«فرهنگ سدید» از اکران شش ماهه اول ۹۷ گزارش می‌دهد
آنچه که در تحلیل فیلم‌های اکران شده در شش ماهه اول ۹۷ به‌عنوان زنگ خطر به گوش می‌رسد تنزل سلیقه مخاطب به خاطر تعریف غلطی است که این فیلم‌ها از قالب کمدی ارائه می‌دهند. فارغ از کیفیت فیلم‌های اجتماعی و ضعف فیلمسازان این حوزه در انتقال پیام، سیاه نمایی‌ها و تلخ کام‌کردن مخاطب بعد از دیدن این قبیل فیلم‌ها سبب شده این آثار در برقراری ارتباط با مخاطب ناموفق بوده و از این رقابت جا بمانند.
گروه هنر فرهنگ سدید -عباد محمدی: اصولاً در گزارش‌های آماری تحلیلی مربوط به اکران فیلم‌ها در سینما، گزارش‌های فصلی ارائه شده و هم‌زمان با نوبت اکران‌های جدید گزاراش جدیدی نیز عرضه می‌شود. گزارش پیش‌رو برای تعمیق و تحلیل دقیق‌تر وضعیت اکران در شش‌ماهه اول سال ۹۷ تهیه شده است. با مطالعه آماری و تحیلی روزانه، هفتگی، ماهانه و فصلی سینما در نیم‌سال اول ۹۷ به خوبی می‌توان به استراتژی و رویکرد مدیران سینمایی، محتوای غالب آثار، ذائقه مخاطبان و دغدغه فیلمسازان پی‌برد. این گزارش دو بازه اکران بهار و تابستان ۹۷ را در دربرمی‌گیرد؛ گزارشی که می‌تواند پیش‌بینی‌ها برای چگونگی چینش و فروش اکران نوروز ۹۸ را نیز شامل شود.
فروش سینمای ایران در بهار 97
پیرامون فیلم‌های اکران‌شده در بازه زمانی بهار 97 ذکر نکاتی خالی از لطف نیست:
بهار، طلایی‌ترین زمان اکران
سه‌ماهه اول هرسال به‌عنوان یکی از طلایی‌ترین زمان‌های اکران سینما در کشور به‌حساب می‌آید و استراتژی مدیران سینمایی برای رونق سینما و جذب مخاطب، بیشتر بر روی این برهه زمانی است. فیلمسازان نیز در تلاش هستند تا فیلم خود را در این بازه اکران کنند.
بهار، طلایی‌ترین زمان اکران
سه‌ماهه اول هرسال به‌عنوان یکی از طلایی‌ترین زمان‌های اکران سینما در کشور به‌حساب می‌آید و استراتژی مدیران سینمایی برای رونق سینما و جذب مخاطب، بیشتر بر روی این برهه زمانی است. فیلمسازان نیز در تلاش هستند تا فیلم خود را در این بازه اکران کنند.
فیلم‌های پرفروش فصل
از میان ۱۸ فیلم اکران شده در این بازه، چهار فیلم بالای ۱۰ میلیارد، دو فیلم بالای پنج میلیارد، پنج فیلم بالای ۲ میلیارد، دو فیلم بالای ۱ میلیارد و پنج فیلم زیر ۱ میلیارد تومان فروش داشته‌اند.
سهم چهار فیلم «مصادره»، «لاتاری»، «به‌وقت شام» و «تگزاس» که بالای ده میلیارد فروش داشتند، بیش از ۵۳ میلیارد تومان و دو فیلم «لونه زنبور» با فروش بیش از ۹ میلیارد تومان و «فیلشاه» با فروش بالاتر از ۷ میلیارد و 600 میلیون تومان، سهم خوبی از این فروش را داشته‌اند.
فیلم‌های فصل بر اساس ژانر (گونه)
با نگاهی ژانر محور به این فیلم‌ها مشخص می‌شود که از این تعداد، ۱۰ فیلم در ژانر درام اجتماعی، شش فیلم در ژانر کمدی، یک فیلم در ژانر دفاع‌مقدس و مقاومت و یک فیلم نیز در ژانر پویانمایی (کودک و نوجوان) قرار دارند.
