گروه گفتمان فرهنگ سدید؛ علی متقی: دلایل شروع جنگ تحمیلی در شهریور سال ۱۳۵۹ یکی از موضوعاتی است که همچون زمین بکر بسیار جای پرداخت و تحلیل دارد، موضوعی که برای خیل افرادی که دوران کودکی خود را در سایه جنگ گذراندهاند و نسل جدیدی که برایش حمله رژیم بعث به خاک ایران هنوز هم مبهم است. سؤال این است که رژیم بعث با پشتوانه جبهه استکبار چه برآوردهایی از وضعیت ایران پس از انقلاب داشت که تصمیم حمله به ایران را گرفت و اساساً کشورهای غربی به صدام متجاوز چه وعدههایی داده بودند که او میخواست ظرف یک هفته در تهران باشد. هزینه و شرایطی که بهواسطه جنگ به ایران تحمیل شد، بیشک غیرقابل گذر است و لازمه آن بررسی ابعاد مختلف جنگ است.
بررسی احتمالات نشان میدهد یکی از دلایلی که صدام ترغیب و تشویق به حمله شد، «قوای نظامی و قدرت دفاعی» ایران پس از انقلاب بود. رژیم بعث که با پشتیبانی حدود ۶۳ کشور ظرفیت بالای تجهیزاتی را در خود ایجاد کرده بود بر این اساس که شاکله نیروهای دفاعی ایران هنوز شکل نیافته است با ایران وارد جنگ شد، اما پس از حدود هشت ساز تلاش و پشتیبانی تجهیزاتی و لجستیکی با شکست مواجه شد. جنگ تحمیلی علیرغم خسارتهای فراوان تجربه بیبدیلی را در اختیار ایران قرار داد و شاکله نیروهای نظامی و قدرت خودباوری را در بین نیروهای مسلح تقویت کرد بهگونهای که به اذعان کارشناسان بینالمللی و فرماندهان نظامی ایران به قدرتی برتر نظامی مبدل شده است و رهبران کشورهای جهان از هزینههای بالای جنگ با ایران سخن میگویند. اما نکته مهم و مبهمی که دراینبین وجود دارد این است که در فاصله جنگ تحمیلی تا امروز ایران قدرتند چه گذشته است که گزینه جنگ از دستور کار خارجشده است. فرهنگ سدید پاسخ این سؤالها را از سردار ناصر شعبانی معاون عملیات قرارگاه ثارالله پیگیر شده است که مشروح آن در ادامه میآید:
سردار؛ اگر بخواهیم دلایل شروع جنگ تحمیلی را بررسی کنیم بفرمایید تصمیم جنگ با ایران مبتنی بر چه برآوردهایی و با چه بهانههایی انجام شد؟
شاید بتوان گفت موضوع جنگ با ایران از زمانی آغاز شد که با پیروزی انقلاب اسلامی پایگاه اصلی امریکا در منطقه از زیر یوغ او خارج شد و به قول برژینسکی امریکا نمیخواست این کشور و منافعش را از دست بدهد. همین موضوع موجب شد حمله به ایران در دستور کار قرار گیرد. از همین رو کشور عراق که از قبل هم با ایران بر سر مرزهای آبی و خاکی دچار اختلاف بود و در قرداد ۱۹۷۵ الجزایر ارتفاعات میمک و حق کشتیرانی در اروند را به ایران داده بود به ایران حمله کرد. بهانههای کشور عراق و شخص صدام هم برای جنگ با ایران را میتوان اینگونه عنوان کرد:
۱- جبران حقارت صدام در قبال امضای قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر
۲- رقابت ایدئولوژیک با امام برای جذب اعراب منطقه
۳- جلوگیری از صدور انقلاب اسلامی؛ (یکی از کشورهایی که با تعداد زیاد شیعه میتوانست پذیرای انقلاب اسلامی باشد، عراق بود. شهید کردن آیت الله صدر و خواهر گرامیشان نیز در این راستا بود.)
۴- اضافه شدن خوزستان به عراق علاوه بر آن همه نفت فراوان میتوانست ساحل این کشور را نیز وسعت ببخشد.
صدام که با تجهیزات و حمایتهای کشورهایی، چون امریکا، شوروی سابق، فرانسه، آلمان تا دندان مسلح شده بود، با بهانههای ذکر شده جنگ را علیه کشور ما آغاز کردند.
پس از جنگ تحمیلی دشمن همواره حمله نظامی به ایران را یکی از گزینههای روی میز عنوان میکند، اما رهبر انقلاب با قاطعیت بیان فرمودند که «جنگ نمیشود» این موضوع نکتهای اساسی است که علیرغم از دست رفتن نفوذ آمریکا در منطقه به واسطه گسترش انقلاب اسلامی امریکا به تهدیدهای پوشالی اکتفا میکند. اگر نظر حضرت عالی دلایلی که امروز کشورها دیگر در صدد حمله به ایران نیستند چیست؟
با توجه به اینکه درحال حاضر منافع امریکا در منطقه نسبت به گذشته بیش از پیش تهدید میشود، به دلایل زیر امریکا و متحدانش علاقهای به جنگ ندارند:
- در ابتدا آنها میدانند که اگر شروع کننده جنگ باشند، بیشک پایان دهنده آن نیستند.
- سپس اینکه خسارات بسیار زیادی از جنگ با ایران نصیب آنها میشود.
- موضوع بعد افزایش توان ایدئولوژیک ایران پس از انقلاب است.
-همچنین توان تسلیحاتی و تکنولوژیکی ایران افزایش چشمگیری داشته است و اکنون کشور از توان دفاعی بسیار بالایی برخوردار است.
- خودکفایی ایران در خیلی از موارد مخصوصا در محصولات استراتژیک از دیگر موضوعات بازدارنده است.
- در نهایت میتوان گفت که قدرت بسیار زیاد اثرگذاری خارجی ایران در آگاهی دهی و بصیرت افزایی ملتها از جمله عوامل مؤثر در این بازدارندگی است.
با توجه به موارد ذکر شده نفوذ ایران در کشورهای دیگر توسط دیپلماسی عمومی را نیز میتوان به عوامل بازدارنده در برابر دشمنان افزود. مصداق بارز آن نامه هم نوشتن رهبر معظم انقلاب به جوانان اروپا و امریکا و خطاب قرار دادن آنهاست. همچنین باید در نظر داشت که ایدئولوژی مقاومت علاوه بر فراگیری در منطقه به کشورهای دیگر مثل ونزوئلا رسیده است.
جایگاه امروز کشور را نسبت به ابتدای انقلاب چگونه میبینید؟
در جنگ تحمیلی نهال انقلاب نوزده ماهه بود، بی تجربه و با دست خالی ما حتی سیم خاردار هم نداشتیم و به ما نمیفروختند، اما اکنون انقلاب اسلامی چهل سال دارد و برد تسلیحات ما از ۳۰۰۰ متر** در کلاشینکف به ۳۰۰۰ کیلومتر در موشکهای بالستیک ساخت داخل رسیده است. امروز ایدئولوژی ما در قلب ملتها نفوذ کرده است و دیگر دوران بزن و دررو تمام شده اگر آنها یکی بزنند چند تا میخورند. امروز انقلاب اسلامی تحت زعامت رهبری خود و همراهی مردم به عنوان یک مدل مردم سالاری دینی برای سایر کشورها میدرخشد.
**برد نهایی سلاح کلاشینکف