حضرت برگزار می‌شود؛ بلکه نشان و نماد ایمان، اعتقاد و باور عمیق دینی در دین اسلام از قول امام معصوم علیه‌السلام بیان گردیده است.
گردشگری دینی ازجمله مهم‌ترین گونه‌های سفر و گردشگری در جهان است که انگیزه اصلی آن به جهت باور‌ها و اعتقادات دینی همواره پذیرای گردشگران و زائرین در جهان بوده و سبک و سیاق آن با سایر گونه‌های سفر و گردشگری متفاوت است. به‌طوری‌که در سال‌های اخیر افراد با گرایش‌ها و ادیان و مذاهب مختلف نیز به این ابر رویداد فرهنگی، اجتماعی و دینی علاقه‌مند شده و بخش مهم و قابل‌تأمل و توجه از سفر و گردشگری دینی در جهان را به خود اختصاص داده است. ابر رویداد پیاده‌روی اربعین ازجمله رویداد‌های بزرگ و مهم در حوزه سفر و گردشگری دینی و معنوی است که در راستای باور‌ها و اعتقادات دینی و پاس داشت ارزش‌های والای انسانی و اجتماع عظیم انسانی و بلکه بی نظیرترین ان در قرن حاضر، هرساله با حضور میلیون‌ها نفر از اقصی نقاط جهان در سرزمین کربلا به وقوع می‌پیوندد، به‌طوری‌که حضور میلیون‌ها نفر در چنین رویداد مهم فرهنگی، اجتماعی و دینی در نوع خود بی نظیر و بی‌سابقه است.
با توجه به طیف انگیزه‌های گوناگونی که در سفر به اماکن مقدس وجود دارد، پیاده‌روی اربعین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین رویداد‌های گردشگری دینی در سال‌های اخیر توانسته است در توسعه گردشگری دینی منطقه با محوریت کشور عراق سهم به‌سزایی ایفا نماید. چه‌بسا حضور میلیون‌ها نفر در سرزمین عراق که به‌عنوان یکی از مناطق ناامن خاورمیانه در جهان مطرح شده است، خود عنصری است که خواهد توانست ذهنیت‌های منفی به وجود آمده را که خود عامل مهمی در مراودات سیاسی و منطقه‌ای به شمار می‌رود، تقلیل دهد.
معیار‌های بسیاری در جهت توسعه گردشگری بیان می‌شوند، ازجمله می‌توان به رویداد‌ها در گردشگری اشاره نمود، به‌طوری‌که امروزه کشور‌های مختلف در جهان از ایجاد و خلق جاذبه‌های متنوع و برگزاری رویداد‌ها برای جذب گردشگران بهره می‌گیرند. رویداد‌ها در سال‌های اخیر به‌عنوان یکی از پردرآمدترین و سودآورترین گونه‌های گردشگری به شمار می‌روند. در این زمینه پیاده‌روی اربعین به‌عنوان یک ابر رویداد مهم دینی به‌عنوان یک جریان مردم محور در حال برگزاری است.
کشور‌های منطقه با محوریت جمهوری اسلامی ایران و عراق نقش مهمی در برگزاری و پاس داشت این ابر رویداد فرهنگی، اجتماعی و دینی دارند. اعتقاد و باور‌های دینی مردم در نقاط مختلف در راستای مهمان نوازی و استقبال از زائران پیاده روی اربعین یکی از ارکان آصلی توسعه گردشگری دینی در ابر رویداد پیاده روی اربعین تبدیل شده است؛ و این امر پذیرش و مشارکت جامعه میزبان و محلی از گردشگران دینی است که به‌عنوان یکی از مباحث کلیدی در توسعه سفر و گردشگری به شمار می‌رود.
از سوی دیگر پیاده‌روی اربعین و حضور باشکوه جمع کثیری از مسلمانان و دلدادگان شور و شعور حسینی از سراسر جهان توانسته است مسیر جدیدی را در توسعه گردشگری به‌عنوان یک برند گردشگری دینی به همراه داشته باشد. به‌ویژه به دلیل گسترش و رواج حجم کثیری از اخبار و اطلاعات در انواع رسانه‌ها، به‌ویژه رسانه‌های نوین و نوظهور در سال‌های اخیر افراد سایر ادیان و مذاهب هم در این ابر رویداد فرهنگی و اجتماعی حضور پیداکرده‌اند.
گردشگری دینی به دلیل وجود انگیزه‌های درونی و اعتقادی رواج و گستره بیشتری در مقایسه با سایر انواع گردشگری در جهان دارد؛ که می‌توان گونه‌ای جدید و نو از گردشگری را تحت عنوان گردشگری تعالی بخش به شمار آورد.