مجموع فروش فیلم‌ها در بهار
فیلم‌های بهار ۹۷ درمجموع ٨۵ میلیارد تومان فروش داشته‌اند. این میزان فروش در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته (حدود ۵٨ میلیارد تومان)، رشد فروش ۴۶ درصدی را نشان می‌دهد که از مهم‌ترین عوامل آن می‌توان به افزایش قیمت بلیت‌ها و افزایش تعداد سالن‌ها، نوسازی و افتتاح چندین پردیس سینمایی نیز در این خصوص اشاره کرد.
مخاطب سینما در بهار ۹۷
اگرچه با افزایش قیمت بلیت سینما‌ها احتمال می‌رفت اکران بهار به‌ویژه اکران نوروزی با ریزش مخاطب همراه باشد اما مقایسه آمار نشان می‌دهد سینما‌ها در بهار ۹۷ با ۹ میلیون ٨۲۷ هزار مخاطب توانسته‌اند تعداد مخاطبان خود را حدود ۲ میلیون ٨۰۰ هزار نفر افزایش دهند و در زمینه جذب مخاطب نسبت به بهار ۹۶ به رشدی بالغ‌بر ۴۰ درصد برسند که عدد قابل‌توجهی است.
فیلم‌های «لاتاری» (۱.۷۶۱.۵۸۷)، «تگزاس» (۱.۶۷۹.۹۸۵)، «به‌وقت شام» (۱.۶۲۸.۷۵۷)، «مصادره» (۱.۶۲۲.۸۱۶) و «فیلشاه» (۱.۱۵۷.۰۰۲) به ترتیب بیشترین تعداد مخاطب را به خود اختصاص دادند.
مقایسه میزان فروش فیلم‌های کمدی امسال، با مدت مشابه سال گذشته
اگر میزان فروش فیلم‌های کمدی امسال، با مدت مشابه سال گذشته مقایسه شود، مشخص می‌شود که کمدی‌های بهار ۹۶ بیشتر موفق به جذب مخاطب شده‌اند. در سال گذشته سه فیلم کمدی «گشت ۲»، «خوب، بد، جلف» و «نهنگ عنبر ۲» درمجموع بیش از ۵۰ میلیارد تومان فروختند درحالی‌که پنج فیلم «مصادره»، «لونه زنبور»، «خرگیوش»، «تگزاس»، «خجالت نکش» درمجموع تنها ۴۰ میلیارد تومان فروش داشته‌اند.
نمایش بازی‌های فوتبال به جای فیلم‌های سینمایی
از دیگر نکات قابل‌توجه بهار ۹۷ می‌توان به نمایش بازی‌های فوتبال در سینما‌ها اشاره کرد. میزان استقبال از این بازی‌ها آن‌قدر زیاد بود که بازی ایران و مراکش با ۲۳ هزار مخاطب و مجموع فروش ۴۰۵ میلیون تومان پس از تگزاس و خجالت نکش، رتبه سوم جدول فروش هفتگی در آخرین هفته خرداد را از آن خود کرد و بالاتر از سایر فیلم‌های در حال اکران قرار گرفت.
فیلم‌های جبهه فرهنگی انقلاب
تنها فیلم شاخص در جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در این بازه، فیلم «به‌وقت شام» بود که با فروش مناسبی همراه شد. در ادامه می‌توان به فیلم «فیلشاه» و با اغماض فیلم «لاتاری» اشاره کرد که در برآیند اثر در همین جبهه تعریف می‌شوند.
تحلیل اکران بهار
نمودار فیلم‌های اکران شده در فصل بهار به تفکیک جریان به شرح زیر است:
در نیمه نخست سال ۹۷، گیشه سینما نه از جهت افزایش مخاطب بلکه به جهت حفظ میزان مخاطب قابل‌توجه است. در شرایطی که انتظار می‌رفت به دلیل مشکلات عدیده اقتصادی و حتی کیفیت و چیدمان مناسب فیلم‌ها در اکران، گیشه سینما تحت تأثیر قرار گیرد، اما همچنان مخاطبان به سینما روی خوش‌نشان دادند. در بررسی دلایل اقبال مخاطب به سینما در این بازه و بخصوص در وضعیت اقتصادی و اجتماعی دو ماه اخیر، مهم‌ترین عامل به اعتقاد بسیاری از کارشناسان همچنان سالن سازی مناسب سینما و افزایش پردیس‌های سینمایی است. سال گذشته حدود ۱۰۰ سالن به ظرفیت سالن‌ها اضافه شد. ضریب اشغال و مراجعه مخاطبان در این سینما‌ها بسیار بیشتر از سینما‌های معمولی است چراکه هرکدام چندین سالن دارند و هر فیلم به‌محض ورود به عرصه اکران ظرف یکی دو ماه جای خود را پیدا می‌کند. به عبارتی فیلم تا حد معقولی به فروش می‌رسد و لازم نیست یک‌زمان طولانی طی شود تا به شکل جدی وارد چرخه اکران شود.
