به گزارش فرهنگ سدید؛ جلسه تنی چند از مسئولان و پیشکسوتان قرآنی کشور در رابطه با آسیب‌شناسی و بررسی چالش‌های مختلف مؤسسات قرآنی کشور در محل مرکز مطالعات ژرفا در تهران برگزار شد.
در این جلسه به موارد فراوانی از معضلات و چالش‌های مرتبط با مؤسسات قرآنی کشور از جمله مطلوبیت‌های تعریف نشده برای مؤسسات، عدم معرفی مؤسسه طراز انقلاب اسلامی در چهل سال گذشته، وضعیت نحوه نقش‌آفرینی مؤسسات در جامعه و ... اشاره شد.
یکی از مواردی که در این جلسه مطرح شد، این مسئله بود که مؤسسات فرصت مناسبی برای توسعه فرهنگ قرآنی و رسیدن به سبک زندگی قرآنی مد نظر مقام معظم رهبری هستند، ولی محدودیت‌ها و آسیب‌هایی دارند که باید بررسی و پیگیری شود.
تأکید بر اهداف ناقص برخی مسئولان در تشکیل مؤسسات، اعطای مجوزهای مختلف از سوی نهادهایی که به صورت موازی کار می‌کنند، وجود اختلاف سلیقه در نهادهای حاکمیتی که به مؤسسات نیز سرایت کرده و آن‌ها را قربانی منافع خود کرده است، عدم نیازسنجی در ایجاد مؤسسات، عدم اختصاص بودجه کافی به مؤسسات، عدم حمایت مالی و عدالت در توزیع بودجه مؤسسات، نیاز به وجود یک نقشه راه (GIS) برای مسیر حرکت مؤسسات، اجرای طرح‌ها و برنامه‌های بدیع و نو در آن‌ها، پرداختن صرف بیش از ۹۵ درصد مؤسسات به کارهای روتین مانند روخوانی و روان‌خوانی و ... ازجمله دیگر مواردی بود که در این جلسه به آن‌ها پرداخته شد.
در این نشست همچنین، تأکید شد که مؤسسات قرآنی به جایگاه اصلی خود نرسیده‌اند و هیچ‌گونه مطالبه‌گری و جریان‌سازی ندارند که اگر این‌گونه بود نهادهای حاکمیتی نیز قطعاً روند فعلی و نگاه خود را تغییر می‌دادند. نهادهای حاکمیتی اعتماد لازم به مؤسسات قرآنی را پیدا نکرده‌اند و چنان برای خود کارهای مختلف تعریف کرده‌اند که اجازه ورود مؤسسات به این امور را نداده‌اند.
مسئولان قرآنی کشور به صورت سنتی بزرگ شده و فکر می‌کنند و تحول‌گرا نیز نیستند. این مسئولان از ارائه حرف‌های بدیع و نو استقبال چندانی ندارند. امروزه تنها چند مؤسسه انگشت‌شمار وجود دارد که به کارهای محتوایی پرداخته و در حوزه‌های تخصصی همچون پژوهش و تألیف و ... فعالیت می‌کنند.
امروز در عالی‌ترین نهاد قرآنی کشور یعنی شورای توسعه فرهنگ قرآنی تنها سه نماینده از نهادها و مؤسسات قرآنی مردمی حضور دارند که نقش بسیار کمرنگی در این شورا و طرح‌ها و برنامه‌های آن به‌ویژه در زمینه مسائل مهمی همچون تخصیص بودجه، تصمیم‌گیری‌های کلان و ... دارند.
تأسیس سلیقه‌ای مؤسسات و بلد شدن برخی ابعاد و کوچک ماندن برخی ابعاد دیگر، عدم اطلاع از قوانین حمایتی از منابع اعتباری غیر دولتی، عدم در نظرگیری اتاق وضعیت مناسب برای مؤسسات، عدم استعدادیابی، راهبری، شبکه‌سازی، مسئله‌شناسی فرآیند الگوسازی در مؤسسات، عدم تربیت قرآنی در مؤسسات اعم از مدیران و کارکنان و قرآنیان و ... نیز از جمله نکات دیگری بودند که در این جلسه بدان‌ها اشاره شد.
همچنین، در ادامه و با اعلام نظر اعضای جلسه تصمیم بر این شد تا در آینده‌ای نزدیک(حداکثر تیرماه سال آتی) سند ویژ‌ه بررسی وضعیت مؤسسات قرآنی تهیه و برای تصویب به شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور ارسال شود.
بررسی آسیب‌شناسی و چالش‌های فراروی مؤسسات قرآنی مسئله‌ای ضروری است که پیگیری‌های فراوانی لازم دارد تا به سرانجام رسیده و نتایج مثمرثمر خود را نشان دهد.
مؤسسات قرآنی با رویکرد تحقق اصل ۴۴ قانون اساسی در دو دهه گذشته به صورت جدی در حوزه فعالیت‌های قرآنی تاسیس و حضوری اثرگذار داشته‌اند.
فاصله جامعه اسلامی با آرمان‌های قرآنی انقلاب اسلامی و انتظار معمار کبیر انقلاب اسلامی(ره) و مقام معظم رهبری اساتید و پیشکسوتان قرآنی را بر آن داشت تا با بازخوانی نقش مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد موانع موجود این حضور حداکثری را بررسی و مبتنی بر هر آسیب راهکارهایی را با نظر خبرگانی دست پیدا کنند. از این رو فهرست اولیه‌ای از فرصت‌ها و آسیب‌ها احصاء شد تا در نشست اندیشه‌ورزی که امروز چهارشنبه، ۱۵ اسفندماه در محل مرکز مطالعات ژرفا برگزار شد، مورد بحث و نقد و بررسی اساتید قرار گیرد.