اقدامات و برنامه‌ریزی‌هایی که در جهت توسعه گردشگری بکار گرفته می‌شود در بازه زمانی بلندمدت بسیار نتیجه‌بخش و اثرگذار خواهند بود. ازاین‌رو می‌توان ایجاد تصویر ذهنی از حضور میلیون‌ها نفر در پیاده‌روی اربعین و حضور در بارگاه مطهر و ملکوتی حضرت اباعبدالله حسین علیه‌السلام را به‌عنوان کلید موفقیت و دروازه ورود به سایر اقدامات توسعه گردشگری دینی و معنویت دانست؛ که در راستای گردشگری تعالی بخش در جهت تکامل روحی و درونی افراد و گروه‌های انسانی برای سیر در افاق و انفس و خودسازی و پالایش روح و روان در دریای بیکران عشق و معرفت الهی در وجود انسان‌های عاشق رخ می‌نماید را به مردمان جهان و عاشقان و دلدادگان حق و حقیقت ارائه نمود. گردشگری تعالی بخش زائرین و عارفان کوی حقیقت را به کمال و تعالی و سعادت اخروی رهنمون می‌نماید.
ازاین‌روی لازم است با همکاری کشور‌های منطقه و با محوریت جمهوری اسلامی ایران و کشور عراق اقدام لازم برای ثبت جهانی پیاده‌روی اربعین به‌عنوان یک ابر رویداد فرهنگی، اجتماعی ودینی و میراث فرهنگی کهن و عظیم بشری در فهرست میراث فرهنگی جهانی در سازمان علمی، فرهنگی، آموزشی و تربیتی ملل متحد "یونسکو" به اهتمام ورزند.
از سوی دیگر از آنجایی‌که "گردشگری و اشتغال، اینده بهتر برای همه " به عنوان شعار سازمان جهانی گردشگری برای سال ۲۰۱۹ نامگذاری شده است. فرصت مناسبی است برای رونق کسب و کار‌های محلی و اشتغال برای جوامع میزبان ومحلی مناطق مرتبط با مسیر‌های پیاده روی اربعین در جهت افزایش درامد و رونق اقتصادی انان برای رفاه مطلوب و زندگی بهتر که بایستی مورد توجه دولتمردان ایران و عراق برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه ناوگان حمل و نقل و مراکز خدمات اقامتی و رفاهی قرار گیرد.
همچنین بکارگیری فناوری‌های دیجیتال می‌تواند به بهبود و گسترش معارف مربوط به اربعین و انتقال فرهنگ عاشورایی به تمامی جهانیان ازطریق فضای مجازی و مدیریت کارآمدتر ابررویداد پیاده روی اربعین کمک نماید. فناوری‌های نوین و شبکه‌های ارتباطی در دسترس مطلوب و به اصطلاح فناوری برخط و همگانی کمک می‌کند تا فرصت‌های تازه‌ای برای خیلی عظیم زائران اربعین برای تولید محتوا، عکس، فیلم و نمایش جلو‌های زیبای عشق و مهربانی و ایثار و تواضع و یکرنگی و به نوعی پیاده روی اربعین عصاره همه خوبی‌ها و نشر معارف اهل بیت (ع) و به تبع آن انتقال پیام فرهنگ عاشورا به زبان‌های مختلف دنیا به مردمان جهان وخیل عظیم و میلیونی شرکت کنندگان پیاده‌روی اربعین فراهم گرد. مسئولین امر می‌توانند ضمن آگاهی نسبت به نقش و فهم هوشمندانه مناسبات بین ابر رویداد دینی اربعین و فناوری دیجیتالی، در انجام این مهم موضوع نشر دیجیتالی معارف در پیوند با اربعین تمرکز ویژه کنند و با تولید و در اختیار گذاشتن داده‌ها و اندیشه‌های متقن، مستند و موثق مکتب اهل بیت (ع) به زائران اربعین تحت نرم‌افزاری جامع اقدام کنند. تا زائران نیز با آگاهی بیشتر و درک بهتری در این رویداد شرکت کرده و به تولید مطالب در قالب‌های نوشتاری، صوتی وتصویری در پیوند با کنش‌های شکل‌گرفته اجتماعات در مسیر پیاده‌روی اربعین و بازنشرآن همت گمارند؛ و در میان پیچیدگی‌های تبلیغات رسانه‌های استکباری، اربعین رساترین و در عین حال بلندترین و اثرگذارترین رسانه قرن حاضر است که در اجتماع عظیم بشری مردمان کشور‌های مختلف به ندای حق طلبانه و عدالت خواهی سیدالشهداء (ع) با وحدت و یکپارچگی و انسجام امت واحده رنگ و بوی حسینی به خود گرفته است. در سراسر گیتی طنین اندار گردد.
دکتر منوچهر جهانیان رئیس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ
ازاین‌روی لازم است با همکاری کشور‌های منطقه و با محوریت جمهوری اسلامی ایران و کشور عراق اقدام لازم برای ثبت جهانی پیاده‌روی اربعین به‌عنوان یک ابر رویداد فرهنگی، اجتماعی ودینی و میراث فرهنگی کهن و عظیم بشری در فهرست میراث فرهنگی جهانی در سازمان علمی، فرهنگی، آموزشی و تربیتی ملل متحد "یونسکو" به اهتمام ورزند.