طبق آمار به‌دست‌آمده از هر سه نفر یک نفر به سینما می‌رود. این در حالی است که در کشوری مانند کره‌جنوبی به‌طور متوسط در یک سال هر نفر ۵ مرتبه به سینما رفته است! دلایل بسیاری ازجمله آنچه در بالا ذکر شد باعث شده است تا سینمای ایران از منظر مخاطب کم‌فروغ باشد.
طبق آمار به‌دست‌آمده از هر سه نفر یک نفر به سینما می‌رود. این در حالی است که در کشوری مانند کره‌جنوبی به‌طور متوسط در یک سال هر نفر ۵ مرتبه به سینما رفته است! دلایل بسیاری ازجمله آنچه در بالا ذکر شد باعث شده است تا سینمای ایران از منظر مخاطب کم‌فروغ باشد.
فروش سینمای ایران در تابستان 97
نکات مهم درباره فیلم‌های اکران‌شده در بازه زمانی تابستان 97:
تابستان پررونق‌ترین پس از بهار
تابستان را می‌توان پس از اکران نوروزی پررونق‌ترین فصل اکران سینمای ایران دانست، فصلی که به دلیل تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها، مردم با فراغ بال بیشتری به سینما می‌روند و صاحبان فیلم‌ها تمایل زیادی برای اکران فیلم‌هایشان در این فصل دارند؛ اما سه‌ماهه دوم سال ۹۷، وضعیت گیشه سینما تفاوت محسوسی با فصل پیش از خودش داشت. روز‌های ابتدایی فصل تابستان با جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ آغاز و پایان فصل نیز با فرارسیدن ماه محرم همراه شد؛ بنابراین مقداری افت فروش در این بازه‌های زمانی طبیعی به نظر می‌رسد. بر همین اساس کارگروه اکران تصمیم گرفت تا برای کم کردن تأثیر افت فروش در زمان برگزاری مسابقات فوتبال، برخی از بازی‌ها را روی پرده نقرهای سینما‌ها به نمایش درآورند، این تصمیم باعث شد میلیارد‌ها تومان سود به سینما‌ها وارد شود. طبق آمار اعلام‌شده برای بازی ایران و پرتغال حدود ۶۰۰ میلیون تومان بلیت فروش رفت.
تعداد فیلم اکران‌شده در تابستان
در این بازه، ۱۸ فیلم سینمایی جدید به همراه چهار فیلم از فصل گذشته («دشمن زن»، «دلم می‌خواد»، «در وجه حامل» و «ناخواسته») اکران شدند.
از این تعداد فیلم اکران شده، یک فیلم بالای ۳۰ میلیارد، یک فیلم بالای پنج میلیارد، چهار فیلم بالای دو میلیارد و دو فیلم بالای یک میلیارد تومان فروش داشته‌اند.
فیلم‌های فصل بر اساس ژانر (گونه)
با نگاهی ژانر محور به این فیلم‌ها مشخص می‌شود که از این تعداد، یازده فیلم در ژانر درام اجتماعی، چهار فیلم در ژانر کمدی، دو فیلم در ژانر دفاع‌مقدس و یک فیلم نیز در ژانر کودک و نوجوان قرار دارند.
مخاطب سینما در تابستان ۹۷
تابستان ۹۷ با جذب بیش از ۷ میلیون مخاطب، به مجموع فروش بیش از ۶۲،۵ میلیارد تومان رسید و نسبت به تابستان سال گذشته ۳۸ درصد رشد فروش و ۱۵ درصد رشد مخاطب را تجربه کرد.
