محمدحسین ایمانی خوشخو رئیس انجمن علمی گردشگری ایران در گفتوگو با فرهنگ سدید به بررسی رویداد سراسری راهیاننور پرداخت و گفت: با افزایش گونههای سفر در جهان، در دهه ۱۹۹۰ گونه جدیدی از گردشگری با نام «گردشگری جنگ» مطرح شد که سالانه میلیونها نفر از مناطق جنگی دیدن میکنند. این گونه گردشگری هدف کاملا صلح طلبانه دارد و در جستجوی ارائه فرهنگ در ذیل آرمان ها، ارزش ها، دفاع، ایثار، مقاومت، فداکاری، وطن پرستی مردمان یک سرزمین دارد.
علیرغم توصیههای مقام معظم رهبری با رویکرد همه جانبه و نگاه گردشگری به راهیان نور توجه نشده است
وی افزود: نتایج حاصل از کشورهای جهان در این زمینه گویای این مطلب است که گردشگری جنگ میتواند آثار فرهنگی و اجتماعی بالایی برای کشورها به همراه داشته باشد و مسیر توسعه را بیش از پیش هموار کند.
ایمانی ادامه داد: در کشور ایران بیش از دو دهه از توسعه گردشگری جنگ با عنوان «راهیان نور» میگذرد که هر سال حدود پنج میلیون نفر عازم زیارت یادمانهای دفاع مقدس در استانهای خوزستان، ایلام، کرمانشاه، ارومیه و آذربایجان غربی میشوند.
رئیس انجمن علمی گردشگری ایران تصریح کرد: پس از اولین حضور مقام معظم رهبری مد ظله در یادمان شلمچه ۱۳۷۸ طی دستورالعملی قرارگاه مشترک راهیان نور از سوی ستاد کل نیروهای مسلح با مسئولیت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس تشکیل شد.
این استاد دانشگاه گفت: بی شک میراث جنگ تحمیلی یک از منابع فرهنگی ایران است که بخش عظیمی از فرهنگ ایرانی در آن قابل درک خواهد بود. از این رو میتوان گفت راهیان نور تا امروز نه به عنوان گردشگری، صرفا یادمان شهدای جنگ ایران در نظر گرفته شده است که ارزشهای مقدسی را به بازدیدکنندگان ارائه میدهد و اولین نقطه ضعف در این موضوع، عدم وجود نگاه تخصصی به گردشگری راهیان نور است.
وی افزود: نگاه سازماندهی شده در حیطه گردشگری در این رویکرد وجود ندارد و سبب بروز نابسامانی و فعالیتهای پراکنده میشود. از این رو میتوان راهیان نور را به عنوان بخش عظیمی از گردشگری فرهنگی ایران در نظر گرفت و در برنامه ریزیهای کلان آن را برشمرد و این امر مستلزم همکاری ارگانهای مربوطه، شهرداریها و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری هست.
راهیاننور فرهنگ مقاومت، وطن پرستی و ایمان مردم ایران را به گردشگران خارجی معرفی کرد
دکتر ایمانی خوشخو مهمترین دستاوردهای اردوهای راهیان نور را تشریح کرد و گفت: فرهنگ، از جمله منابع ارزشمند در سطح جهان به شمار میرود که در طول سالهای اخیر درصد بالایی از گردشگران جهانی را به خود اختصاص داده است. فرهنگ یک منطقه با هر سبک و ویژگی برای گردشگران از جذابیت بسزایی برخوردار است. از این رو گردشگری راهیان نور از دیدگاه گردشگران خارجی، فرهنگ مقاومت و وطن پرستی و ایمان مردمان ایران زمین را نشان میدهد که از ارزش والایی در میان انسانهای روی زمین و مضامین اخلاقی برخوردار است.
وی ادامه داد: راهیان نور، در تقسیم بندی جغرافیایی مناطق غربی ایران را در بر میگیرد که میتوان به لحاظ اقلیمی برنامه ریزی جداگانه برای آنها در نظر گرفت. بدین مفهوم که میتوان راهیان نور را به عنوان مقصد اصلی گردشگری در مناطق غربی ایران شمرد و در کنار آن برای سایر گونههای گردشگری برنامه ریزی صورت گیرد. این تقسیم بندی میتواند منجر به شکل دهی برنامههای سفر برای همسایگان غربی شده و مقصدهای راهیان نور به عنوان مکان ورودی همسایگان غربی به ایران تبدیل شود.
رئیس انجمن علمی گردشگری ایران تشریح کرد: موضوع تبلیغات و رسانه نیز میتواند کمک شایانی به توسعه گردشگری راهیان نور کند. گردشگری راهیان نور میتواند به عنوان یکی از مقصدهای سفر به ایران در کنار سایر گزینههای تاریخی، آیینها و مراسم در ذیل گردشگری فرهنگی معرفی شود و این امر منجر به ایجاد تصور ذهنی از گونههای متنوع منابع فرهنگی ایران در گردشگری شود.
ایمانی با انتقاد از برگزاری اردوهای راهیان نور در تعطیلات نوروز گفت: در ایران و بخش گردشگری داخلی نیز نیازمند برنامه ریزی منسجم هستیم. راهیان نور فقط به سفرهای نوروزی ختم نشود و در زمانهایی از سال که امکان حضور گردشگران به لحاظ شرایط اقلیمی در این منطقه وجود دارد، برنامه ریزی صورت گیرد. حس تقدس گرایی، تجدید پیمان با آرمانهای شهدا، مفهومی است که نباید صرفا به برنامه ریزیهای نوروزی محدود شود.
وی گفت: پیشینه تاریخ و فرهنگ مردمان هر سرزمین، از اهمیت بالایی برخوردار است؛ به ویژه آشنایی با تاریخ جنگ و دوران دفاع مقدس برای نسل جدید ضروری است. از این رو لازم است برنامه ریزیها در سطح کلان ایران در گروههای سنی گوناگون انجام شده و همگی در ذیل توسعه گردشگری مطرح شوند لذا آموزش، رکن کلیدی را در گردشگری راهیان نور ایفا میکند.
ایمانی در پایان اظهارات خود با بیان پیشنهاداتی در جهت هر چه بهتر برگزار شدن رویداد راهیان نور گفت: در گام اول با ایجاد نگاه تخصصی گردشگری در این حیطه روبرو هستیم. سپس برنامه ریزی و تعیین بازار هدف، رکن بعدی فعالیتها در این زمینه هست که آمار سفرها و برنامههای سالهای اخیر میتواند تجربیات خوبی را در اختیار قرار دهد. بحث آموزش و نگاه توسعهای به ترویج فرهنگ راهیان نور به عنوان یکی از عناصر اصلی فرهنگ و تاریخ معاصر ایران، گام بعدی است که بایستی هم جهت با برنامههای بلند مدت و کوتاه مدت صورت پذیرد. امید است شاهد رویکرد همه جانبه و کل نگر به گردشگری راهیان نور در سرتاسر کشور شویم و با تدوین برنامههای تبلیغاتی و برنامه سفر، گردشگران خارجی نیز از بازدید این اماکن بهرهمند شوند.