از سوی دیگر از آنجایی‌که "گردشگری و اشتغال، اینده بهتر برای همه " به عنوان شعار سازمان جهانی گردشگری برای سال ۲۰۱۹ نامگذاری شده است. فرصت مناسبی است برای رونق کسب و کار‌های محلی و اشتغال برای جوامع میزبان ومحلی مناطق مرتبط با مسیر‌های پیاده روی اربعین در جهت افزایش درامد و رونق اقتصادی انان برای رفاه مطلوب و زندگی بهتر که بایستی مورد توجه دولتمردان ایران و عراق برای ایجاد زیرساخت‌های لازم برای توسعه ناوگان حمل و نقل و مراکز خدمات اقامتی و رفاهی قرار گیرد.
همچنین بکارگیری فناوری‌های دیجیتال می‌تواند به بهبود و گسترش معارف مربوط به اربعین و انتقال فرهنگ عاشورایی به تمامی جهانیان ازطریق فضای مجازی و مدیریت کارآمدتر ابررویداد پیاده روی اربعین کمک نماید. فناوری‌های نوین و شبکه‌های ارتباطی در دسترس مطلوب و به اصطلاح فناوری برخط و همگانی کمک می‌کند تا فرصت‌های تازه‌ای برای خیلی عظیم زائران اربعین برای تولید محتوا، عکس، فیلم و نمایش جلو‌های زیبای عشق و مهربانی و ایثار و تواضع و یکرنگی و به نوعی پیاده روی اربعین عصاره همه خوبی‌ها و نشر معارف اهل بیت (ع) و به تبع آن انتقال پیام فرهنگ عاشورا به زبان‌های مختلف دنیا به مردمان جهان وخیل عظیم و میلیونی شرکت کنندگان پیاده‌روی اربعین فراهم گرد. مسئولین امر می‌توانند ضمن آگاهی نسبت به نقش و فهم هوشمندانه مناسبات بین ابر رویداد دینی اربعین و فناوری دیجیتالی، در انجام این مهم موضوع نشر دیجیتالی معارف در پیوند با اربعین تمرکز ویژه کنند و با تولید و در اختیار گذاشتن داده‌ها و اندیشه‌های متقن، مستند و موثق مکتب اهل بیت (ع) به زائران اربعین تحت نرم‌افزاری جامع اقدام کنند. تا زائران نیز با آگاهی بیشتر و درک بهتری در این رویداد شرکت کرده و به تولید مطالب در قالب‌های نوشتاری، صوتی وتصویری در پیوند با کنش‌های شکل‌گرفته اجتماعات در مسیر پیاده‌روی اربعین و بازنشرآن همت گمارند؛ و در میان پیچیدگی‌های تبلیغات رسانه‌های استکباری، اربعین رساترین و در عین حال بلندترین و اثرگذارترین رسانه قرن حاضر است که در اجتماع عظیم بشری مردمان کشور‌های مختلف به ندای حق طلبانه و عدالت خواهی سیدالشهداء (ع) با وحدت و یکپارچگی و انسجام امت واحده رنگ و بوی حسینی به خود گرفته است. در سراسر گیتی طنین اندار گردد.
دکتر منوچهر جهانیان رئیس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم و فرهنگ
/انتهای پیام/
اخبار مرتبط
ارسال نظر
مهاجر مهمان نیست!
خانواده در حاشیه خانه مدرن!
میلیاردرها برای سرنوشت ما تصمیم می‌گیرند
دانش‌آموزان را تبدیل به عدد نکنیم
چرا آمریکا بر طبل نظامی‌گری می‌کوبد؟
منفعت و قدرت، شکاف‌های قومی در کشور را فعال می‌کند
«بسیج» هنوز هم دارویی برای جامعه ایران است
«شکاف خلاقیت» دانش‌آموز مصرف‌گرا تحویل جامعه می‌دهد
کودکان فلسطینی را بکشید تا به من رأی بدهند!
پدربزرگ‌ها، مادربزرگ‌ها؛ بیایید کمک!
غزه؛ تراژدی غمبار انسانیت
بحران ازدواج مهم‌تر از کاهش نرخ فرزندآوری!
مقاومت فرهنگی در مواجهه با جهانی‌سازی در سطح اقوام ما جاری است
یک قدرت جدید و باورنکردنی
سرمایه‌داری برای خنثی‌کردن دیگران به خرده‌فرهنگ‌ها اجازه هویت‌یابی می‌دهد
خنجر یمنی روی گلوی استعمار!
رویکرد نمایشی در سیستم «سنجش» نظام آموزشی کشور!
مسلمانان در این زمینه عقب‌نشینی نمی‌کنند
یهود، مشکل اروپا بود
بلای قرن جدید!
پرونده ها