فیلم‌های پرفروش فصل
پس از «هزارپا» بافاصله زیادی، فیلم سینمایی «تنگه ابوقریب» تنها نماینده دفاع‌مقدس در فصل تابستان با فروش بیش از ۴ میلیارد و «دشمن زن» با فروش حدود ۳ میلیارد تومان در رده دوم و سوم پرفروش‌ترین فیلم‌های تابستان قرار گرفتند.
فیلم‌های جبهه فرهنگی انقلاب
سه فیلم «تنگه ابوقریب»، «چراغ‌های ناتمام» و «کاتیوشا» (با اغماض) در ژانر دفاع‌مقدس در این بازه اکران شدند که در این میان بهترین فیلم جشنواره سی‌وشش («تنگه ابوقریب») توانست به فروش مناسبی برسد. ضمن اینکه فیلم «شعله‌ور» نیز اگرچه در ژانر درام اجتماعی تعریف می‌شود، اما برآیند اثر در جبهه فرهنگی انقلاب تعریف می‌شود.
تحلیل اکران تابستان
نمودار فیلم‌های اکران شده در فصل تابستان به تفکیک جریان به شرح زیر است:
مهم‌ترین عامل رونق گیشه در فصل تابستان را باید اکران فیلم کمدی «هزارپا» دانست، فیلمی که می‌توان آن را پدیده اکران سال نامید. این فیلم از همان ابتدا اکرانش را طوفانی آغاز کرد و با فروش افتتاحیه ۱،۵ میلیارد تومانی، رکوردشکنی‌های خود را آغاز کرد. رکورد‌هایی مانند بیشترین فروش روزانه با ۱.۲ میلیارد تومان در روز جمعه ۲۹ تیر، رکورد بیشترین تماشاگر در یک روز با ۱۶۰ هزار بیننده در روز سه‌شنبه ۱۶ مرداد و درنهایت هزارپا با ۴ میلیون مخاطب و فروشی معادل ۳۵.۵ میلیارد تومان و بابهره گیری از لودگی نتوانست پرفروش‌ترین فیلم سینمای ایران شود اما این فیلم بهتنهایی ۵۷ درصد از مجموع فروش تابستان را به خود اختصاص داده است و بخش اعظمی از رشد فروش تابستان امسال نسبت به تابستان گذشته مدیون این فیلم است.
فروش سینمای ایران در دو فصل بهار و تابستان
در بازه شش‌ماهه نخست سال ۹۷ تعداد ۳۶ فیلم اکران شدند که درمجموع فروش سینمای ایران را به عدد ۱۴۶.۵ میلیارد تومان رساندند.
از میان این تعداد فیلم اکران شده، یک فیلم بالای ۳۰ میلیارد (هزارپا)، چهار فیلم بالای ۱۰ میلیارد (مصادره، لاتاری، به‌وقت شام، تگزاس)، هشت فیلم بالای ۲ میلیارد، چهار فیلم بالای ۱ میلیارد، ۱۱ فیلم "زیر ۱ میلیارد و بالای ۱۰۰ میلیون" و چهار فیلم (راه رفتن روی سیم، ناخواسته، چراغ‌های ناتمام و یک کیلو و بیست‌ویک گرم) "زیر ۱۰۰ میلیون" تومان فروش داشته‌اند.
از میان این تعداد فیلم اکران شده، یک فیلم بالای ۳۰ میلیارد (هزارپا)، چهار فیلم بالای ۱۰ میلیارد (مصادره، لاتاری، به‌وقت شام، تگزاس)، هشت فیلم بالای ۲ میلیارد، چهار فیلم بالای ۱ میلیارد، ۱۱ فیلم "زیر ۱ میلیارد و بالای ۱۰۰ میلیون" و چهار فیلم (راه رفتن روی سیم، ناخواسته، چراغ‌های ناتمام و یک کیلو و بیست‌ویک گرم) "زیر ۱۰۰ میلیون" تومان فروش داشته‌اند.
