وحید ولی کارشناس حوزه سواد رسانهای در گفتوگو با «فرهنگ سدید»، با اشاره به نگاههای متفاوت به مفهومِ «سواد رسانهای» اظهار داشت: در کشورمان، تسامحاً میتوان دو نگاهِ عمده به «سواد رسانهای» را برشمرد؛ نگاه اول، همسو با برخی از تعاریفِ رایج از «سواد رسانهای» است که تمرکزِ آن، بر آموزشِ یک مهارتِ صرف است؛ مهارتی برآمده از زندگی و برای زندگی. امّا در نگاهِ دوم، با نگرشی تربیتی، علاوه بر مهارتآموزی، به ابعادِ بینشی و گرایشی نیز توجّه میشود. همچنین در این رویکرد، این مسئله مورد توجّه قرار میگیرد که «انقلاب اسلامی» در یک مواجههی تمدّنی با تمدّن و فرهنگِ مهاجم غرب، با مسائلِ جدیدی روبرو میشود که یکی از مهمترینِ آنها مرتبط با فنّاوریهای مدرن و رسانهها است.
وی ادامه داد: بر اساس این نگاه به «سواد رسانهای»، میبایست انسانهایِ ترازی، تربیت شوند که نه تنها منفعل، بلکه مهاجم باشند تا بتوانند در این مواجههی تمدّنی، با هدفِ «تمدّنسازی» گام بردارند.
وحید ولی با اشاره به ضرورت تربیت مربی در حوزهی «سواد رسانهای»، گفت: تحوّلیترین عنصر در این عرصه، مسئلهی مربّی است. ما هر میزان، تولیدات فراوانی داشته باشیم اما مربّیان ما، مجهّز به مباحثِ اندیشهای و نگرشی نباشند و ابزارِ خوبی را در دست نداشته باشند، حرکتی درخور صورت نمیپذیرد. برای مثال، کتاب «تفکّر و سواد رسانهای» پایه دهم تولید میشود اما برای تربیت و توانمندسازیِ معلّم و مربّی این حوزه، آنطور که شایسته و بایسته است، اندیشهای نمیشود.
این کارشناس حوزه «سواد رسانهای» گفت: در حوزه راهبردی «سواد رسانهای»، نیازمندِ قرارگاههای فرهنگی و البتّه مردمی هستیم. جنس این قرارگاهها، نباید همانند قرارگاههای رایج، سلسلهمراتبی و دستوری باشد، بلکه باید با بسترسازیهایی، افراد و مجموعههایِ عالِم و دغدغهمندِ این حوزه، یکدیگر را پیدا کرده و برای این حوزه بهصورت شبکهای، شناسایی، طرّاحی و اقدام نمایند.
وی ادامه داد: گاهی فرد یا مجموعهای از منظرِ علومِ تربیتی به موضوع و مسائلِ «سواد رسانهای» نگاه میکند، مجموعهای دیگر نگاهِ جامعهشناسانه را اختیار میکند و دیگری با عینکِ فلسفه به دنبالِ تدقیق دربارهی این مسئله است. این افراد میتوانند همانند قطعاتِ جورچین یکدیگر را تکمیل کنند. اگر قرارگاهِ نرمی وجود داشته باشد و مجموعهها و افراد با نگاههای مختلف، از فعّالیت یکدیگر باخبر شوند، امید میرود که اتّفاقات مبارکی رقم بخورد.
ولی در پایان بیان داشت: به نظر با توجّه به تعریفی که از «سواد رسانهای» ارائه شد، اگر از عنوان «تربیت رسانهای» بهجای «سواد رسانهای» استفاده کنیم، دقیقتر باشد چرا که امروزه، یکی از ابزارهایِ رسیدن به تمدّن اسلامی و مواجهه با فضای تمدّنی غرب، «تربیت رسانهای» است.