الف: مؤسسات قرآنی و فرصت‌ها
۱. کاهش نقش تصدی‌گری بخش‌های دولتی در حوزه آموزش‌های دینی و قرآنی
۲. مردمی کردن امر ترویج قرآن و دین
۳. افزایش احساس مسئولیت مردم نسبت به ترویج دین(مبتنی بر کلکم راع و کلکم مسئول عن رعیته)
۴. تقلیل اعتبارات دولت و جهت‌گیری منابع خیّران و واقفان به سمت توسعه فرهنگ قرآن(آغاز راه و حرکت)
۵. افزایش روحیه مطالبه‌گری مردمی از مسئولان فرهنگی و قرآنی کشور
۶. جریان‌سازی مطالبات مقام معظم رهبری از طریق فرآیندهای مردمی
۷. حضور اثربخش بخش‌های مردمی در حوزه‌های بین‌الملل
ب: آسیب‌شناسی وضعیت مؤسسات قرآنی
آسیب‌ها و چالش‌های اساسی
۱. روشن نبودن نقشه راه، چشم‌انداز و افق کمی تشکیل مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد برای حضور نقش‌آفرین مردم در عرصه توسعه فرهنگ قرآنی کشور
۲. دغدغه نشدن مطالبات مقام معظم رهبری در اغلب مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد
۳. عدم تعریف مؤسسه قرآنی تراز انقلاب
۴. فراموش شدن اهداف راهبردی(مانند تحقق تمدن اسلامی دستیابی به سبک زندگی قرآنی و ...)
۵. ملموس نبودن حضور مؤسسات در عرصه‌های دفاع از انقلاب
۶. دور شدن مؤسسات از فضای مساجد به عنوان محوز فعالیت قرآنی
۷. انفکاک حوزه‌های علمیه از هدایت فکری مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد
۸. هماهنگ نبودن و اختلافات دیرینه دستگاههای حاکمیتی در فرآیندهای صدور مجوز، حمایت ساماندهی و نظارت بر مؤسسات قرآنی، مردمی
۹. افتراق در مجموعه هدایت صنفی مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد علیرغم روشن بودن اتحادیه‌های صنفی صنوف دیگر پس از انقلاب اسلامی
۱۰. عدم اعتماد دستگاههای حاکمیتی به توان و ظرفیت عظیم مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد در رخدادهای ملی و بین‌المللی
۱۱. فقدان آمار واقعی و دقیق از وضعیت موجود مؤسسات قرآنی کشور
۱۲. نبود یک نظام نظارت و ارزشیابی جامع جهت تحلیل وضعیت موجود فعالیت‌های قرآنی
۱۳. نگاه کمی و آماری به فعالیت‌های قرآنی
آسیب‌ها و چالش‌های نیمه اساسی
۱. کم‌رنگ شدن حضور طلاب در ایجاد شکل‌دهی و مدیریت ساختارهای قرآنی مردم‌نهاد
۲. تأسیس قارچ‌گونه مؤسسات در سنوات گذشته
۳. اتکاء مؤسسات به اعتبارات و منابع دولتی و درآمدهای نفتی و فقدان برنامه جذب اعتبارات مردمی
۴. حاکمیت رویکرد‌های سنتی در برنامه‌های قرآنی اغلب مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد
۵. حاکم شدن نگاه صرف آموزش‌های قرآنی در اغلب مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد
۶. کم‌رنگ شدن ورود آقایان به مدیریت مؤسسات و در اختیار داشتن ۷۵% مدیریت مؤسسات توسط بانوان
۷. یکسان نبودن نظامات آموزشی در بین مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد(حاکمیت سلایق و تجارب فردی در مؤسسات)
۸. نظارت‌های آزاردهنده و محدویت‌ساز برخی دستگاههای قرآنی حاکمیتی از مؤسسات قرآنی مردمی
۹. تسهیل نبودن فرآیندهای شکل‌گیری مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد
۱۰. بی‌عدالتی در توزیع اعتبارات و حمایتی‌ها از مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد و فقدان نظام حمایتی عادلانه و متوازن
۱۱. انحصاری شدن مدیریت صنفی(اتحادیه) و قبض آن توسط تعدادی خاص طی سنوات عدیده
۱۲. فقدان قوانین لازم در پوشش بیمه مدیران، معلمان و فعالان قرآنی مؤسسات مردم‌نهاد
۱۳. فقدان مکان تملیکی در بیش از ۸۵% مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد
۱۴. عدم بهره‌گیری از ظرفیت‌های قرآنی، آموزشی موسسات قرآنی مردم‌نهاد در دستگاههای دولتی
۱۵. انتظار غلط مخاطبان و خانواده‌ها در پرداخت حداقلی هزینه‌های آموزش‌های قرآنی در قیاس با سایر آموزش‌ها
۱۶.شکل‌گیری مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد بدون داشتن نقشه مشخص در جانمای متوازن و بالنتیجه تزاحم در برخی مناطق و کمبود در اکثر مناطق کشور
۱۷.فقدان اطلاعات جامع از مراکز و مؤسسات قرآنی
منبع : ایکنا