مخاطب سینما در بهار و تابستان ۹۷
بر اساس میزان مخاطب اعلام‌شده توسط سازمان سینمایی و تا تاریخ ۲۰ مرداد ۹۷ فیلم‌های «هزارپا» (بیش از چهار میلیون نفر)، «لاتاری» (۱.۷۶۱.۵۸۷)، «تگزاس» (۱.۶۷۹.۹۸۵)، «به‌وقت شام» (۱.۶۲۸.۷۵۷)، «مصادره» (۱.۶۲۲.۸۱۶) و «فیلشاه» (۱.۱۵۷.۰۰۲) به ترتیب بیشترین تعداد مخاطب را به خود اختصاص دادند.
در این میان فیلم‌های کمدی با بیش از ۱۰ میلیون مخاطب، اجتماعی با بیش از ۵ میلیون مخاطب، دفاع‌مقدسی با بیش از دو میلیون مخاطب و کودک و نوجوان بیش از ۱ میلیون مخاطب را به خود اختصاص دادند.
مقایسه فروش سینما‌ها در بهار و تابستان ۹۷ نسبت به مدت مشابه سال قبل
سینما‌ها موفق شدند در شش‌ماهه نخست سال ۹۷ نسبت به شش ماه نخست سال ۹۶ به رشد فروش ۴۲ درصدی و رشد مخاطب ۳۰ درصدی برسند. رشدی که بیشتر مدیون فیلم‌های کمدی بود. طبق آمار ۶۳ درصد از فروش کل سینما‌ها در شش‌ماهه نخست سال ۹۷، سهم فیلم‌های کمدی بوده است.
نمودار فیلم‌های اکران شده در نیم‌سال اول ۹۷ به تفکیک جریان
فیلم‌های بهار و تابستان بر اساس ژانر (گونه)
با نگاهی ژانر محور به ۳۶ فیلم اکران شده در این بازه مشخص می‌شود که ۲۱ فیلم در ژانر درام اجتماعی، ۱۰ فیلم در ژانر کمدی، سه فیلم در ژانر دفاع‌مقدس و دو فیلم نیز در ژانر کودک و نوجوان قرار دارند. نمودار فیلم‌های اکران شده در این بازه بر اساس ژانر به شرح زیر است:
مقایسه فروش فیلم‌های کمدی نسبت به دیگر فیلم‌ها
مطابق آمار اعلام‌شده و در مقایسه نسبت فروش فیلم‌های کمدی به غیر کمدی در شش‌ماهه نخست سال ۹۷ مشخص می‌شود که ۶۳ درصد فروش کل این بازه مربوط به فیلم‌های کمدی و ۳۷ درصد مربوط به ژانر‌های دیگر می‌شود.
مطابق آمار اعلام‌شده و در مقایسه نسبت فروش فیلم‌های کمدی به غیر کمدی در شش‌ماهه نخست سال ۹۷ مشخص می‌شود که ۶۳ درصد فروش کل این بازه مربوط به فیلم‌های کمدی و ۳۷ درصد مربوط به ژانر‌های دیگر می‌شود.
میزان فروش هر فیلم نسبت فروش کل سینمای ایران
نمودار میزان فروش هر فیلم نسبت فروش کل سینمای ایران به شرح زیر است:
جبهه فرهنگی انقلاب در بهار و تابستان ۹۷
از میان ۳۶ فیلم اکران شده در این بازه تنها ۶ فیلم در جبهه فرهنگی انقلاب تعریف می‌شوند که مجموع فروششان مبلغی بالغ‌بر ۴۲ میلیارد و ۸۶۰ میلیون تومان می‌شود یعنی این رقم تنها ۲۹ درصد از فروش کل سینما در این مدت را شامل می‌شود. این در حالی است که فیلم مبتذلی، چون «هزارپا» بهتنهایی ۲۶ درصد از فروش کل این بازه را شامل می‌شود.
از میان شش فیلم اشاره شده تنها سه فیلم «به وقت شام»، «فیلشاه» و «چراغ‌های ناتمام» هستند که به طور کامل در این جبهه تقسیم‌بندی می‌شوند. سه فیلم دیگر یعنی «لاتاری»، «شعله‌ور» و «تنگه ابوقریب» علی رغم نقد‌ها و ایرادات فراوان محتوایی با اغماض و در برآیند در جبهه فرهنگی انقلاب قرار گرفتند.
تحلیلی کلی مبتنی بر آمار فیلم‌های اکران شده در شش ماهه اول سال 97
فارغ از افزایش ظرفیت نمایش، آنچه به‌عنوان معلول شرایط روز می‌توان اشاره کرد این است که در شرایط سخت رکود اقتصادی، صنایع سرگرمی مثل سینما -که اتفاقاً این روز‌ها کم‌هزینه‌ترین آن‌هم هست- رونق بیشتری می‌گیرد. در رونق گرفتن گیشه، اما طبق گفته تحلیلگران سینما، نکته مهم دیگری مستتر است که امکان دارد این فرصت را به تهدید تبدیل کند. با نگاهی کلی به جدول فروش ارائه شده می‌توان پی برد فیلم‌هایی که در صدر فروش قرار گرفته‌اند عمدتاً فیلم‌های طنز هستند که بر اساس شرایط موجود به لحاظ روحی و روانی ارتباط بهتری با مخاطب برقرار کرده‌اند، اما آنچه در این میان به‌عنوان زنگ خطر به گوش می‌رسد تنزل سلیقه مخاطب به خاطر تعریف غلطی است که این فیلم‌ها از قالب کمدی ارائه می‌دهند. فارغ از کیفیت فیلم‌های اجتماعی و ضعف فیلمسازان این حوزه در انتقال پیام، سیاه نمایی‌ها و تلخ کام‌کردن مخاطب بعد از دیدن این قبیل فیلم‌ها سبب شده این آثار در برقراری ارتباط با مخاطب ناموفق بوده و از این رقابت جا بمانند. توصیه تحلیلگران سینمایی به سیاست‌گذاران این حوزه، از یکسو توجه به تنوع سلیقه و ایجاد فضای آزادانه‌تر برای فیلمسازان اجتماعی و از سوی دیگر ایجاد خلاقیت و تغییر نگاه به آثار طنز و فرار از ابتذال به سمت کمدی واقعی است.
در انتها باید دید سهم جبهه فرهنگی انقلاب از اکران در این بازه چیست؟! در میان ۳۶ فیلم اکران شده فیلم‌هایی توسط نهاد‌ها و یا افراد این جبهه ساخته شده اند که قابل تامل‌اند. در این بازه می‌توان به فیلم‌هایی اشاره کرد که با بودجه نهاد‌های انقلابی و یا اشخاص انقلابی تهیه شده (تهیه‌کننده)، ولی در برآیند محتوایی، فیلم در جبهه فرهنگی انقلاب تعریف نمی‌شود! مانند فیلم‌های «مصادره» (محمدحسین قاسمی)، «دارکوب» (سید محمود رضوی)، «پشت دیوار سکوت» (محمد خزاعی)، «داش آکل» (محمدرضا عرب) و «دم‌سرخ‌ها» (سعید سعدی)، «تگزاس» (مسعود اطیابی) و «راه رفتن روی سیم» (احمدرضا معتمدی). در این میان فیلمی مثل «تنگه ابوقریب» نیز حضور دارد که توسط کارگردانی شبه‌روشن‌فکر ساخته شده، اما در برآیند کلی در جبهه انقلاب تعریف می‌شود.
متاسفانه عده‌ای به خاطر پول حاضر به ساخت فیلم‌های مسئله‌دار شده و عده‌ای نیز از روی نداشتن اطلاع و یا سهل‌نگاری در جبهه مقابل قدم برداشته‌اند که در جای خود قابل تحلیل و بررسی است. از سویی باید به این موضوع نیز اشاره کرد که دولت به عنوان تنها بازوی حمایت‌کننده از آثار انقلابی خود را عقب کشیده و تنها در امور زیرساختی مشارکت می‌کند -این موضوع سبب خانه نشینی بسیاری از نیرو‌های حزب‌اللهی و دغدغه‌مند در عرصه سینما شده- و از سویی دیگر نهاد‌های انقلابی، چون اوج و حوزه هنری نیز در عدم تقویت و پویایی این جبهه دخیل‌اند. سازمان اوج با واسپاری پروژه‌های مهم و تاثیرگذار به برخی اشخاص معلوم‌الحال علنا موجب دلسردی نیرو‌های انقلابی شده و حوزه هنری نیز با اکران فیلم‌های مسئله‌دار و اعمال سیاست‌های چندگانه به این آشفتگی دامن زده است.
اخبار مرتبط
ارسال نظر
